Download
1 / 9
90 likes | 263 Views
PENZIJSKO OSIGURANJE. Razvoj penzionog sistema. Prvi Zakon o pensijama donet je 1902. godine u vreme vladavine Knjaza Nikole I Petrovica. p ravo na penziju mogli su da ostvare državni činovnici, crnogorski mitropolit, učitelji, udove i deca penzionisanih činovnika za slučaj njihove smrti
E N D
Razvoj penzionog sistema • Prvi Zakon o pensijama donet je 1902. godine u vreme vladavine Knjaza Nikole I Petrovica. • pravo na penziju mogli su da ostvare državni činovnici, crnogorski mitropolit, učitelji, udove i deca penzionisanih činovnika za slučaj njihove smrti • Kasniji razvoj sistema razvijao se u skladu sa tradicijom, ekonomskim i političkim prilikama • U periodu postojanja zajedničke jugoslovenske države sistem se oblikovao prema Bizmarkovom modelu • Nakon osamostaljenja(2006) počeo je proces tranzicionih reformi
Tranzicione promene • Socijalne reforme imale su za cilj ublazavanje negativnih efekta tranzicije i izgradnju sistema održivog sistema socijalne sigurnosti • Tokom 2001. godine počele su rasprave o teškoćama u funkcionisanju PIO, a tokom 2003. usvojen je novi Zakon • Osnovne promene sadržane su u reformi I stuba (međugeneracijske solidarnosti) i uvođenju dobrovoljnog osiguranja (model Svetske banke sa III stuba) • Strategijom razvoja penzijsko-invalidskog sistema u Crnoj Gori (2005) definisani su ciljevi i predložene promene koje treba da doprinesu „izgradnji finasijski održivog, pravednog, stabilnog i efikasnog penzijskog sistema“.
Krakteristike sistema • Reformama su izvrđene sledeće promene: podizanje starosne granice, uvođenje nove formule za obračun penzija, promena indeksacije, reorganizacija fondova i unapredjenje evidencije osiguranika i korisnika prava • uvođenje kapitalizovanih fondova (II i III stub), odvijao se znatno sporije, a Zakon o dobrovoljnim penzionim fondovima donet je 2006. • Sa uvođenjem II stuba (obavezno penzijsko osiguranje na osnovu individualne kapitalizovane stednje) se kasni jer ne postoji normativni okvir za njegovu primenu • Zakon PIO se često menjao "Sl. list RCG", br. 54/03, 39/04, 61/04, 79/04, 81/04, 14/07, 47/07, i "Sl. list Crne Gore",br. 79/08, 14/10 i 78/10)
Višestubni model • PIO ima karakteristike višestubnog modela i obuhvata: • obavezno penzijsko i invalidsko osiguranje na osnovu tekućeg finansiranja, • obavezno penzijsko osiguranje na osnovu individualne kapitalizovane štednje; • dobrovoljno penzijsko osiguranje na osnovu individualne kapitalizovane štednje
Prvi stub osiguranja • Sistem “medjugeneracijske solidarnosti” • u zavisnosti od dužine ulaganja i visine osnovice na koju se uplaćuju doprinosi obezbeđuju prava za slučaj starosti, invalidnosti i telesnog oštećenja, a članovima njihovih porodica za slučaj smrti osiguranika, odnosno korisnika prava • Doprinose finansiraju poslodavaci i zaposleni, po potrebi se uključuje država
Drugi stub osiguranja • Obavezno osiguranje zasnovano na kapitalnom pokriću • Uplaćivanje doprinosa na privatni štedni račun koji se investiraju • Zasnovan na ekonomskim principima • Problem nerazvijenog tržišta kapitala • Nedostatak normativnog okvira • Problem “tranzicionog deficita” • Načini prevazilaženja: * emisija javnog duga; * privatizacioni prihodi i * smanjenje troškova državnog budžeta i/ili povećanje poreza
Treći stub osiguranja • Dobrovoljno osiguranje • Obezbjedjivanje dodatne socijalne sigurnosti • Nastaje zaključenjem ugovora izmedju osiguranika i fonda
Prava • Prava iz penzijskog i invalidskog osiguranja (čl. 16) «su: • 1. za slučaj starosti- pravo na starosnu penziju; • 2. za slučaj invalidnosti- pravo na invalidsku penziju; • 3. za slučaj smrti: - pravo na porodičnu penziju i pravo na pokrivanje pogrebnih troškova; • 4. za slučaj telesnog oštećenja prouzrokovanog povredom na radu ili profesionalnom bolešću- pravo na novčanu naknadu za telesno oštećenje.
