Leksion XII

1. Leksion XII Vështrimhistorikpërmësimine gramatikëssëgjuhësshqipenëshkollë

2. Ndërproblematikatmëtërëndësishmemundtëpërmendim: • Programetdhetekstet • Problemet e parashtrimittënjohurivengagramatika. • Vendittëanlizavegramatikorepërmesushtrimevegjuhësore • Llojittëushtrimevegjuhësore • Lidhjessëgjuhësme leximin. • Njohuritërrethgjuhës,normësdialekteve.

3. Problematikabashkëshoqëruese • Ndërtematikatmëtërëndësishmemundtëpërmendim:trajtiminshkencortëdukuriveshkencore • Normëndhepërdorimine standardittëgjuhës • Problemetkomunikimt me gjuhën • Metodatdheteknikat e zbatuarapërtëmësuargjuhënamtarenënjënivelsamëtëlartë.

4. Vlerësimerrethprogramevedheteksteve • U përcaktuaqartëvëllimimetodikpraktikinjohuriveqëdo tëpërvetësohennëorëne mësimit. • U aktivizuanmëmirënxënësitnëorëne mësimit. • Mësuesiplanifikoimëmirëlëndëndheqëllimet. • U përcaktuanqartëdetyrat e shtëpisëpërcdoorëmësimi. • U alternnuateoria me praktikënetj.

5. Parimetmëtërëndësishme: • -Gramatikanëkuptimin “morfosintaksor” tëmësohetnëlidhjetëngushtëmidis dypjesëvetësaj. • -Mësimiigramatikëstëmbështetetkryesishtnëveprimtarinëmendore intuitive tënxënësve. • -Duke u nisurngatëdhënate gjuhësisëdhepsikologjisëbashkëkohoreështëmëmirëqëmësimiI gramatikëstëfillojëngafjalia duke e kundruaratësinjëbashkësikuptimoretëplotë. • -Duke u përqëndruarpunamësimorenëzhvillimin e gjuhëssëfolurdhetëshkruar.

6. Filloiqëtëflitetpërkatërlinjatkryesore • Tëdëgjuarit • Tëfolurit • Tëlexuarit • Tëshkruarit

7. Roli I gramatikësnëstrukturën e programevedheteksteve • Ngaqëndrimet e shprehuraarrihet ne përfundimin se: • Gramatikatradicionalepërziengramatikën me analizat • Aftësonnxënësitqëtëanlizojnëmirëpjesët e ligjëratësdhegjymtyrët e fjalisë • Përvetësonnjohuritë e nxënësve.

8. Vendidheroli I ushtrimevenëfunksiontëaftësimitpraktiktënxënësve • Nëprogramet e hershmetëgjuhësshqipevihet re se u jepetrëndësipunimittëushtrimevetëgjuhës se sagramatikës. • Megjithatëkjoperiudhëështëkritikuarsepsemungonlarmishmëria e ushtrimeve. • Herë pas here janëshprehurmendimetëndryshmepërt’ubërëpërmirësime.

9. Mësimiigjuhësshqipedhedrejtshkrimiisaj • Problemiipërdorimittënormëssëgjuhësshqipe ka qenënjëshqetësimipërhershëm.Nëprogramet e gjuhësshqipeshpeshjanëtrajtuarkërkesatëndryshmepërkëtë problem. • Duhetpërmendur se gjuhashqipe ka arriturqëtënjehsohetsigjuhëmëvete duke ruajturpavarësinë e sajnëkrahasim me institucionet e tjerasimadiaapoadministraraetj.

10. Zhvillimet e sotmepërmësimin e gjuhësshqipe • Nëprogramet e sotmetheksohetdhesynohettëaftësohennxënësit: • Tëaftësojënxënësintëpërdorëgjuhënamtarepërmeskërkimit, shkëmbimittëidevedheinformacioneve;  tëtregojë, tëraportojë, tëargumentojë e tëzhvillojëndjenjën  e  identitetitkombëtar.  • Tëzhvillojëmendimin e pavarurtëtënxënësit, duke e nxiturpërtëzbuluaride, përtëmbajturqëndrim,  përtëklasifikuar, përtëkrahasuar, përtëvlerësuardhepërtëngriturhipoteza.   • T’inxisënxënësitpërtëshprehurndjenjanëpërmjettëfolurit, tëlexuaritdhetëshkruarit.  •

11. Tëdëgjojë me vëmendjetëtjerët.  • Tëmarrëpjesënëbashkëbisedimpërtëmarrëdhepërtëdhënëinformacionedheudhëzime.  • Tëlexojënëmënyrëtëtillëqëtëkuptojëinfor • macioninqëmerrngafushatëndryshme.  • Tëshkruajëshënimetëshkurtratëtipit: këshillëkartolinë, porosi, udhëzimetëthjeshtakuri kërkohen.  Tëkuptojëstrukturën e tekstit. 

12. Tëkuptojëstrukturën e tekstit.  • Tëdallojëfjalinëdëftorengafjaliapyetësedhehabitore.  • Tëdallojë  format e fjalisësëthjeshtë: pohore • dhemohore.  • Tëshkruajësipasrregullavetëdrejtshkrimit.  • Tëshkruajë pa gabimetekste me tëkopjuar, me diktimoseatotëkrijuarangavetëai.  • Tëpërdorëdrejtshkronjën e madhenënisjen e fjalisë. 

13. Tëpërdorëdrejtshkronjën e madhenënisjen e  • fjalisë.  • Tëvendosëshenjën e duhurtëpikësimitnëfjalitëdëftore, pyetësedhehabitore.  • Tëpërdorëdrejtshenjat e pikësimit: pikën, pikëpyetjen, pikëçuditësendhevizënnë  dialog.   • Tëpërdorëdrejtshkronjën e madhetekemrat e  • njerëzve, tëqyteteve, lumenjve, fshatraveetj.  • Tëpërdorëdrejtnëfjalipresjendhelidhëzëndhe

14. Tëkuptojëdhetëinterpretojëatëqëdëgjon.  • T’upërgjigjetpyetjeveqëibëhendhetëbëjë • edhevetëpyetjepërsituatatëndryshmegjatëkomunikimit.  • Tëjapëmendimin e vet rrethatyreqëdëgjon.  • Ta interpretojësipasmënyrëssëtijatëqëdë • gjon.  • Tëlexojëpërtëkuptuarmaterialinqëijepetpërqëllimetëndryshme.

15. Ta interpretojëbukuratëqëlexon.  • Tëshkruajëshkrimetëthjeshta me tëkopjuardhetëdiktuar.   • Te bëjëkrijimetëthjeshta duke përdorur • gjuhëtëqartëdhetëkuptueshme.  • Tëshprehë me shkrimatëqëdëgjon • apolexon. 

16. T’iaftësojënxënësitpërtëmbajturqëndrimndajvleravetëvetadhetëshokëve,  nëmarrjen e vendimeve, në • zgjidhjen e mosmarrëveshjeveetj.   •T’iaftësojënxënësitpërtëshkruarnëmodeletëthjeshtadhetëlarmishmenëpërshtatje  me  natyrëndhemoshën  e  tyre,  tëtillasi:  përshkrime,  urime,  kartolina,  porosi, njoftime,  këshilla,  kërkesa,  telegrame,  lajmërimeetj. • Tëaftësohennxënësitpërdallimin e dukurivegjuhësore dhepërdorimin e rregullsivetësajdrejtshkrimoredhe drejtshqiptimore.  

17. Diskutim • Bëninjëdiskutimshkencor, nëformëseminari, mbicështjet e tëmësuarittëgjuhësshqipenëshkollë, duke u mbështeturnëpariminmorfosintaksor. • Ndahuninëgrupedhesillniargumentenëlidhje me këtëcështje.