Nazwa szkoły: Gimnazjum nr 1 im. Bohaterów Monte Cassino w Złocieńcu

2. Nazwa szkoły: • Gimnazjum nr 1 im. Bohaterów Monte Cassino w Złocieńcu • ID grupy: 98/3_p_g1 • Opiekun: Ewa Kilian • Kompetencja: • przedsiębiorczość • Temat projektowy: • Współczesne systemy społeczno gospodarcze • Semestr/rok szkolny • V/2011/2012 r.

3. Spis treści Podstawowe pojęcia:- gospodarka, gospodarowanie, potrzeba, rzadkość dóbr, koszt alternatywny, rachunkiem ekonomicznym Obszary gospodarowania Typy gospodarki Gospodarka centralnie planowana a wolnorynkowa. Gospodarka PRL. Załamanie systemu centralnie planowanego Zmiany systemu władzy i systemu gospodarczego. Plan Balcerowicza.

4. Gospodarka Gospodarka to całokształt działalności gospodarczej prowadzonej w danym regionie (gospodarka regionalna), kraju (gospodarka narodowa) lub na całym świecie (gospodarka światowa). Działalność ta polega na wytwarzaniu dóbr i świadczeniu usług zgodnie z potrzebami ludności.

5. Gospodarowanie Jest procesem nieodłącznym od ludzkiego życia Wynika z konieczności zaspokajania potrzeb (potrzeba to stan braku) Ludzkie potrzeby są niemal nieograniczone, a możliwości ich zaspokajania – ograniczone (rzadkość dóbr) –apetyt rośnie w miarę jedzenia Codziennie dokonujemy z tego powodu wyboru, w jaki sposób wykorzystamy to, czym dysponujemy Dokonując wyboru jednego dobra rezygnujemy z innego (koszt alternatywny) Te zjawiska napędzają gospodarkę i wywołują mechanizm popytu i podaży.

6. Cele gospodarowania Zaspokajanie potrzeb człowieka Chęć osiągnięcia zysku Jest to możliwe gdy gospodarujemy racjonalnie, czyli maksymalizujemy zyski a minimalizujemy koszty. Takie działanie nazywamy rachunkiem ekonomicznym

7. Obszary gospodarowania Rolnictwo Przemysł Usługi

8. Rolnictwo Jeden z działów gospodarki, którego głównym zadaniem jest dostarczenie płodów rolnych. Rolnictwo uzyskuje produkty roślinne i zwierzęce dzięki uprawie roli i roślin oraz chowu i hodowli zwierząt. Rolnictwo można podzielić na rolnictwo ekstensywne (zwane drobnotowarowym lub tradycyjnym) i rolnictwo intensywne (znane też jako wysokotowarowe lub uprzemysłowione) w zależności od jego cech: wysokości nakładów, ilości plonów, a także średniej powierzchni gospodarstw rolnych i powierzchni obszaru rolniczego kraju.

9. Przemysł Dział produkcji materialnej, w którym wydobywanie zasobów przyrody i dostosowanie ich do potrzeb ludzi odbywa się na dużą skalę, na zasadzie podziału pracy i za pomocą maszyn.

10. Usługi działanie podejmowane w celu zaspokojenia określonej potrzeby (lub potrzeb) klienta i realizowane z udziałem klienta, często - w celach komercyjnych. Klientem może być osoba fizyczna, organizacja i każdy inny podmiot. Usługa może obejmować czynności niematerialne, jak porada techniczna, reprezentowanie kogoś przed urzędem czy sądem lub materialne, jak wykonawstwo konkretnych przedmiotów.

11. Typy gospodarki • Naturalna (tradycyjna) • Wolnorynkowa (kiedyś zwana kapitalistyczną) • Centralnie planowana (socjalistyczna)

12. Gospodarka wolnorynkowa rodzaj gospodarki, w której decyzje dotyczące zakresu i sposobu produkcji podejmowane są przez podmioty gospodarcze (gospodarstwa domowe,przedsiębiorstwa,instytucje finansowe, rząd), kierujące się własnym interesem i postępujące zgodnie z zasadami racjonalności gospodarowania. Podstawą podejmowania tych decyzji są informacje płynące z rynku, m.in. ceny dóbr i usług, ceny czynników wytwórczych, płace, stopy procentowe, stopy zysku, kursy papierów wartościowych, kursy walutowe oraz oczekiwania podmiotów gospodarczych co do kształtowania się wyżej wymienionych w przyszłości.

13. Gospodarka centralnie planowana Gospodarka, opierająca się na założeniach planów kilkuletnich, określających najważniejsze cele rozwoju państwa. Ten typ organizacji gospodarki jest stosowany w okresie wojny; stosowany był też w większości państw o ustrojach socjalistycznych, a ich tworzenie i realizowanie jest jednym z najważniejszych zadań kierownictwa partii. Uchwalane są często na określony czas podczas zjazdów partyjnych lub plenum. W historii PRL powszechnie znany był plan trzyletni i plan sześcioletni.

14. cd. Ten typ gospodarki nie pozwala na szybki rozwój państwa. Żadne wysokorozwinięte państwo nie stosuje gospodarki planowej. W czasach dzisiejszych rynek planowy można spotkać w Korei Północnej czy na Kubie. To nie są jednak potęgi gospodarcze świata.

15. Gospodarka centralnie planowana a gospodarka rynkowa

16. Gospodarka wolnorynkowa a centralnie planowana

17. cd.

18. Gospodarka PRL (1945 – 1989) Po II wojnie światowej Polska znalazła się w obozie państw socjalistycznych. Narzucony przez władze ZSRR system komunistyczny zmienił życie Polaków w sferze politycznej, społecznej i gospodarczej przez wprowadzenie gospodarki centralnie planowanej (nakazowo – rozdzielczej). Nowa władza nie respektowała praw człowieka – w tym prawa do własności, wolności politycznej i gospodarczej. Istniała prawie wyłącznie własność państwowa – własność prywatna została znacjonalizowana, czyli przejęta na własność państwa.

19. Władze komunistyczne nie licząc się z podstawowymi zasadami ekonomii same decydowały, jak mają być wykorzystywane ziemia, praca i kapitał. Kierowano się zasadami politycznymi a nie ekonomicznymi. Działania gospodarcze miały udowodnić wyższość systemu socjalistycznego nad kapitalistycznym. Gospodarką kierowała partia poprzez plan centralny (najczęściej 5–latki).

20. Załamanie systemu centralnie planowanego . System centralnie planowany był niewydolny. Nazywany jest gospodarką niedoborów. W okresie PRL brakowało wielu towarów pierwszej potrzeby od sznurka do snopowiązałki do papieru toaletowego.

21. Przyczyny załamania gospodarki centralnie planowanej - Izolacja Europy Środkowo-Wschodniej - Przerost zatrudnienia - Nieracjonalne wykorzystanie zasobów - Marnotrawstwo - niska wydajność pracy („czy się stoi, czy się leży 2 tysiące się należy”) - Niekontrolowany rozrost administracji - Inflacja i dewaluacja pieniądza - Na żądania społeczne podniesienia bez wzrostu produkcji. płac drukowano puste pieniądze - Towary słabej jakości.

22. Zmiany systemu władzy i systemu gospodarczego (1989) Pod koniec lat 80-tych pogłębił się kryzys ekonomiczny Nasiliły się strajki i protesty społeczne Rósł deficyt budżetowy Rosło zadłużenie kraju Sklepy zionęły pustką. To doprowadziło do obrad „okrągłego stołu” i podpisaniem porozumienia rządu z opozycją.

23. Leszek Balcerowicz Leszek BalcerowiczData i miejsce urodzenia19 stycznia 1947Lipno. Wicepremier, Minister finansów Okres urzędowaniaod 12 września 1989 do 23 grudnia 1991(PoprzednikAndrzej Wróblewski Następca Karol Lutkowski) Wicepremier,  Minister finansów Przynależność polityczna Unia Wolności Okres urzędowania od 31 października 1997do 8 czerwca2000 (Poprzednik Marek Belka Następca Jarosław Bauc Prezes Narodowego Banku Polskiego Okres urzędowaniaod 10 stycznia 2001do 10 stycznia 2007(Poprzednik Hanna Gronkiewicz –Waltz Następca Sławomir Skrzypek Przewodniczący Unii Wolności Przynależność polityczna Unia Wolności Okres urzędowaniaod 1 kwietnia 1995do 18 grudnia 2000 Poprzednik Tadeusz Mazowiecki Następca Bronisław Geremek

24. Plan Balcerowicza Program gospodarczy rządu zakładał taką przebudowę systemu gospodarczego, aby możliwie szybko, za pomocą działań radykalnych stworzyć system gospodarki rynkowej typu zachodniego.

25. Podstawowe cele niedopuszczenie do wzrostu inflacji, a w miarę możliwości do jej obniżenia, zredukowania deficytu budżetowego powstrzymanie ucieczki ludności i przedsiębiorstw od złotego do walut wymiennych.

26. WXII 1989 roku plan był gotowy i uzyskał poparcie Międzynarodowego Funduszu Walutowego. Początek 1990 r. - utworzenie funduszu stabilizującego dla gospodarki polskiej w wysokości 1 mln USD: z darowizn krajów OECD w wysokości 300mln USD z pożyczek tych krajów. MFW przyznał też kredyt stand-by w wysokości ok. 720 mln USD na wsparcie programu stabilizacyjnego.

27. Na plan składało się 10 ustaw: Ustawa o gospodarce finansowej przedsiębiorstw państwowych – usuwała gwarancję istnienia wszystkich przedsiębiorstw państwowych niezależnie od ich wyników finansowych i efektywności produkcji, Ustawa o prawie bankowym – zakazywała finansowania deficytu budżetowego przez BC, uniemożliwiała emisję pieniędzy bez pokrycia. Ustawa o kredytowaniu – znosiła preferencje kredytowe przedsiębiorstw państwowych wiążąc stopę % ze stopą inflacji, Ustawa o podatku od wzrostu wynagrodzeń Ustawa o nowych zasadach opodatkowania – ujednolicała zasady płacenia podatków we wszystkich sektorach gospodarczych.

28. Ustawa o działalności gospodarczej prowadzonej przez inwestorów zagranicznych – nakładała na zagraniczne przedsiębiorstwa zobowiązanie do odsprzedania państwu dewiz po ustalonym przez BC kursie, zwalniała przedsiębiorstwa z kapitałem zagranicznym z płacenia popiwku, zapowiadała możliwość wywozu zysków za granicę. Ustawa o prawie dewizowym – wprowadzała wymienialność wewnętrzną złotego, likwidowała państwowy monopol w handlu zagranicznym i zobowiązywała przedsiębiorstwa do odsprzedawania zarobionych dewiz państwu. Ustawa o prawie celnym – ujednolicała zasady clenia importowanych towarów dla wszystkich podmiotów gospodarczych. Ustawa o zatrudnieniu – zmieniała reguły funkcjonowania biur pośrednictwa pracy Ustawa o szczególnych warunkach zwalniania pracowników – zapewniała ochronę zwalnianych z pracy (zwłaszcza w przypadku zwolnień grupowych), gwarantowała odprawę finansową i wprowadzała okresowe zasiłki dla bezrobotnych.

29. Program stabilizacyjny składał się z czterech obszarów oddziaływania rządu zliberalizowanie polityki cenowej (uwolnienie cen) ścisła kontrola ukształtowania dochodów (głównie wynagrodzeń ludności) utrzymanie stabilnego kursu walutowego w połączeniu z rozluźnieniem kształtowania obrotów z zagranicą restrykcyjna polityka pieniężna, zrównoważenie budżetu państwa.

30. Prywatyzacja Ważnym elementem planu były też przekształcenia własnościowe - prywatyzacja, reprywatyzacja i tworzenie nowych przedsiębiorstw. Stosowano dwie metody prywatyzacji: kapitałowa Dla dużych firm w dobrej kondycji finansowej poprzez przekształcenie w jednoosobową spółkę Skarbu Państwa (JSSP), a następnie sprzedaż inwestorowi lub w ofercie publicznej. poprzez likwidację W sytuacji braku ekonomicznego uzasadnienia dalszej działalności decydowano się na zaprzestanie działalności lub inne formy pozbycia się majątku przedsiębiorstwa np. leasing pracowniczy.

31. Wskaźniki ekonomiczne w Polsce w latach 1990-1991

32. Sukces Planu Balcerowicza Uruchomienie i rozwój mechanizmów rynkowych. Ceny ustalały się na poziomie równowagi podaży i popytu, zniknął problem niedoborów, po wprowadzeniu wolnego rynku towarów konsumpcyjnych doszło do likwidacji kolejek. Zahamowanie inflacji, Umocnienie złotego, wprowadzenie jego wymienialności wewnętrznej, a potem także zewnętrznej, ustabilizowanie kursu dolara Likwidacja deficytu budżetowego - w roku 1990 udało się nawet osiągnąć niewielką nadwyżkę budżetową. Otwarcie gospodarki na świat. Dodatnie saldo wymiany handlowej z zagranicą oraz napływ zagranicznych inwestycji. Rozpoczęcie procesów prywatyzacyjnych i demonopolizacyjnych w gospodarce. Powstanie rynku kapitałowego. Pozytywne zmiany w strukturze gospodarki - zarówno pod względem działowo -gałęziowym, własnościowym jak i organizacyjnym. Od roku 1992 w polskiej gospodarce nastąpił okres stałego wzrostu gospodarczego. W roku 1993 PKB wzrósł o 3.8%, a w 1994 o 5.2%.

33. Źródła: Podręczniki wos do gimnazjum Wikipedia http://mikro.univ.szczecin.pl www.nbportal.pl www.slidefindr.net/s/systemy_gospodarcze

34. Grupa przedsiębiorczości Aleksandra Cheba Dominika Tabaka Weronika Żelazek Weronika Błąkała Nina Rutkowska Karolina Kozieł Arkadiusz Kowalewski Mateusz Kacianowski Konrad Marczyk Patryk Brzyski P. Ewa Kilian