Wspieranie restrukturyzacji przedsiębiorstw oraz rozwoju regionalnego

1. DYLEMATY RESTRUKTURYZACJI Wspieranie restrukturyzacji przedsiębiorstw oraz rozwoju regionalnego przez Agencję Rozwoju Przemysłu S.A. Europejski Kongres Gospodarczy Katowice, 16 -18 maja 2011 Elżbieta Mączyńska

2. Złożoność problemu Przełom cywilizacyjny. Poprzemysłowa gospodarka nietrwałości Globalizacja Globalnie naruszona równowaga Dysfunkcje systemowe Marginalizacja analiz prognostycznych „Nawet jeśli jesteś na właściwym szlaku, przegonią cię, gdy będziesz tylko na nim siedział” - Will Rogers (amerykański komik) „Jeśli się nie zmieniasz to jesteś na wylocie” - Bruce Barton (amerykański polityk) Restrukturyzacja - Restrukturyzuj albo giń! Elżbieta Mączyńska

3. Elżbieta Mączyńska 3

4. Wielki kryzys - efekty mnożnikowe i kumulacyjne czterech kryzysów: porządku globalnego Globalizacji Neoliberalizmu elit globalnych (A. Kukliński) Złożoność problemu Elżbieta Mączyńska

5. Francis Fukuyama Fetysz otwartego rynku: Jedną z konsekwencji kryzysu finansowego 2008/2009 było odkrycie przez Amerykanów Brytyjczyków tego, co Azjaci wymyślili już ponad dziesięć lat temu: że otwarte rynki kapitałowe, w połączeniu z nieuregulowanym sektorem finansowym, to doskonała recepta na katastrofę. Foreign Affairs, 24.02.2011, Forum Elżbieta Mączyńska

6. Francis Fukuyama Kryzys przypomniał boleśnie, jakie koszty ciągnie za sobą źle działający sektor publiczny. W Stanach Zjednoczonych urzędy regulacyjne nie sprostały wyzwaniu, bo były niedofinansowane, trudno było im przyciągnąć zdolny personel i  bez przerwy musiały walczyć z  oporem ze strony polityków. Do tego stanu doprowadzono, gdy obowiązywała doktryna Reagana i Thatcher, która zakładała, że rynek jest skutecznym substytutem kosztownego rządu. Kryzys udowodnił co innego. Elżbieta Mączyńska

7. Wywoływana przez równoczesne „tektoniczne” ruchy pięciu „płyt ekonomicznych”, podskórnych sił przemian: upadek komunizmu, co m.in. (zgodnie z koncepcją wahadła) dało podłoże do bezkrytycznej wiary w doktrynę neoliberalizmu. gospodarka bazująca na kapitale intelektualnym, na wiedzy; demografia, w tym gwałtowny przyrost ludności w najbiedniejszych krajach, wzrost mobilności i starzenie się społeczeństw. postępująca globalizacja i związana z nią rosnąca złożoność i nieprzejrzystość powiązań gospodarczych; świat bez dominującego mocarstwa, co przejawia się w stopniowej utracie przez USA mocarstwowej hegemonii. świat bez dominującego mocarstwa, co przejawia się w stopniowej utracie przez USA mocarstwowej hegemonii. Dod (EM): finansyzacja i brak równowagi miedzy sektorem finansowym i realnym Lester C. Thurow - Globalnie naruszona równowaga Elżbieta Mączyńska

8. Nieład • Brak należytej dbałości o przyszłość wywołuje syndrom „psa zżerającego własny ogon”. • Brak strategicznej refleksji ekonomicznej i ekologicznej. Elżbieta Mączyńska

9. W bezrefleksyjnej pogoni za bogactwem, oddaliliśmy się od natury, zapominając, że „czas i cierpliwość zmieniają morwowe liście w jedwabną szatę”. BezrefleksyjnośćGOW ≠ GOM? Elżbieta Mączyńska

10. „Jesteśmy jak wielka ryba, która została wyciągnięta z wody i wściekle rzuca się i podskakuje, usiłując do niej powrócić. W takim stanie ryba nigdy nie pyta, gdzie wyląduje po następnym uderzeniu ogonem. Czuje jedynie, że jej obecna sytuacja jest nieznośna i że trzeba spróbować czegoś innego”. Nieznośność Elżbieta Mączyńska

11. PIENIĄDZE 1. Za dużo kosztów – za mało wartości (Too Much Cost, Not EnoughValue) 2. Za dużo spekulacji – za mało inwestowania (Too Much Speculation, Not Enough Investment ) 3. Za dużo złożoności – za mało prostoty (Too Much Complexity, Not EnoughSimplicity) BIZNES 4. Za dużo wyrachowania – za mało zaufania (Too Much Counting, Not Enough Trust) 5.Zadużokomercji – zamałoprofesjonalizmu(Too Much Business Conduct, Not Enough Professional Conduct) 6. Zadużokupczenia - zamałoobsługi (Too Much Salesmanship, Not Enough Stewardship) 7. Zadużomenedżeryzmu - zamałoprzywództwa (Too Much Management, Not Enough Leadership) ŻYCIE 8. Za dużo koncentracji na rzeczach – za mało odpowiedzialności (Too Much Focus on Things, Not EnoughFocus on Commitment) 9. Zadużowartości XXI wieku – zamałowartości z XVIII wieku(Too Much Emphasis on 21st Century Values, Not Enough Emphasis on 18th Century Values) 10. Zadużo „sukcesu” – zamałocharakteru (Too Much “Success,” Not Enough Character) John C. Bogle: EnoughTrueMeasures of Money, Business and Life Elżbieta Mączyńska

12. Przyczyniły się do gigantycznych strat. Większość użytkowników nie rozumiała ich istoty, ryzyka i skali, na jaką je zastosowano. Dotyczy to także kierownictwa instytucji finansowych i szefów banków centralnych. Opinie bankowców : "Mało kto z nas, powyżej 35. roku życia i bez doktoratu z fizyki, rozumiał te instrumenty. Ale trudno się było do tego przyznać, a przy tym oferowali je konkurenci i co najważniejsze, przynosiły zyski". Innowacyjne produkty finansowe Elżbieta Mączyńska

13. Peter Sloterdijk – prawdziwym bohaterem neoliberalizmu jest Harry Potter Wizja świata pozbawionego realnych granic. Odkryj w sobie czarodzieja. Potter = garncarz, rzemieślnik wytwarzający puste naczynia. Dziś tylko nieudacznicy wierzą jeszcze w pracę, pozostali uprawiają garncarską magię i puszczają w ruch swe produkty pochodne „Rzesze ludzi chciały wyrwać się z realnego świata, w którym za 40 godzin pracy tygodniowo uzyskuje się zaledwie przeciętne wynagrodzenie, podczas gdy dzięki kilku godzinom magii można dołączyć do grona arcybogatych. Wynaleźliśmy niebezpieczne rachunki. Miejsce prozaicznych równań zajęła cudaczna arytmetyka. Rujnuje to poczucie adekwatności. Nasze rozumienie związków przyczynowo skutkowych zostało tak samo zniszczone jak poczucie proporcji”. P. Sloterdijk, Du mußt dein Leben ändern. Über Anthropotechnik, Suhrkamp Verlag, ` Frankfurt amMain, 2009. Elżbieta Mączyńska

14. Przejrzystości sprzyja stabilność i kultura zaufania, stanowiąca „smar” dla biznesu (sprzężenia zwrotne). Groźne eksperymenty nazewnicze. Globalizacja niszczy zaufanie: „Podważa lub osłabia wszystkie czynniki sprzyjające wytwarzaniu się silnego i rozpowszechnionego zaufania społecznego: utrudnia kalkulacje, ocenę wiarygodności osób, ról społecznych, organizacji i instytucji oraz przeszkadza wytwarzaniu się „klimatu zaufania”, kultury zaufania”. - P. Sztompka. Globalizacja – Zaufanie - Komunikacja Elżbieta Mączyńska

15. „Gdy tygrys wyrywa się na wolność i sieje spustoszenie, tylko wariat by go potępiał. Naprawdę winien jest ten idiota, który go nie upilnował” Odpowiedzialność Elżbieta Mączyńska

16. wzrost aktywności zawodowej ludności do 75 % zwiększenie udziału osób z dyplomami wyższych uczelni do 40 % - liczbę osób przedwcześnie kończących naukę szkolną należy ograniczyć do 10% zwiększenie nakładów na badania i rozwój do 3%. PKB zmniejszenie liczby ludzi żyjących w ubóstwie z 80 do 60 mln zwiększenie udziału źródeł energii odnawialnej i zwiększenie efektywności energetycznej Priorytety Strategii „Europa 2020” – Wzrost inteligentny, zrównoważony Elżbieta Mączyńska

17. Przesuwanie się władzy z Zachodu na wschód Trzy użyteczne utopie – polityczna, technologiczna, antropologiczna: 1. uda się wprowadzić , gwarantujące równowagę całego globu regulacje zachowań narodów 2. utopia o zapewnieniu „wzrostu na zielono” dzięki rewolucji technologicznej 3. utopia że nastąpi przelom antropologiczny, czyli zamiana w zachowaniach ludzi (refleksja nad niepotrzebnymi elementami cywilizacji materialnej, którą Zachód wyeksportował na cały świat Bogactwo świata ubóstwo narodów Daniel Cohen Elżbieta Mączyńska

18. Czy w obecnych warunkach w ogóle możliwe jest racjonalne kształtowanie przyszłości czy możliwe jest długookresowe planowanie strategiczne? Czy i w jakim stopniu poszczególne jednostki gospodarki i szczeble władzy odpowiedzialne są za kształtowanie przyszłości i czy mogą kształtować ją tak, by ustrzec przed niepożądanymi, trwale destrukcyjnymi zjawiskami a zarazem by w sposób kontrolowany wykorzystywać nieustanne i coraz silniejsze „fale innowacji” dla kreatywnej, efektywnej transformacji, rekonstrukcji gospodarki? Jak przeciwdziałać niedorozwojowi infrastruktury instytucjonalnej? Wyzwania dla menedżerów i polityków Niedostosowanie do przyszłości. Kwestie strategiczne. Pytania Elżbieta Mączyńska

19. „9E” Konieczność holistycznego podejścia, z uwzględnieniem „9 E”: • EKONOMIA • EDUKCJA • EKOLOGIA • EMPATIA • ESTYMACJA • ERYSTYKA • EMPIRIA • EFEKTOWNOŚĆ • EFEKTYWNOŚĆ Elżbieta Mączyńska

20. Ekonomia - Edukacja Edukacja, w tym ekonomiczna stanowi fundamentalny, ale wciąż niedostatecznie wykorzystywany czynnik rozwoju. Brak holistycznego podejścia, z uwzględnieniem „9 E” : • „Nie ma nic bardziej nieekonomicznego nad robienie rzeczy wydajnie, których w ogóle nie trzeba robić”. • „Powiedz mi, a zapomnę, pokaż mi a zapamiętam. Zaangażuj mnie a zrozumiem”. - Konfucjusz Elżbieta Mączyńska

21. Teza 1 – Restrukturyzacja wymaga kreatywności Niedostateczne dotychczas ukierunkowanie działań na kreatywność. • "Gdybym wiedział co robię, to przecież nie była by praca badawcza”. Albert Einstein • „Jeśli idzie łatwo, strzeż się – może schodzisz w dół”. GregTaunt • „Każda nowa idea na początku wygląda na niedorzeczną”. Alfred North Whitehead Odwaga „Okręt jest bezpieczny w porcie, ale przecież nie po to buduje się statki”. Grace Hopper Elżbieta Mączyńska

22. Teza 2 – Innowatorzy są w przedszkolu Edukacja ekonomiczna jest za późno rozpoczynana i za wcześnie kończona Wędka dla nieletnich • „W rodzinach ubogich dzieciom brakuje wsparcia rodziców. Nie ma prostszego sposobu na walkę z biedą niż właśnie takie wsparcie w nauce i poznawaniu świata” – twierdzi noblista James Heckman • Umiemy dostrzegać różnice między 18-latkami, a nawet już między 12-latkami. Lecz tak naprawdę nierówności pojawiają się dużo wcześniej, zanim jeszcze dziecko pójdzie do szkoły. Warunki życia we wczesnym dzieciństwie wywierają wpływ na późniejsze życie. Elżbieta Mączyńska

23. Teza 3 – Niezbędna „wędka dla nieletnich” „Perry Preschool Project”, amerykański przedszkolny eksperyment z Ypsilanti z 1967 roku. Wybrano 120 trzy i czterolatków, którzy dorastali w trudnych warunkach. Pochodzili z domów afroamerykańskich i mieli niskie IQ. Ich matki często były bezrobotne, wiele wychowywało potomstwo samotnie. 120 dzieci podzielono na dwie grupy: jedne poszły do dobrego przedszkola, drugie nie. Potem co kilka lat sprawdzano, jakie różnice spowodował ten podział. Ostatnie badanie przeprowadzono przed kilku laty. Elżbieta Mączyńska

24. Teza 4 • Niebezpiecznie marginalizowany jest rachunek kosztów i efektów zewnętrznych • „Prawdziwy geniusz stanowi umiejętność oceny niejasnych, niebezpiecznych czy sprzecznych informacji” - Winston Churchil Elżbieta Mączyńska

25. Nie ma strat za które nie płacimy, i to bez względu na to kto straty spowodował. Obarczony krótkowzrocznością tzw. „błąd zbitej szyby”. (W sytuacji, gdy chuligan wybije piekarzowi szybę, to choć zarabia na tym szklarz, jednak osiągnięty dzięki temu zysk szklarza może być stratą krawca. Piekarz bowiem zamiast zrealizować planowane kupno garnituru będzie musiał wydać pieniądze na szybę). Użyta przez F. Bastiata i H. Hazlitta „metafora zbitej szyby” dowodzi, że krótkowzroczność i powierzchowne podejście w ekonomii nie popłaca. . Metafora zbitej szyby Frederico Bastiat (1801-1850) i H. Hazlitt (1894-1993) Elżbieta Mączyńska

26. Teza 5 Marnotrawiony jest potencjał seniorów. „Ekonomia starości” „Kreatywność to cud połączenia dziecięcej, niczym nie ograniczonej energii z czymś przeciwnym i wrogim – poczuciem porządku wynikającym ze zdyscyplinowanej inteligencji dorosłego”. Norman Podhoretz (amerykański publicysta) Elżbieta Mączyńska

27. Teza 6 Niedoceniane związki, złożoność problemu. Przykład: edukacja ekonomiczna a zdrowie. Rosnące koszty zaniedbań w sferze profilaktyki. Elżbieta Mączyńska

28. American house pricesBaby boom and bust Jan 17th 2008, Ann Arbor, Michigan,From The Economist print edition The housing market has a new problem: ageing Americans Elżbieta Mączyńska 28

29. Teza 7 Niedoceniany związek: Ekonomia i edukacja ekonomiczna - kultura myśli strategicznej Elżbieta Mączyńska

30. Teza 8 Dychotomia wiedzy i mądrości „Od gospodarki opartej na wiedzy do gospodarki opartej na mądrości”. „Matką wszystkich dobrych rzeczy jest mądrość”. Cyceron Elżbieta Mączyńska

31. Teza 9 Pochwała holizmu „Połowę dzieła wykonał kto zaczął” Horacy „Tysiąc milowa podróż zaczyna się od jednego kroku” Lao-Tzu (filozof chiński, taoista) „Niczego w życiu nie należy się bać, należy to tylko zrozumieć” Maria Skłodowska Curie Elżbieta Mączyńska