670 likes | 892 Views
Didactiek Gedrags- en Maatschappijwetenschappen. Verantwoordelijk lesgever: Prof. Dr. Tammy Schellens Begeleiding: Hester Hulpia. INTRODUCTIE. Inhoud - Doelstellingen Overzicht - Lesactiviteiten - Cursusmateriaal Examen - Opdracht Kennismaking per groep Theoretisch kader
E N D
Didactiek Gedrags- en Maatschappijwetenschappen Verantwoordelijk lesgever: Prof. Dr. Tammy Schellens Begeleiding: Hester Hulpia DIDACTIEK GEDRAGS- EN MAATSCHAPPIJWETENSCHAPPEN Les 1 - 16.02.2011
INTRODUCTIE • Inhoud - Doelstellingen • Overzicht - Lesactiviteiten - Cursusmateriaal • Examen - Opdracht • Kennismaking per groep • Theoretisch kader • Extra info mbt. opdracht DIDACTIEK GEDRAGS- EN MAATSCHAPPIJWETENSCHAPPEN Les 1 - 16.02.2011
Inhoud - Doelstellingen DIDACTIEK GEDRAGS- EN MAATSCHAPPIJWETENSCHAPPEN Les 1 - 16.02.2011
INHOUD • 4 studiepunten • 20 u theorie • 20 u toepassingen DIDACTIEK GEDRAGS- EN MAATSCHAPPIJWETENSCHAPPEN Les 1 - 16.02.2011
INHOUD • Vanuit verschillende invalshoeken en disciplines: • TEW, pol. & soc., psychologie, pedagogische wetenschappen, criminologie, rechten en geschiedenis • Centraal: vakoverschrijdende thema’s • kennis/vaardigheden niet onder te brengen in één vakgebied DIDACTIEK GEDRAGS- EN MAATSCHAPPIJWETENSCHAPPEN Les 1 - 16.02.2011
Een opwarmer: • http://www.youtube.com/watch?v=zDZFcDGpL4U • Ook: • http://www.youtube.com/watch?v=iUrQe6kNPwI&feature=player_embedded • http://www.youtube.com/watch?v=MZIlJN0JVro DIDACTIEK GEDRAGS- EN MAATSCHAPPIJWETENSCHAPPEN Les 1 - 16.02.2011
DOELSTELLINGEN • Relevantie van vakoverschrijdende thema’s kunnen bepalen in een gegeven setting • Op een methodisch verantwoorde manier kunnen omgaan met vraagstukken uit de onderwijspraktijk • Programma’s / lessenpakketten voor vakoverschrijdende thema’s kunnen beoordelen & alternatieven aanreiken • De invoering van een relevant programma kunnen plannen en evalueren DIDACTIEK GEDRAGS- EN MAATSCHAPPIJWETENSCHAPPEN Les 1 - 16.02.2011
DOELSTELLINGEN • De doelstellingen van een programma kunnen analyseren i.f.v. een schooltype en de beginsituatie van leerkrachten en leerlingen • De werkvormen van een vakoverschrijdend programma kunnen analyseren i.f.v. de doelstellingen & alternatieven aanreiken • Beschikken over basisonderzoekscompetenties • De nodige vaardigheden verwerven in het aanwenden van presentatietechnieken (o.a. actieve werkvormen) DIDACTIEK GEDRAGS- EN MAATSCHAPPIJWETENSCHAPPEN Les 1 - 16.02.2011
Overzicht – Lesactiviteiten – Cursusmateriaal DIDACTIEK GEDRAGS- EN MAATSCHAPPIJWETENSCHAPPEN Les 1 - 16.02.2011
DIDACTIEK GEDRAGS- EN MAATSCHAPPIJWETENSCHAPPEN Les 1 - 10.02.10
CURSUSMATERIAAL • De lessen & gastcolleges (zie documenten minerva) • “VOET@2010” (zie documenten-pdf) • A. Blieck, M. Csincsak, P. Van Oost, V. Damen (1994): Handboek Vakoverschrijdende thema’s in het Onderwijs. Instrumentarium voor leerkrachten en schoolteams. Hoofdstuk 1: stappenplan DIDACTIEK GEDRAGS- EN MAATSCHAPPIJWETENSCHAPPEN Les 1 - 16.02.2011
Examen - Opdracht DIDACTIEK GEDRAGS- EN MAATSCHAPPIJWETENSCHAPPEN Les 1 - 16.02.2011
EXAMEN • 3 delen • Opdracht: 10 punten (product – proces) • Presentatie: 4 punten (o.m. peerevaluatie) • Schriftelijk examen: 6 punten DIDACTIEK GEDRAGS- EN MAATSCHAPPIJWETENSCHAPPEN Les 1 - 16.02.2011
OPDRACHT DOEL: Obv. vastgestelde vakoverschrijdende ‘problemen/vragen’ & volgens specifieke methodiek, gerichte verbeteractie kunnen ondernemen STAPPEN Vakoverschrijdend thema bepalen obv. interview lk en ev. lln, ouders, …. Verbeteracties: bestaand sensibiliserings- of interventieprogramma beschrijven & analyseren Concrete implementatie obv. stappenplan (cf. Instrumentarium) 4. Reflectie & formuleren van suggesties & alternatieven obv. terugkoppeling lk, vergelijking met andere programma’s, … DIDACTIEK GEDRAGS- EN MAATSCHAPPIJWETENSCHAPPEN Les 1 - 16.02.2011
OPDRACHT • Voorbeelden van vakoverschrijdende THEMA’S • Roken, alcohol- en druggebruik • Pesten • Jongeren en gelijke kansen • Jongeren en emotionele problemen • Jongeren en agressie • Relationele en seksuele vorming • … • Obv. Gesprek met leerkracht secundair onderwijs DIDACTIEK GEDRAGS- EN MAATSCHAPPIJWETENSCHAPPEN Les 1 - 16.02.2011
OPDRACHT • Bestaand sensibiliserings- en interventieprogramma’s • Voorbeelden • Hoe vinden? • Bvb. http://www.vig.be/homepage.asp; http://www.gezondeschool.be/ • Belangrijke organisaties, voorzieningen, regelgeving DIDACTIEK GEDRAGS- EN MAATSCHAPPIJWETENSCHAPPEN Les 1 - 16.02.2011
OPDRACHT Bestaand sensibiliserings- en interventieprogramma’s DIDACTIEK GEDRAGS- EN MAATSCHAPPIJWETENSCHAPPEN Les 1 - 16.02.2011
OPDRACHT Werken in een wiki-omgeving = vergelijkbaar met wikipedia VOORDELEN • Wiki zet aan tot samenwerkend leren • Face – to – face niet noodzakelijk • Voorbeeld voor eigen lespraktijk DIDACTIEK GEDRAGS- EN MAATSCHAPPIJWETENSCHAPPEN Les 1 - 16.02.2011
Kennismaking per groep DIDACTIEK GEDRAGS- EN MAATSCHAPPIJWETENSCHAPPEN Les 1 - 16.02.2011
VOORSTELLING Elevatorpitch Wie ben je? Waarom heb je gekozen voor de lerarenopleiding? Over welke kwaliteiten beschik jij waarvan je denkt dat die nodig zijn om als leraar te functioneren? DIDACTIEK GEDRAGS- EN MAATSCHAPPIJWETENSCHAPPEN Les 1 - 16.02.2011
Theoretisch kader DIDACTIEK GEDRAGS- EN MAATSCHAPPIJWETENSCHAPPEN Les 1 - 16.02.2011
Vakoverschrijdende eindtermen (VOETen) ?? Sessie 23 febr Gastscollege PBD Antwerpen DIDACTIEK GEDRAGS- EN MAATSCHAPPIJWETENSCHAPPEN Les 1 - 16.02.2011
Vakoverschrijdende eindtermen • = • Minimumdoelen • mbt. kennis, inzicht, vaardigheden en attitudes • die niet specifiek behoren tot een vakgebied • maar o.a d.m.v. diverse vakken of onderwijsprojecten en andere activiteiten • worden nagestreefd DIDACTIEK GEDRAGS- EN MAATSCHAPPIJWETENSCHAPPEN Les 1 - 16.02.2011
Vakoverschrijdende eindtermen • Inspanningsverplichting • Elke school heeft de maatschappelijke opdracht de VOETen bij de leerlingen na te streven. DIDACTIEK GEDRAGS- EN MAATSCHAPPIJWETENSCHAPPEN Les 1 - 16.02.2011
Vakoverschrijdende eindtermen • Opdracht voor het gehele schoolteam • Individuele lkn kunnen op verschillende wijzen bijdrage leveren: • binnen eigen vakken verbanden leggen tussen de vakgebonden eindtermen en de VOETen • door thematisch onderwijs, projectmatig werken,… DIDACTIEK GEDRAGS- EN MAATSCHAPPIJWETENSCHAPPEN Les 1 - 16.02.2011
Vakoverschrijdende eindtermen • Inspanningsverplichting • Elke school heeft de maatschappelijke opdracht de VOETen bij de leerlingen na te streven. DIDACTIEK GEDRAGS- EN MAATSCHAPPIJWETENSCHAPPEN Les 1 - 16.02.2011
Vakoverschrijdende eindtermen • 1997-2009 • Leren leren • Sociale vaardigheden • Opvoeden tot burgerzin • Gezondheidseducatie • Milieueducatie • Muzisch-creatieve vorming • Technisch-technologische vorming DIDACTIEK GEDRAGS- EN MAATSCHAPPIJWETENSCHAPPEN Les 1 - 16.02.2011
2010 Vakoverschrijdende eindtermen 7 contexten Lichamelijke gezondheid en veiligheid Mentale gezondheid Sociorelationele ontwikkeling Omgeving en duurzame ontwikkeling Politiek-juridische SL Socio-economische SL Socioculturele SL • Leren Leren Gemeenschappelijke stam DIDACTIEK GEDRAGS- EN MAATSCHAPPIJWETENSCHAPPEN Les 1 - 16.02.2011
Even nadenken…. Wat werd georganiseerd in jouw (stage)school mbt. VOET-en? Wat waren de sterke / zwakke kanten? DIDACTIEK GEDRAGS- EN MAATSCHAPPIJWETENSCHAPPEN Les 1 - 16.02.2011
Hoe implementeren? • Instrumentarium voor leerkrachten en schoolteams • (Blieck, A.; Csincsák, P.; Van Oost, P.; & Damen, V.) (1997-2010) DIDACTIEK GEDRAGS- EN MAATSCHAPPIJWETENSCHAPPEN Les 1 - 16.02.2011
Hoe implementeren? • Voorbeelden per VOET (1997-2010) DIDACTIEK GEDRAGS- EN MAATSCHAPPIJWETENSCHAPPEN Les 1 - 16.02.2011
Vijf implementatiemodellen • Integreren van VOET in één vak • Verkaveling van VOETen over diverse vakken • Vakken als satellieten rond VOETen • VOETen in een project isoleren • Integreren van VOETen in alle vakken en in een aantal aspecten van het schoolgebeuren • (uit: Over de grenzen) DIDACTIEK GEDRAGS- EN MAATSCHAPPIJWETENSCHAPPEN Les 1 - 16.02.2011
STAPPENPLAN INSTRUMENTARIUM (cf. Blieck et al., 1994) • ~ stappenplan / hulpmiddel voor systematische aanpak vakoverschrijdende thema’s • Startpunt: • Wat is het schooltype op vlak van vakoverschrijdend werk DIDACTIEK GEDRAGS- EN MAATSCHAPPIJWETENSCHAPPEN Les 1 - 16.02.2011
INSTRUMENTARIUM(cf. Blieck et al., 1994) STAPPENPLAN Bepalen beginsituatie school (p. 14-22) Bepalen beginsituatie leerkracht (p. 23-32) Bepalen beginsituatie leerlingen (p. 33-36) Werken op klasniveau (p. 37) Activiteiten op schoolniveau (p. 39-52) De werkgroep (p. 53-70) Evaluatie (p. 71-75) Samenwerkingsverbanden en netwerken (p. 77-79) DOELSTELLINGEN (p. 80) WERKVORMEN (p. 21, 30, 60, 95-96) DIDACTIEK GEDRAGS- EN MAATSCHAPPIJWETENSCHAPPEN Les 1 - 16.02.2011
SCHOOLTYPES HOE BEPALEN? Zie “over de grenzen”; Zie “stappenplan” p7 • Vakoverschrijdende initiatieven? • Initiatief enkel van individuele lkn? • Leeft behoefte aan vakoverschrijdende thema’s? • Structureel overleg? • Nascholing van lkn? • Werkgroep? • Inspraak van ouders en lln? • Gestructureerde manier van werken? • Voorzieningen en maatregelen voor activiteiten op schoolniveau? • Schoolwerkplan? Afhankelijk van schooltype andere invulling van actie- of stappenplan!!! DIDACTIEK GEDRAGS- EN MAATSCHAPPIJWETENSCHAPPEN Les 1 - 16.02.2011
Oefening ik ben toch niet gek http://www.klasse.be/tvklasse/12756-Ik-ben-niet-gek#video12756-1 • Je werk sinds kort op een middelgrote school en geeft les aan lln van het 3de, 5de en 6de jaar. Vorige week probeerde één van de lln zelfmoord te plegen en dit na een lange voorgeschiedenis van depressieve klachten. De directie en ouders stellen de vraag naar sensibilisering en preventie. • Hierbij is planmatig werken onontbeerlijk. • Hoe kan je dit aanpakken? DIDACTIEK GEDRAGS- EN MAATSCHAPPIJWETENSCHAPPEN Les 1 - 16.02.2011
INSTRUMENTARIUM STAPPENPLAN Groep 1-2: Bepalen beginsituatie school (p. 14-22) en leerkracht (p. 23-32) Groep 3-4: Bepalen beginsituatie leerlingen (p. 33-36) Groep 5-6: Werken op klasniveau (p. 37) Groep 7-8: Activiteiten op schoolniveau (p. 39-52) Groep 9-10: Activiteiten met omgeving, bvb. De werkgroep (p. 53-70), samenwerkingsverbanden en netwerken (p. 77-79) Groep 11-12: Evaluatie (p. 71-75) DIDACTIEK GEDRAGS- EN MAATSCHAPPIJWETENSCHAPPEN Les 1 - 16.02.2011
Bepaal BEGINSITUATIE Inventarisatie beginsituatie van ll, lk, school Analyse van behoeften DIDACTIEK GEDRAGS- EN MAATSCHAPPIJWETENSCHAPPEN Les 1 - 16.02.2011
Beginsituatie van de SCHOOL Groep 1 & 2: DIDACTIEK GEDRAGS- EN MAATSCHAPPIJWETENSCHAPPEN Les 1 - 16.02.2011
Beginsituatie van de SCHOOL Inventarisatie van wat er reeds gedaan wordt rond VOETen Andere projecten? Klimaat? Mening van lln / Houding van ouders Materiaal DIDACTIEK GEDRAGS- EN MAATSCHAPPIJWETENSCHAPPEN Les 1 - 16.02.2011
Beginsituatie van de LEERKRACHT (pp. 23-32) Groep 1& 2: DIDACTIEK GEDRAGS- EN MAATSCHAPPIJWETENSCHAPPEN Les 1 - 16.02.2011
Beginsituatie van de LEERKRACHT (pp. 23-32) • Hoe sta je zelf tegenover het thema? • Relatie met lln? • Kan je lln motiveren? • Ordeproblemen? • Welke werkvormen gebruik je? • Doe je aan waardeverheldering? DIDACTIEK GEDRAGS- EN MAATSCHAPPIJWETENSCHAPPEN Les 1 - 16.02.2011
Beginsituatie van de LEERLINGEN (pp. 33-36) Groep 3 & 4: DIDACTIEK GEDRAGS- EN MAATSCHAPPIJWETENSCHAPPEN Les 1 - 16.02.2011
Beginsituatie van de LEERLINGEN (pp. 33-36) • Zijn leerlingen geïnteresseerd? • Wat is hun voorkennis? • Zijn er moeilijke leerlingengroepen? • Open klimaat in klasgroep? DIDACTIEK GEDRAGS- EN MAATSCHAPPIJWETENSCHAPPEN Les 1 - 16.02.2011
Bepaal de NODEN van de school Uit informatie over de beginsituatie: • Noden & behoeften van verschillende betrokkenen afleiden • Bespreking en interpretatie van informatie terugkoppelen • In werkgroep • Naar andere actoren (naar lkn, lln, ouders, op studiedag) • Naar andere participatie-organen (llnraad, oudervereniging,…) DIDACTIEK GEDRAGS- EN MAATSCHAPPIJWETENSCHAPPEN Les 1 - 16.02.2011
Bepaal PRIORITEITEN voor acties • Prioriteiten uit noden halen • Hierop doelstellingen, werkvormen en activiteiten enten • In overleg met alle betrokkenen • Regelmatig herzien DIDACTIEK GEDRAGS- EN MAATSCHAPPIJWETENSCHAPPEN Les 1 - 16.02.2011
Doelstellingen(zie “over de grenzen”) • Verschillende beheersingsniveaus; verschillende inhouden • Bewust worden, kennis, weten/inzien , attitude en gedrag, toepassen/integreren DIDACTIEK GEDRAGS- EN MAATSCHAPPIJWETENSCHAPPEN Les 1 - 16.02.2011
Werkvormen en materiaalkeuze • Criteria voor kiezen van werkvormen • Aanpast aan beginsituatie lln? • Aangepast aan jouw ervaring? • Geschikt voor gekozen doelstelling? • Aanpasbaar aan groep? • Uitvoerbaar gegeven de tijd, ruimte, middelen? DIDACTIEK GEDRAGS- EN MAATSCHAPPIJWETENSCHAPPEN Les 1 - 16.02.2011
Werkvormen en materiaalkeuze versus internetsoa DIDACTIEK GEDRAGS- EN MAATSCHAPPIJWETENSCHAPPEN Les 1 - 16.02.2011