Stan ekonomii społecznej w województwie kujawsko-pomorskim Toruń, 21 września 2012r.

1. Stan ekonomii społecznej w województwie kujawsko-pomorskimToruń, 21 września 2012r.

2. Czym jest ekonomia społeczna? • Ekonomia społeczna, określana również jako gospodarka społeczna lub ekonomia solidarna, może stanowić jeden z istotnych elementów procesu, w ramach którego jednostki, środowiska i społeczności zagrożone ubóstwem i wykluczeniem zyskują możliwości i zasoby niezbędne do pełnego uczestnictwa w życiu społecznym, ekonomicznym i kulturowym.

3. Miejsce ekonomii społecznej w integracji społecznej • Podmioty sektora ekonomii społecznej: • mogą stanowić element polityki wzrostu zatrudnienia poprzez wypełnianie przestrzeni lokalnej w sferze usług społecznych oraz umożliwianie zatrudnienia grup szczególnie zagrożonych na rynku, • stanowią istotny instrument procesu integracji społecznej poprzez budowanie wspólnot opartych o solidarność zamiast zależności, • stanowią również instrument rozwoju społeczności lokalnej, dostarczając obywatelom usługi użyteczności publicznej. * Źródło: Krajowy Program Rozwoju Ekonomii Społecznej - projekt

4. Rodzaje podmiotów ekonomii społecznej 1) Podmioty o charakterze integracyjnym umożliwiającym reintegrację społeczną i zawodową osób zagrożonych wykluczeniem społecznym (ZAZ, WTZ, CIS, KIS, formy te nie są przedsiębiorstwami społecznymi, ale mogą przygotowywać do prowadzenia lub pracy w przedsiębiorstwie społecznym lub być prowadzone jako usługa na rzecz społeczności lokalnej przez przedsiębiorstwa społeczne.

5. Rodzaje podmiotów ekonomii społecznej 2) Podmioty o charakterze pożytku publicznego prowadzą działalność ekonomiczną, zatrudniają pracowników, ale ich działanie nie jest oparte na ryzyku ekonomicznym. Są to organizacje pozarządowe prowadzące działalność odpłatną. 3) Podmioty o charakterze rynkowym, do których zaliczamy m. in. spółdzielnie, których celem jest zatrudnienie. * Źródło: Krajowy Program Rozwoju Ekonomii Społecznej - projekt

6. Podmioty ekonomii społecznej w województwie kujawsko-pomorskim • Spółdzielnie socjalne – zarejestrowanych w KRS – 27, stan lipiec 2012, • Centra integracji społecznej – funkcjonują 3 w regionie, • Kluby integracji społecznej – w rejestrze znajduje się 30, • Zakłady aktywności zawodowej – na dzień dzisiejszy funkcjonuje 6, • Warsztaty terapii zajęciowej – zarejestrowanych jest 38, z czego 31 prowadzonych jest przez organizacje pozarządowe, • Organizacje pozarządowe prowadzące działalność odpłatną bądź gospodarczą – szacuje się, iż łącznie jest ich ok.1000.

7. Podmioty ekonomii społecznej w Województwie Kujawsko-Pomorskim Klasycznym typem przedsiębiorstw społecznych funkcjonujących w Polsce i w regionie kujawsko-pomorskim są spółdzielnie socjalne, które są wspólnym przedsięwzięciem, w celu przywrócenie na rynek pracy osób zagrożonych wykluczeniem społecznym, osób o niskiej zatrudnialności oraz umożliwienie osobom bezrobotnym aktywizacji zawodowej.

8. Spółdzielnie socjalne w województwie kujawsko-pomorskim • Z informacji Ogólnopolskiego Związku Rewizyjnego Spółdzielni Socjalnych (na koniec maja 2012r) w KRS zarejestrowanych było w Polsce 478 spółdzielni socjalnych. • W analogicznym okresie w województwie kujawsko-pomorskim było zarejestrowanych 25 spółdzielni socjalnych.

9. Spółdzielnie socjalne w kraju • * Źródło: Krajowy Program Rozwoju Ekonomii Społecznej - projekt

10. Obszary działalności spółdzielni socjalnych w regionie • Działalność prowadzona przez spółdzielnie socjalne najczęściej dotyczy poniższych obszarów: • Opieka na osobami starszymi, niepełnosprawnymi i dziećmi – 8 podmiotów: • Spółdzielnia Socjalna „Kreatywni”, • Spółdzielnia Socjalna „Signum”, • Wielobranżowa Spółdzielnia Socjalna „Arkadia”, • Spółdzielnia Socjalna „Razem”, • Spółdzielnia Socjalna „Wspólnota”, • Spółdzielnia Socjalna „Nasz dom”, • Spółdzielnia Socjalna „Izabela”, • Spółdzielnia Socjalna Widzących Duszą „Światełko”.

11. Obszary działalności spółdzielni socjalnych w regionie • Usługi porządkowe i utrzymanie czystości – 7 podmiotów: • Wielobranżowa Spółdzielnia Socjalna „Lidia”, • Wielobranżowa Spółdzielnia Socjalna „Arkadia”, • Spółdzielnia Socjalna „DEKO-PREF”, • Spółdzielnia Socjalna „WSPÓŁPRACA”, • Spółdzielnia Socjalna „RADOŚĆ”, • Spółdzielnia Socjalna „RAZEM”, • Spółdzielnia Socjalna „INOPRACA”.

12. Obszary działalności spółdzielni socjalnych w regionie • Usługi budowlane i architektury zieleni – 7 podmiotów: • Spółdzielnia Socjalna „ODNOWA”, • Spółdzielnia Socjalna „BYDGOSZCZANKA”, • Spółdzielnia Socjalna „DEKO-PREF”, • Spółdzielnia Socjalna „RAZEM”, • Spółdzielnia Socjalna „Wspólnota”, • Spółdzielnia Socjalna „RADOŚĆ”, • Spółdzielnia Socjalna „INOPRACA”.

13. Obszary działalności spółdzielni socjalnych w regionie • Usługi przygotowywania i dostarczania posiłków – 5 podmiotów: • Wielobranżowa Spółdzielnia Socjalna „ARKADIA”, • Spółdzielnia Socjalna „DEKO-PREF”, • Spółdzielnia Socjalna „RAZEM”, • Spółdzielnia Socjalna „IZABELA”, • Spółdzielnia Socjalna Widzących Duszą „ŚWIATEŁKO”.

14. Centra Integracji Społecznej • W Województwie Kujawsko-Pomorskim status Centrum Integracji Społecznej posiadają 3 podmioty: • Centrum Integracji Społecznej im. Jacka Kuronia w Bydgoszczy, • Centrum Integracji Społecznej CISTOR przy Stowarzyszeniu Partnerstwo Społeczne w Toruniu, • Centrum Integracji Społecznej w Szumiłowie. • CISy funkcjonują w oparciu o „Ustawę o zatrudnieniu socjalnym” z 2003 roku. • Celem działania CIS jest aktywizacja zawodowa i społeczna osób biorących udział we wsparciu CIS. • Na podstawie danych z Kujawsko-Pomorskiego Urzędu Wojewódzkiego w roku 2011: • uczestniczyło w zajęciach 289 osób, w tym 30 osób niepełnosprawnych, • usamodzielniło się ekonomicznie 99 osób, • w CIS zatrudnionych było 148 osób obsługi.

15. Centra Integracji Społecznej • Centra integracji społecznej realizują swoje wsparcie zawodowe najczęściej w obszarach: • remontowo-budowlanym, • pielęgnacji terenów zielonych, • opieki nad osobami starszymi, niepełnosprawnymi i dziećmi, • przygotowania posiłków, • Oprócz tego w CIS odbywa się również wsparcie społeczne, które jest realizowane m. in. poprzez: • trening interpersonalny, • doradztwo zawodowe, • trening gospodarowania własnymi środkami. • Centra integracji społecznej zawierają ze swoimi klientami indywidualne programy zatrudnienia socjalnego.

16. Kluby Integracji Społecznej • KIS ma na celu pomoc w znalezieniu pracy na czas określony lub na czas wykonania określonej pracy, w pełnym lub niepełnym wymiarze czasu pracy u pracodawców, wykonywania usług na podstawie umów cywilnoprawnych oraz przygotowanie do podjęcia zatrudnienia lub podjęcia działalności w formie spółdzielni socjalnej. • W ramach realizacji zadań klubów integracji społecznej odbywają się różnorodne szkolenia zawodowe (zależne od potrzeb klientów) oraz wsparcie społecznej (m in. psychologiczne, pedagogiczne, doradztwo zawodowe), • Kluby integracji społecznej zawierają ze swoimi klientami kontrakty socjalne. • Na podstawie przeprowadzonego monitoringu przez ROPS w Toruniu, w bazie danych znajduje się 30 KIS.

17. Kluby Integracji Społecznej • W oparciu o ankietę przesłaną do KIS przez ROPS w Toruniu otrzymano odpowiedzi z 15 KIS, które zawierały następujące informacje: • Liczba uczestników, którzy zakończyli udział w KIS zgodnie z zaplanowaną ścieżką wsparcia w roku 2011 – 1357, • Liczba osób zatrudnionych w KIS w roku 2011 – 72.

18. Zakłady Aktywności Zawodowej • Zakłady aktywności zawodowej to wyodrębnione jednostki działające przy: samorządach lokalnych, fundacjach, stowarzyszeniach lub innych organizacjach społecznych, których celem jest rehabilitacja społeczna i zawodowa osób niepełnosprawnych. W województwie kujawsko-pomorskim obecnie działa 6 takich społecznych przedsiębiorstw zatrudniających łącznie 314 osób, w tym 241 osób niepełnosprawnych i 73 osoby obsługi.

19. Zakłady aktywności zawodowej • Zakres działalności ZAZ: • ZAZ w Bydgoszczy - usługi z zakresu poligrafii, • ZAZ "Ośrodek Sportu i Rehabilitacji" w Białych Błotach - organizacja imprez sportowo-rekreacyjnych, utrzymywanie czystości wewnątrz i na zewnątrz obiektów, • ZAZ w Brodnicy - usługi hotelarsko - gastronomiczne i obsługowo – rehabilitacyjne, • ZAZ w Wąbrzeźnie - obsługa zainstalowanych urządzeń sportowych i treningowych, prowadzenie kawiarenki, • ZAZ w Drzonowie - usługi stolarskie, papiernicze, rękodzielnicze, gospodarcze, • ZAZ w Radziejowie - usługi hotelarskie i gastronomiczne.

20. Warsztaty Terapii Zajęciowej • Warsztaty Terapii Zajęciowej to placówki, które działają w oparciu o „Ustawę o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych” z roku 1997. • Warsztat oznacza wyodrębnioną organizacyjnie i finansowo placówkę stwarzającą osobom niepełnosprawnym niezdolnym do podjęcia pracy możliwość rehabilitacji społecznej i zawodowej w zakresie pozyskania lub przywracania umiejętności niezbędnych do samodzielnego życia i podjęcia zatrudnienia.

21. Warsztaty Terapii Zajęciowej w województwie kujawsko-pomorskim • W regionie funkcjonuje 38 WTZ, z czego 31 prowadzonych jest przez podmioty niepubliczne. • Z wykazu WTZ prowadzonego przez Urząd Marszałkowski wynika, iż w roku 2011 wsparciem objętych było 1297 osób. • ROPS w ankietach rozesłanych do wszystkich WTZ zapytał o: • liczbę osób zatrudnionych otrzymano odpowiedzi z 22 WTZ, które łącznie zatrudniają 372 osoby, • liczbę osób, które zakończyły udział w WTZ – wskazano 76 osób.

22. Organizacje pozarządowe • Do sektora ekonomii społecznej zaliczamy organizacje pozarządowe prowadzące odpłatną działalność pożytku publicznego oraz działalność gospodarczą. • W oparciu o informacje przekazane przez Stowarzyszenie Kujawsko-Pomorski Ośrodek Wsparcia Inicjatyw Pozarządowych TŁOK, w regionie kujawsko-pomorskim aktywnie działa ok. 3000 organizacji pozarządowych. • W oparciu o informacje przekazane przez Biuro Pełnomocnika Zarządu Województwa Kujawsko-Pomorskiego ds. Współpracy z Organizacjami Pozarządowymi (za lata 2007-2009) w naszym województwie: • organizacji prowadzących działalność odpłatną statutową było 780, gdzie w przeliczeniu na etaty pracowało 7910 osób, • Organizacji prowadzących działalność gospodarczą było 250, gdzie w przeliczeniu na etaty pracowało 1390 osób.

23. Organizacje pozarządowe • Organizacje pozarządowe w regionie najczęściej realizują zadania w zakresie: • Sportu, turystyki, rekreacji i hobby – 21 %, • Edukacji i wychowania – 19 %, • Usług socjalnych i pomocy społecznej – 18 %, • Ochrony zdrowia – 17 %, • Kultury i sztuki – 9 %, • Ochrony środowiska – 3 %.

24. Zatrudnienie w podmiotach ekonomii społecznej • Na podstawie danych z Urzędu Wojewódzkiego, Urzędu Marszałkowskiego, diagnozy sektora organizacji pozarządowych oraz ankiet ROPS w Toruniu ustalono szacunkowy poziom zatrudnienie w podmiotach ekonomii społecznej, który wynosi ok. 10270 osób.

25. Współpraca PES z administracją i biznesem • W oparciu o przesłane ankiety i diagnozę sektora organizacji pozarządowych ustalono: • W roku 2011 nawiązano 94 partnerstwa pomiędzy PES a samorządem i biznesem, • Od 2007 do 2009 tylko 3% przebadanych organizacji pozarządowych nie współpracowało z samorządem.

26. Wsparcie sektora ekonomii społecznej w województwie • W województwie kujawsko-pomorskim funkcjonuje 8 ośrodków wsparcia ekonomii społecznej, które swoimi działaniami obejmują cały region: • Stowarzyszenie TŁOK w Toruniu prowadzi „Ośrodek Wspierania Inicjatyw Ekonomii Społecznej”, • Stowarzyszenie na Rzecz Kobiet GINEKA w Bydgoszczy prowadzi „Kujawsko-Pomorski Ośrodek Wspierania Ekonomii Społecznej”, • Wyższa Szkoła Gospodarki w Bydgoszczy prowadzi „Kujawsko-Pałuckie Centrum Ekonomii Społecznej”, • Fundacja Gospodarcza PROEUROPA w Toruniu prowadzi „Latającą Akademię Przedsiębiorczości Społecznej”, • Toruńskie Stowarzyszenie Ekologiczne TILIA w Toruniu prowadzi „Promocję Ekonomii Społecznej i zatrudnienia w ekonomii społecznej”, • Pomorska Fundacja Promocji, Kultury i Sztuki w Toruniu prowadzi „Regionalne Centrum Ekonomii Społecznej”, • Centrum Edukacji i Kultury ZENIT we Włocławku prowadzi „Włocławskie Centrum Ekonomii Społecznej – ALTERNATYWA”, • Fundacja Ekspert-Kujawy w Inowrocławiu prowadzi projekt „Spółdzielnia socjalna – szansą dla Ciebie”. Podmiot pełni funkcję operatora środków na rozpoczęcie działalności w formie spółdzielni socjalnych. Wsparcie to polega na przyznaniu środków na rozpoczęcie działalności spółdzielni, bądź przyznaniu środków na dołączenie do istniejącej spółdzielni oraz na możliwości finansowania wsparcia pomostowego.

27. Wsparcie finansowe sektora ekonomii społecznej • Kluczowym instrumentem wsparcia finansowego dla ekonomii społecznej jest Program Operacyjny Kapitał Ludzki, Priorytet VII „Promocja integracji społecznej”, Działanie 7.2 „Przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu i wzmocnienie sektora ekonomii społecznej”. W ramach tego Działania podpisano w 2011 roku 24 umowy na łączną kwotę 24.631.685,74 zł, w tym: • w ramach Poddziałania 7.2.1 „Aktywizacja zawodowa i społeczna osób zagrożonych wykluczeniem społecznym” podpisano łącznie 20 umów na łączną wartość 17.631.685,89 zł, • w ramach Poddziałania 7.2.2 „Wsparcie ekonomii społecznej” podpisano 4 umowy na łączną wartość 6.999.999,85.

28. Dziękuję za uwagęDorota WróblewskaDyrektorRegionalnego Ośrodka Polityki Społecznej w Toruniu