Deniz Ticareti Hukuku 21-22/1/2013

1. Deniz Ticareti Hukuku21-22/1/2013 .

2. Deniz Ticareti Sözleşmeleri • I. Sistematik • 1. Yatırım (altyapı) sözleşmeleri • a) Gemi Edinme Sözleşmeleri • b) Bakım, Seyrüsefer ve Koruma Sözleşmeleri • 2. Kazanç Sözleşmeleri • a) İşletme (Devir) Sözleşmeleri • b) Eşya Taşıma (Navlun) Sözleşmeleri • c) Yolcu Taşıma Sözleşmesi • ç) Diğer Kullanma ve Yararlanma Sözleşmeleri

3. II. Gemi İnşa Sözleşmesi (1/12) • A) Giriş • Hızla gelişen sektör - Türkiye Doğu Akdeniz’de öne çıktı - Tuzla ve yeni bölgeler • İng. Shipbuilding Contract/Agreement • TTK’da özel hüküm yok • → Basılı (matbu; tip) sözleşmeler (formlar), örn: • SAJ (The Shipbuilders' Association of Japan) / AWES (Association of European Shipbuilders and Shiprepairers) (İngiliz Hukuku etkisinde)

4. II. Gemi İnşa Sözleşmesi (2/12) • B) Tarafları ve Konusu • Gemi inşa ve teslimi / ödeme • TBK m. 470: Yüklenici – İşsahibi (“İS”) • TTK m. 986 vdm, 1013: “Tersane Sahibi”(“TS”) • = Contractor (AWES), Builder (SAJ) • İS = Purchaser (AWES), Buyer (SAJ) → Sebep?

5. II. Gemi İnşa Sözleşmesi (3/12) • → İngH : satış! “şeklen inşa sözleşmesi, ama hukuken satış” [McDougall v. Aeromarine (1958) 2 Lloyd’s Rep. 345]; Sale of Goods Act (1979) uygulanır. • → TürkH (= İsvH): • Malzemenin / projenin İS tarafından verilip verilmemesine göre çeşitli seçenekler • → Eser Sözleşmesi kitaplarından tekrar!

6. II. Gemi İnşa Sözleşmesi (4/12) • C) Yapının Mülkiyeti • Teslim aşamasına kadar “yapı” kimin? • E-TTK: çelişkili hükümler • SAJ 7(5): TS • AWES 8: tarafların seçimi • TTK: İS • Örn. m. 986 f. 1 veya m. 990 f. 1 c. 1’deki cümle kalıpları: “malik veya TS”.

7. II. Gemi İnşa Sözleşmesi (5/12) • Teşvik mevzuatı: TS (İS’nin olsa bile) • Uygulamada sorun: • TS’nin aczi veya iflası hâlinde alacaklılar yapıyı haczettirebilir mi? • “Aleniyet” için çözüm: ?

8. II. Gemi İnşa Sözleşmesi (6/12) • Ç) Yapının Tescili • SAJ, AWES: hüküm yok • TTK m. 986 f. 1: maliğin istemi yeterli • = Son derece önemli yenilik • = Yalnızca mülkiyetin aleniyeti için tescil serbest bırakıldı.

9. II. Gemi İnşa Sözleşmesi (7/12) • D) Teslim etme borcu / teslim alma (= tesellüm) hakkı • TS: teslim etme borcu → yaptırım? • İS: teslim alma edimi = ??? (TBK m. 484) → yaptırım? • Dikkat: Uygulama (AWES ve SAJ): teslim ve tesellüm = borç!

10. II. Gemi İnşa Sözleşmesi (8/12) • E) Tekeffül • 1. Geminin hızı, yakıt tüketimi ve yük taşıma kapasitesi (AWES 5 ve SAJ 3) • Aykırılık: Liquidated damages = ceza koşulu → TBK m. 179 • Dikkat: TTK m. 22 f. 1 → TBK m. 182 f. 3 uygulanmaz → tenkis yok • Belli orandan sonra: dönme.

11. II. Gemi İnşa Sözleşmesi (9/12) • 2. Ayıba karşı tekeffül (genel) • SAJ (9(1)): 12 ay → teslimden başlayarak; • AWES (12(a)(ii)): taraf seçimi • Yaptırım: • Tamir / masraf (SAJ 9; AWES 12) • Genel hükümler: → Eser Sözleşmesi kitaplarından tekrar!

12. II. Gemi İnşa Sözleşmesi (10/12) • F) Ücret • 1. Muacceliyet • TBK m. 479 f. 1 → teslim • Gemi: taksit (AWES 7(b), SAJ 2 f. 4) → karşılıklı garanti mektupları veya akreditif • 2. Miktar • TBK m. 480 f. 1 → götürü • Uyarlama = escalation (f. 2).

13. II. Gemi İnşa Sözleşmesi (11/12) • 3. Güvence • TS’nin alacakları için • “Kanuni ipotek hakkı” (TTK m. 1013) • Yalnızca TS • Sicile tescil: hangi siciller? • Yabancı bayraklı gemiler? • Tamamlayıcı: TMK m. 895-897.

14. II. Gemi İnşa Sözleşmesi(12/12) • G) Force majeure • TS: AWES 6(d) / SAJ 8(1): katalog • = Kalıcı ve geçici ifa imkânsızlığı • → TBK m. 112 ve m. 119 f. 2 somutlaştırılıyor: • Beklenmedik haller / mücbir sebepler önceden kararlaştırılıyor. • Dikkat: uygulamada çok yaygın, sorun:???

15. III. Gemi Satış Sözleşmesi (1/12) • A) Giriş • SatıM / SatıŞ ?? • E-BK m. 182: → “satıM” - TBK m. 207: “satıŞ” • E-TTK m. 25 b. 5 ve m. 1133, TTK m. 23 → “satıŞ” • Gemi satışı: TTK’da özel hüküm çok az.

16. III. Gemi Satış Sözleşmesi (2/12) • Deniz Ticaret Filosunun Geliştirilmesi ve Gemi İnşa Tesislerinin Teşviki Hakkında Kanun (RG: T: 14/1/1982, Sayı: 2581) ve TUGS-K → gümrük vergisi ve diğer ithalat vergilerinden muafiyet → ithalat patlaması → satış sözleşmesi • Basılı sözleşmeler: Saleform 1993 ve Nipponsale (Memorandum of Agreement = “MoA”) → İngiliz Hukuku’nun etkisi • Kaynakça: KA, TTK m. 867-871 Hükümlerinin Tarihçesi ve Gemi Satım Sözleşmelerine Uygulanması, Prof. Dr. Turgut Kalpsüz’e Armağan, Ankara 2003, s. 357-389.

17. III. Gemi Satış Sözleşmesi (3/12) • B) Tarafları ve Konusu • Satıcı (“SC”) (sellers) ve alıcı (“AC”) (buyers) • Geminin mülkiyetini ve zilyetliğini devir / semen ödeme • → Borçlandırıcı işlem • Basılı sözleşmeler aynı şekilde.

18. III. Gemi Satış Sözleşmesi (4/12) • C) Semen ve Pey Akçesi • Sebestçe belirlenir • Banka masrafları → AC (Saleform’93 satır 26); • Kapora (deposit) (Saleform’93 m. 2; Nipponsale m. 2) = • Semenin %10’u ortak hesaba, faiz → AC; • AC ifa etmezse SC’ye ait (Saleform’93 m. 13 satır 237; Nipponsale’93 m. 14) • = Pey akçesi = bağlanma parası (TBK m. 177)

19. III. Gemi Satış Sözleşmesi (5/12) • Ç) Hasarın Geçişi • E-TTK m. 870 → E-BK m. 183: Sözleşme kurulunca! • Uygulama: teslimle geçer (Saleform’93 m. 11; Nipponsale’93 m. 9) • Teslimden önce geminin tam zıyaı → pey akçesi faiziyle birlikte AC’ye iade (Saleform’93 m. 5(d); Nipponsale’93 m. 8) = eski yasal kural daima değiştiriliyordu • TTK: Gemi taşınır olduğundan (TTK m. 936 f. 1) TBK m. 208 f. 1 = zilyetlik geçince!

20. III. Gemi Satış Sözleşmesi (6/12) • D) Tekeffül • 1. Zapta karşı • Aynî (GAH) ve kişisel yük ve borçtan “temiz” (Saleform’93 m. 9; Nipponsale’93 m. 13) • GAH rehni → herkese karşı ileri sürülebilir (TTK m. 1321 f. 5, 1926/1993 Sözleşmeleri) → çözüm: TTK m. 1326 f. 2 b. (b) = tescilden başlayarak 60 gün.

21. III. Gemi Satış Sözleşmesi (7/12) • 2. Ayıba karşı • Sözleşmeyle kaldırılır (Saleform’93 m. 11; Nipponsale’93 m. 5, satır 98-99) • Geçerli? • TBK m. 221 (= TBK m. 115 f. 1): “Ağır kusur” (= kast ve ağır ihmal) dışında geçerli.

22. III. Gemi Satış Sözleşmesi (8/12) • E) İfa • “Aynı anda ifa” günü → “closing” (kapanış, bitirme) tarihi • SC’nin teslim edeceği belgeler (Saleform’93 m. 8; Nipponsale’93 m. 3) • Temel belge: “Bill of Sale” (“BOS”) (Saleform’93 m. 8(a); Nipponsale’93 m. 3(a)) • → TTK m. 1001 f. 2’de öngörülen belge • AC’nin teslim edeceği belgeler: kararlaştırılır

23. III. Gemi Satış Sözleşmesi (9/12) • Aynı anda ifa: • Geminin fiilen teslim edileceği (= zilyetliğin nakledileceği yer) (“place of delivery” = teslim yeri) (Saleform’93 m. 5(b) satır 57-58; Nipponsale’93 m. 4(a)) • Semenin ödeneceği ve geminin mülkiyetinin nakledileceği yer (“place of closing” = ifa yeri) (Saleform’93 m. 8 satır 176; Nipponsale’93 m. 3 satır 40) • Teslim/tesellüm hakkında “Protocol of delivery and acceptance” (Teslim ve kabul tutanağı) (Saleform’93 m. 8 satır 197-199)

24. III. Gemi Satış Sözleşmesi (10/12) • F) Temerrüt • TBK yerine basılı sözleşmeler: • (1) AC temerrüdü: fesih + tazminat (kusur aranmaz), pey akçesi satıcıya ait (Saleform’93 m. 13) • (2) SC temerrüdü: fesih + tazminat (kusur aranır) pey akçesi iade (Saleform’93 m. 14 satır 253-254)

25. III. Gemi Satış Sözleşmesi(11/12) • (3) Mücbir sebep (“force majeure”) sebebiyle geminin tesliminde temerrüt: sözleşme hükümsüz (Nipponsale’93 m. 8).

26. III. Gemi Satış Sözleşmesi(12/12) • G) Mülkiyetin Geçişi • Dikkat: kanunlar ihtilafı kuralları • TTK m. 996 f. 1: Türkiye’de kayıtlı gemi ve yapılar = Türk Hukuku = TTK m. 1001 f. 1-2 • MÖHUK m. 22: Yabancı sicilde kayıtlı gemiler = sicili tutan Devlet’in Hukuku • GSS ve mülkiyetin geçişi farklı olabilir.