Radyoterapi ve Kemoterapi Uygulamalarında Akupunktur

1. Radyoterapi ve Kemoterapi Uygulamalarında Akupunktur Dr. Setenay MİT

2. 2005 2030 11 Milyon Yeni vaka 27 Milyon 7 Milyon Ölüm 17 Milyon 25 Milyon Yaşayan hasta 75 Milyon * IARC

3. San Francisco’da yapılan bir çalışmada meme ca’lı kadınların %75 ‘inin tamamlayıcı ve alternatif tedavilerin en az bir formunu uyguladığı görülmüş. *Adler, S. Complementary and alternative medicine use among women with breast cancer. Med Anthropol Q 13:214-222, 1999

4. Akupunktur • Yaklaşık İ.Ö 3000 yılından beri • Liu Yan;kaya gibi sert yumrular • Zhong Yang;inflame ülserler’ in tedavisinde kullanılmaktadır.

5. Malign:Ölümcül hasar yol açan • Çin tıbbına göre ölümcül hasar yin-yang (jing-shen, kan-qi) arasındaki uyumun ve bütünlüğün bozulması sonucu ortaya çıkar.

6. Akupunktura göre kanser • Qi, kan ve nemin birikip toksik hale gelerek normal sirkulasyonu tıkayıp bozmasıyla sağlıklı doku morbid dokuya dönüşür ve kanseröz kitleler, şişlikler ve tümörler ortaya çıkar.Uzamış stagnas yon qi ve kanda, en sonunda da öz de tükenişe yol açar.

7. Öz büyüme ve maturasyonu kontrol ettiği için sonuçta immatur, andiferansiye, malforme hücreler ortaya çıkar.Bu yüzden qi, kan ve nemi düzenleyen, sirkulasyonu sağlayan ve stazı açan bir tedavi toksinleri uzaklaştırıp özü yenileyerek ve kitleleri çözerek kanser tedavisinde kritik rol oynayabilir.

8. Yin-Yang Perspektifinden Kemoterapi ve Radyoterapi • Radyasyon; sıcak ve inflamasyon üreten, yin’i pişiren, kan ve neme hasar veren aşırı yang formudur.Kanın ve nemin kuruması koagulasyon (statik kan), donma (balgam) olarak ortaya çıkar.Stagne olan kan ve balgam qi, nem ve kan sirkulasyo nunu bozarak organ sistemlerinde eksiklik ve zayıflamaya neden olur.Radyasyon çoğunlukla kemiklerin içine kadar işleyerek iliği kurutur ve özü zayıflatır.

9. Kemoterapi; qi’nin kan ve nem dolaşımı üzerindeki etkisini, vücudu ısıtmasını bozan, besinlerin qi ve kana dönüşmesini engelleyen yang’a zarar veren aşırı yin formudur.Qi kan ve sıvıların dolaşımını sağlayamadığı zaman kan stagnasyonu ve nem artar.Vücudun sıcak kalması zorlaşır.İnternal soğuk nemi balgama dönüştürür ve kan koagulasyonuna sebep olur.

10. Halsizlik, güçsüzlük Enfeksiyonlara yatkınlık Ödem Dehidratasyon Saç kaybı Huzursuzluk, irritabilite Depresyon Anemi, lökopeni Konsantrasyon bozukluğu -Sıcak basmaları -Gece terlemeleri -Susuzluk -Kuru deri -İnfertilite, libido kaybı -İştahsızlık, anoreksia -Diare -Ülserasyonlar, kanama -Kas ve eklem ağrıları Radyasyon ve kemoterapinin yan etkileri qi, nem, kan ve öz eksikliği semptomlarıyla paraleldir.

11. Akupunktur • 1997’de toplanan NIH Konsensus Geliştirme Konferansı’nda akupunkturun kemoterapinin indüklediği bulantı-kusma ve ağrının giderilmesinde etkili olduğu kabul edildi.Amerikan Kanser Derneği “Akupunkturun basit, çoğunlukla işe yarayan, yan etki ve komplikasyonları az olan ucuz bir yöntem olduğunu ve bu yüzden bazı problemlerin çözümünde iyi bir seçenek olabileceği”ni belirtti.

12. Modern görüş;Akupunktur hematopoesis, sellüler ve humoral bağışıklık, sıcaklık ve basınç, solunum, metabolizma, hormonal sekresyon, nöromuskuler koordinasyon ve diurnal ritm gibi temel mekanizmaları düzenler.

13. Geleneksel görüş; yin-yang’ı, büyüme, gelişme ve dinamik uyumdan sorumlu organ sistemlerini düzenler.

14. Ağrı qi, kan ve nemin kanallarda stagne olduğunun göstergesidir.Modern bilimsel modelde akupunkturun etki mekanizması çoğunlukla ağrı alanında tanımlanmıştır. • Ağrı medikasyonu sonucu bulantı, konstipas yon, doz aşımı sonucu kardiopulmoner depres yon, hepatik veya renal toksisite riski gibi durumlar akupunkturun ağrı kesici etkisini daha değerli kılmaktadır.

15. Metastatik kemik kanserli 286 hasta üzerinde yapılan bir çalışmada ağrıda % 76 oranında düzelme olmuş ve hastaların uzun dönemli narkotik analjezik ihtiyacı azalmıştır. *Guo R, Zhang L, Gong Y, et al: The treatment of pain in bone metastasis of cancer with the analgesic decoction of cancer and the acupoint therapeutic apparatus. J Tradit Chin Med 15:262-264, 1995.

16. Kemoterapi alan 48 gastrik karsinomalı hastada yapılan randomize bir çalışmada akupunkturun analjezik etkisi narkotikler ve NSAI ajanlarla karşılaştırılmıştır.12 saat sonra ağrı kontrolunda farmakolojik tedavi üstün olmasına rağmen 2 ay sonra uzun dönemli ağrı kontrolu aynı bulunmuştur. Sadece akupunktur grubunda plasma enkefalin seviyesi yükselmiş, kemoterapi nin diğer yan etkilerinde düzelme olmuş ve genel hayat kalitesi artmıştır. • Dang W, Yang J: Clinical study on acupuncture treatment of stomach carcinoma pain. J Tradit Chin Med 18:31-38, 1998.

17. Radyoterapiye bağlı geç başlangıçlı ödemi olan 122 hastada hem ağrı hem de ödemde azalma gözlenmiştir. *Bardychev MS, Guseva LI, Zubova ND: Acupuncture in edema of the extremities following radiation or combination therapy of cancer of the breast and uterus. Vopr Onkol. 1988:34(3):3 19-22.

18. Akupunkturun bulantı-kusma üzerindeki etkisi bir çok çalışma üzerinde gösterilmiş tir.Randomize kontrollü 29 çalışmada 2000 den fazla hasta üzerinde pozitif sonuç alınmıştır. • Vickers AJ (1996) Can acupuncture have specific effects on health? A systematic review of acupuncture antiemesis trials. J R Soc Med. 89:303-311.

19. Belfast’taki Queen’s Üniversitesinden J.W.Dudee akupunkturun postoperatif bulantı ve kusmayı belirgin olarak azalttığını göstermiştir.*Aynı kişinin bir başka çalışmasında kemoterapiye bağlı bulantı-kusaması olan 105 hastada P-6 noktasının anti emetik etkinliği araştırılmış ve %63 oranında yararlı bulunmuştur.** *Dundee JW, Ghaly RG, Fitzpatrick KT, et al: Acupuncture prophylaxis of cancer chemotherapy-induced sickness. Journal of the Royal Society of Medicine 82:268-271, 1989. **Dundee JW, McMillan C: Positive evidence for P6 acupuncture antiemesis. Postgraduate Medical Journal 67:417-422, 1991.

20. Orta ve ileri seviyede kanserli kemoterapi ye bağlı lökopenisi olan 386 hastaya uygulanan akupunktur ve moksa tedavisinden sonra %38 hastada lökosit sayısı artmıştır. *Chen HL, Huang XM: Treatment of chemotherapy-induced leukocytopenia with acupuncture and moxibustion. Chung Hsi I Chieh Ho Tsa Chih. 1991; 11(6):350-2.

21. Lökopenisi olan 48 hastaya uygulanan ST-36 stimulasyonu sonucu tedavi gören hastaların %90’ında beyaz küre sayısı artmıştır. *Wei Z: Clinical observation on therapeutic effect of acupuncture at St 36 for leukopenia. J Tradit Chin Med. 18:94-95, 1998.

22. Radyoterapi ve kemoterapiye bağlı lökopenisi olan 121 hastaya uygulanan 5 günlük akupunk tur tedavisinden sonra beyaz kan hücrelerinin belirgin olarak arttığı gözlenmiştir. *JZhou J, Li Z, Jin P: A clinical study on acupuncture for prevention and treatment of toxic side effects during radiotherapy and chemotherapy. J Tradit Chin Med. 19:16-21, 1999.

23. Kemoterapiyle indüklenmiş menopozda olan veya Tamoxifen gibi ajanların kullanımına bağlı sıcak basması, gece terlemesi, cilt veya vajende kuruluk, insomnia şikayetleri olan kadınlarda yapılan çalışmalar akupunkturun bu semptomların kontrolunde etkili olduğunu göstermiştir. *Zhang D, Zheng X, Wang Q: Clinical study on climacteric syndrome treated by acupuncture and moxibustion. Shanghai J Acupuncture Moxibustion. 3:29-32, 1999.

24. Vaka Takdimi • 46 yaşında erkek hasta 2005 yılı Temmuz ayında aşırı düşünce, yorgunluk, halsizlik, öfke patlamaları, çarpıntı şikayeti ile başvurdu.Sağ ayakta halluks vagus vardı ve kırmızı,şiş ve iltihaplı görünümdeydi. Hasta depresyon düşünülerek tedaviye alındı. • DU-20, Yintan, LI-4 ve 11, SP-3, SP-6, LIV-3

25. 2. seanstan itibaren ayağındaki ağrılı şişlik kayboldu ve ayakkabı giyebilmeye başladı. Geceleri uykusu düzene girdi.3 ay süreyle haftada iki kez tedaviye devam edildi. • O dönemde hasta erken evre multipl myelom nedeniyle takipteydi.Kemik iliği biyopsisinde %10-15 oranında plazma hücre infiltrasyonu vardı.

26. 3 aylık akupunktur tedavisi sonucunda plazma hücre infiltrasyon oranı %5’e düştü.Kemik iliği biyopsisi normosellüler olarak geldi. • Kasım 2008’de hasta bu defa şiddetli bel ağrısıyla başvurdu.Kemik iliği biyopsisinde sellülarite oranı %90, plazma hücre infiltrasyonu %80 oranındaydı.

27. Çekilen MR’da bel bölgesinde L4-5 ve L5-S1’de fıtık saptandı.Bu arada hastaya Granisetron, Adriamisin, Vinkristin ve Deksametazondan oluşan 4 kür kemoterapi planlandı.Kemoterapiler öncesinde hastaya akupunktur tedavisi başlandı. • DU-22, H-7, P-6, LI-4, ST-36, 40, 44, KID-3, LIV-3 5 seans üstüste uygulandı.

28. Kemoterapi başladıktan sonra hasta hergün önce akupunktur tedavisini yaptırıp daha sonra kemoterapi gördü.Kürler arasında da haftada 2 defa tedaviye devam edildi. • 2. kürden sonra hastanın kemik iliği biyopsisi normosellüler olarak geldi ve 4. kürün sonuna kadar o şekilde devam etti.

29. Kemoterapi sırasında hasta verilen hiçbir antiemetik tedaviyi kullanmadı. • Lökopenisi ve anemisi olmadı. • Tedaviye başlandığında eşinin koluna girerek zor yürürken 5. seanstan sonra tek başına gelmeye başladı. • Hastanın saçlarında dökülme olmadı. • Kemoterapi süresince son derece dinç ve morali yerinde bir görüntü sergiledi.

30. 4. kür kemoterapisi bittikten sonra otolog kök hücre nakli için karar alındı.Nakil yapılana kadar olan bekleme süresinde haftada bir tedaviye devam edilip nakilden önce akupunktur tedavisi sonlandırıldı.

31. Sonuç • Kanser hastalarında hastalığın komplikas yonlarına ek olarak radyoterapi veya kemoterapi tedavisi hastayı iyice zorlamak ta, kimi hastalar tedaviye dayanamayıp yarım bırakmakta ya da sadece tedaviye bağlı komplikasyonlar sebebiyle kaybedilmektedir . Akupunktur hastaların tedaviye uyumunu kolaylaştırmakta, yaşam konforlarını arttırmakta , hastalığın da ilaca daha iyi cevap vermesini sağlamaktadır.Bu yüzden kanser tedavisi sırasında gözardı edilmemesi gereken önemli bir tedavi yöntemidir

32. Teşekkür ederim