460 likes | 1.26k Views
Vaka 1. HÇ, 49 y, E 1985 yılında başlayan DM2 ( % 130-140 mg). Başlangıçta yalnız MNT ile 2-3 haftada <110 mg/dl olmuş. 1993-94’de % 180 mg/dl olunca Gliklazid 80 mg 2x1, Akarboz 2x100 başlanmış. 2 yıl önce AKŞ>200 leri aşınca NPH 16+8 başlanıp 1 ay sonra 20+10’a geçilmiş.
E N D
Vaka 1 • HÇ, 49 y, E • 1985 yılında başlayan DM2 ( % 130-140 mg). Başlangıçta yalnız MNT ile 2-3 haftada <110 mg/dl olmuş. • 1993-94’de % 180 mg/dl olunca Gliklazid 80 mg 2x1, Akarboz 2x100 başlanmış. • 2 yıl önce AKŞ>200 leri aşınca NPH 16+8 başlanıp 1 ay sonra 20+10’a geçilmiş. • 3-4 hafta önce ani hipoglisemi (uzun süren yürüyüşü takiben) olmuş. 1 hafta önce tekrarlayınca gelmiş.
ÖZGEÇMİŞ: Özellik yok • SOYGEÇMİŞ: Baba DM, anne KKY • SİGARA/ALKOL : - / Çok nadir • ALDIĞI İLAÇLAR : NPH 10 IU/gün (gece), B12 vit, ASA 100 mg/gün
Fizik Muayene • Boy: 1.78 m, Ağırlık:92 kg, BKİ: 29.03 kg/m2, 3-4 p HM, santral obezite • Kan Basıncı: 150/90 mmHg • Göz Muayenesi: Normal.
Tedavi - 1 31 Aralık 2004 • Metformin 1 gr 2x1 • Atorvastatin 10 mg 1x1 • ASA 1x1 • Glargin 16 IU 23 Mayıs 2006: Periyodik muayenelerin hepsi çok iyi çıkmış. Egzersiz çok iyi yapılmış. AKŞ: 90-110 mg/dl arasında değişmiş. ACEI+HCT’i yarım tab alıyor. • Göz muayenesi ve efor testi normal. TA: 140/90 mmHg • ACEI+HCT 1x1 yapıldı, CGMS istendi.
Tedavi - 2 1 Haziran 2006: CGMS: Sabah 10’dan sonra rakamlar yükselmeye başlıyor. • Glargin 18 IU • Metformin 1 gr 2x1 • Atorvastatin 10 mg 1x1 • ASA 1x1 • Glinid 3x2 mg tedavisi başlandı 10 Kasım 2006: AKŞ: 88-105, Akşam tokluklar <160 seyrediyor. Kilo vermeli (Hareketsizlik ve aşırı gıda alımı).Tek dert kilo. TA: 130/70 mmHg.
İdeal Uzun Etkili İnsülin • Günde tek doz ile 24 saat bazal glisemik kontrol • Piksiz • Düşük hipoglisemi riski • İyi glisemik kontrol • Daha az kilo artışı • Güvenilir etki profili • Öngörülebilir etki • Kullanım kolaylığı • Farklı bölgelere injeksiyon • Farklı zamanlarda injeksiyon • Karışım gerekli değil / berrak çözelti • Yüksek oranda tedavi uyumu
Kontrolsüz hiperglisemi Obezite IGT Diyabet Tip 2 Diyabetin Doğal Seyri TANI Postprandiyal Glukoz 350 300 250 200 150 100 50 Açlık Glisemi Glukoz (mg/dl) 250 200 150 100 50 0 İnsulin Direnci Relatifbeta-hücre fonksiyonu (%) Beta-hücre Yetersizliği Insulin Düzeyi Klinik Bulgular Makrovasküler Değişiklikler Mikrovasküler Değişiklikler Yıllar -10 -5 0 5 10 15 20 25 30 Adapted from Type 2 Diabetes BASICS. Minneapolis, MN: International Diabetes Center; 2000.
Niçin İnsulin Tedavisi? • Diyabet ilerleyici bir hastalıktır • Tedavi mümkün olabilen en erken dönemde insulin direncinin azaltılması ve yeterli insulineminin sağlanması esaslarına dayanmalıdır • OAD’ler geçici bir süre boyunca etkilidir • İnsülinin OAD tedavisine daha erken eklenmesi veya daha erken insulin tedavisine geçilmesi optimum glisemik kontrol sağlamayı kolaylaştırır • İnsülin direncini azaltır • Beta-hücre fonksiyonunu iyileştirir • Yüksek plazma glukoz düzeylerine maruz kalma süresini kısaltır • Uzun dönem komplikasyonlarını azaltır
Diyabet Ekonomisi • Merkez Bankası • Pankreas • Piyasalar • Periferik Direnç • Para Birimi • İnsulin • Enflasyon • Hiperinsulinemi • Kaynak Arayışı • MF, TZD • Yeni Vergiler • Sekretagoglar • Dış Yardım (IMF) • İnsulin Tedavisi
Optimal Strateji? Yeterince belirlenmiş değil • Bazal insulin replasmanı mı yapmalı • Bazal düzeyi yeterli olana kısa etkili mi uygulanmalı? • Konvansiyonel tedavi mi başlanmalı? • Doğrudan intensif tedaviye mi başlanmalı? YANIT: Hastaya göre belirlenmeli
MF + Glinid (AGI) Kontrolsüz hiperglisemi Obezite IGT Diyabet Yaşam Stil Değişikliği + Metformin Metformin ve/veya TZD+ SU Erken Dönem İnsulin Tedavisi Konvans. İnsulin Tedavisi Sık Aralıklı İnsulin Tedavisi TANI Postprandiyal Glukoz 350 300 250 200 150 100 50 Açlık Glisemi Glukoz (mg/dl) 250 200 150 100 50 0 İnsulin Direnci Relatifbeta-hücre fonksiyonu (%) Beta-hücre Yetersizliği Insulin Düzeyi Klinik Bulgular Makrovasküler Değişiklikler Mikrovasküler Değişiklikler Yıllar -10 -5 0 5 10 15 20 25 30 Adapted from Type 2 Diabetes BASICS. Minneapolis, MN: International Diabetes Center; 2000.
Vaka 2 • CE, 59 y, K • 14 yıllık DM2. Bugüne kadar hep OAD kullanmış. Bununla KŞ değerlerinin 170-200 mg/dl civarında seyrettiğini ifade ediyor. Beslenmesine çok dikkat etmiyor. • 1993-94’de % 180 mg/dl olunca Gliklazid 80 mg 2x1, Akarboz 2x100 başlanmış. • 2 yıl önce AKŞ>200 leri aşınca NPH 16+8 başlanıp 1 ay sonra 20+10’a geçilmiş. • 3-4 hafta önce ani hipoglisemi (uzun süren yürüyüşü takiben) olmuş. 1 hafta önce tekrarlayınca gelmiş.
ÖZGEÇMİŞ: 15 yıl önce Nodüler guatr operasyonu • SOYGEÇMİŞ: Baba anne DM2, ailede HprTA yoğun • SİGARA/ALKOL : - / - • ALDIĞI İLAÇLAR : Mononitrat 10 mg, Gliklazid 80 mg 1x1, Glimepirid 2x2 mg, Metformin 850 mg 2x1, Gliklazid 30mg MR 1x1, Akarboz 2x100 mg, Atorvastatin 1x10 mg
Fizik Muayene • Boy: 1.62 m, Ağırlık:89.2 kg, BKİ: 33.9 kg/m2 • Kan Basıncı: 130/70 mmHg • Göz Muayenesi : NPDRp
Tedavi -1 • Gliklazid MR 1x2 • Metformin 850 mg 3x1 • Rosiglitazon 1x4 mg
12 Eylül 2006: 5 gün önce A. Dizantri nedeniyle Okmeydanı SSK’da yatırılmış. Burada KŞ 400 mg/dl’ye çıkmış. Lispro ve Glargin başlanmış (14+14+14.....20) kullanıyor olmasına rağmen şeker düşmemiş. Metformin 1x850 mg verilmiş. İshal ve karın ağrısı hala devam ediyor. • TA: 120/80 mmHg. • Regüler insulin 14+14+14 • Glargin 28
2 3 4 5 6 7 8 9 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 0 1 10 11 İnsülinlerin Etki Profilleri Aspart, glulisin, lispro 4–5 saat Regüler 6–8 saat Plazma insulin düzeyi NPH 12–16 saat Detemir ~14 saat Ultralent 18–20 saat Glarjin ~24 saat Saat Burge MR, Schade DS. Endocrinol Metab Clin North Am. 1997;26:575-598; Barlocco D. Curr Opin Invest Drugs. 2003;4:1240-1244; Danne T et al. Diabetes Care. 2003;26:3087-3092
HbA1c Düzeyini % 7 Altına İndirmeyi Hedefleyen SAIT Ne Zaman Uygun Olmayabilir? Hasta Özellikleri: • Diyabet ekibine ulaşım imkanının olmayışı • Fleksibl insulin rejimini uygulayamama • Kognitif disfonksiyon veya öğrenim güçlüğü • Görememe • 5 -7 yaş altı • 75 yaşın üzerinde çeşitli başka hastalıklar varlığı veya yaşam beklentisinde azalma • Ağır hipoglisemi riski varlığı (ağır koroner, serebrovasküler veya hepatik hastalık varlığı) A1C hedefi: % 8 - 9
Yaşlı Diyabetiklerde Hedefler • Daha ağır komplikasyonlu, en başka hastalığı olan veya kognitif bozukluklar gelişmiş hastalarda daha az sıkı glisemik kontrol yapılmalıdır. • AKŞ <140 mg/dL • TKŞ <220 mg/dL Cefalu WT et al, eds. CADRE Handbook of Diabetes Management. New York, NY: Medical Information Press; 2004
Vaka 3 • NID, 47 y, K • 6 yıl önce ani zayıflama ile DM1 tanısı konmuş. Başlangıçta SAIT verilmiş, bir süre sonra remisyona girince insulin kesilmiş, 1 hafta sonra gelişen relaps nedeniyle mikst insulin tedavisine geçilmiş. • OEÜ+KEA preparatı kullanıyor (günde 2 kez, bazen öğle KEA alıyor
ÖZGEÇMİŞ: Hipotiroidi nedeniyle replasman tedavisinde • SOYGEÇMİŞ: Annesinde meme ca • SİGARA/ALKOL : 7-8/gün.....Sosyal • ALDIĞI İLAÇLAR : L-thyroxin, Mikst analog (0.58 IU/kg/gün), bazen öğlenleri KEA (0.01 - 0.15 IU/kg/gün)
Fizik Muayene • Boy: 1.60 m, Ağırlık:58 kg, BKİ: 22.66 kg/m2 • Kan Basıncı: 110/70 mmHg • Gözdibi (Ekim 2007) normal
Laboratuar • AKŞ: 159 mg/dl, TKŞ: 189 mg/dl • C-peptid: 0.01 / 0.01 ng/ml, • HbA1c: % 10 • T.Kol: 146 mg/dl, Trig: 96 mg/dl, HDL: 71, LDL: 56 mg/dl • Kreatinin, ALT, TSH: N • Malb: Negatif • EKG: Normal
Laboratuar - 2 • AIA: Negatif • EMG: Normal.
Tedavi • Kullandığı tedavi sonlandırılarak sık aralıklı insulin tedavisi başlandı • Güniçindeki değerler göreceli olarak iyi olduğu halde HbA1c değerleri hep yüksek geliyordu • Gece şekeri yükselebiliyor. Bir defa çok ağır gece düşüşü yaşamış. Lantus gece alınıyor • CGMS’de gece 23.00’den başlayıp sabaha kadar devam eden, bazen 12.00’ye kadar sürebilen hiperglisemi çok belirgin. Güniçi rakamlar çok iyi. Glargin bırakılarak günde 2 kez NPH’a geçildi.
“Brittle” Diyabet Nedenleri • İnsulinden Kaynaklanan Faktörler • Hastadan Kaynaklanan Faktörler • Hekim Yaklaşımlarındaki Farklılıklar
0600 1800 0800 0600 1200 2400 Analoglarla Bazal- Bolus Tedavisi Lispro, aspart veya glulisin Glargin veya Detemir S Ö A Normal insulinemi
İnsulin Tedavisinde Yetersizliklerin Nedenleri -1 • Fizyolojik insulineminin tam olarak taklit edilememesi • Osilatuar patern • Portal sisteme verilememesi • Gereksiz hiperinsulinemini yaptığı hipoglisemi • Hiperglukagoneminin gözden kaçması • Portal vendeki hiperglukagoneminin baskılanamaması • HGO’un yüksek oluşu • Postprandial hiperglisemi • Gastrointestinal traktusun glukoregülatuar etkilerinin gözardı edilmesi • Amylin • CCK • GLP-1 • GIP
İnsulin Tedavisinin Yetersizlikleri - 2 • Emilimi etkileyen çok faktör var • Orijinal molekül değil • Etkinin başlamasını belirleyen etkenler fazla • Ani değişen durumlarda gereksinimi belirleyebilmek, karşılayabilmek kolay değil
Bazal İnsulinlerin Etki Profilleri 0.4 IU/kg insulin enjeksiyonu ile Klemp 1 Klemp 2 Klemp 3 Klemp 4 8.0 8.0 8.0 NPH insulin Glargin Detemir 6.0 6.0 6.0 GIR mg/(kg•dk) 4.0 4.0 4.0 2.0 2.0 2.0 0 0 0 0 6 12 18 24 0 6 12 18 24 0 6 12 18 24 Zaman (saat) Zaman (saat) Zaman (saat) Diabetes 2003;52 (Suppl.1): A121)
Hastadan Kaynaklanan Faktörler • Glukoz metabolizmasını etkileyen ek başka bir hastalık varlığı • Yaşam stil değişikliği yapmama, yapamama • Endojen beta hücre rezervinin çok düşük oluşu • Antiinsulin antikor varlığı • Lipohipertrofilerin varlığı • Eğitim programı uygulanmamış olması • Otonom nöropati gelişmiş olması (Mide boşalma zamanın değişimi)
Hekimden Kaynaklanan Faktörler • Hastaya yeterli zaman ayrılamaması, özen verilememesi (medikal açıdan) • Hastaya yeterli zaman ayrılamaması, özen verilememesi (psikojenik açıdan) • Hastaya özel tedavi yöntemlerinin gündeme getiril(e)memesi
Laboratuar • Hiperglisemi ile seyreden diğer endokrin hastalıkların değerlendirilmesi • İnsulin karşıtı mekanizmları tetikleyebilecek hastalıkların değerlendirilmesi • Beta hücre rezervi • EMG (otonom nöropati) • Mide boşalma zamanı • Antiinsulin antikor düzeyi
Tedavi • İnsulin karşıtı mekanizmaları aktive eden sorunun araştırılması • Eğitim • Konsültasyon-Liyazon biriminden destek alınması • Karbonhidrat sayım yönteminin öğretilmesi • Sık aralıklı insulin tedavisi • Sürekli cilaltı insulin infüzyonun tercih edilmesi
İnsulin reçete edilen her hastaya GLUKAGON AMPUL yazılmalı