Międzynarodowy Fundusz Walutowy

1. Międzynarodowy Fundusz Walutowy • Powołany do życia - konferencja Bretton Woods, USA 1944 • Rozpoczęcie działalności 01.03.1947 • Założony przez 44 państwa ( 2004 r - 184 ) • Idea: pomoc ekonomiczna państwom świata po II Wojnie Światowej • Zadania: • popieranie międzynarodowej współpracy walutowej oraz uporządkowanych stosunków walutowych • tworzenie warunków dla wielostronnego regulowania należności za bieżące operacje w handlu międzynarodowym, • udzielanie pomocy w likwidacji trudności płatniczych • wpływanie na zachowanie pożądanego stopnia płynności międzynarodowych systemów płatniczych, • podejmowanie działań zmierzających do uporządkowanego rozwoju wzrostu handlu międzynarodowego.

2. Jednostka walutowa • SDR – Specjalne prawa ciągnienia, (Special Drawing Rights), międzynarodowa jednostka walutowa o charakterze pieniądza bezgotówkowego, emitowana przez Międzynarodowy Fundusz Walutowy od 1970. SDR są praktyczną realizacją i rozwinięciem projektu pieniądza międzynarodowego - bankoru - autorstwa J.M. Keynesa (1943). Początkowo wartość jednostki SDR powiązana była z wartością złota (1 SDR = 0,888671 g czystego złota), od 1974 jej podstawą jest wartość koszyka walutowego. [Kurs z dnia 2001-12-17: 5.0886] • Koszyk walutowy (monetary basket) - System ustalania w MFW wartości międzynarodowej jednostki walutowej (SDR). wartość tą określa koszyk walut 16 krajów udział poszczególnych walut w tzw. „koszyku” uzależniony jest od wagi odnośnej waluty w międzynarodowych transakcjach finansowych. • MFW prowadzi od 1VII 1974 notowania kursów każdej z 16 walut i na tej podstawie ustala codziennie stosunek każdej z nich do jednostki SDR. Tym samym wartość SDR wyrażona w 16 walutach zmienia się stosownie do zmian między nimi.

3. Jednostka walutowa Uczestnikami systemu SDR są członkowie MFW, a ich udziały w nim są proporcjonalne do udziałów członkowskich w Funduszu. Przydzielone SDR służą do zakupu - od innych uczestników systemu - walut niezbędnych do spłaty zobowiązań z tytułu bieżących obrotów bilansu płatniczego Przydzielone przez MFW lub kupione od innych uczestników SDR są częścią rezerw walutowych. Pełnią też rolę jednostki porównawczej walut w rozliczeniach międzynarodowych.

4. Wytyczne polityki prowadzonej przez MFW : popieranie międzynarodowej współpracy walutowej dzięki powołaniu stałej instytucji konsultacji współpracy w dziedzinie międzynarodowych problemów walutowych; ułatwienie ekspansji i wzrostu handlu międzynarodowego, wzrostu zatrudnienia, utrzymywania realnych dochodów i zasobów produkcyjnych krajów członkowskich; popieranie stabilizacji kursów, utrzymywanie uporządkowanej wymiany między krajami członkowskimi i unikanie deprecjacji walut inspirowanej przez rywalizację; dążenie do stworzenia wielostronnego systemu płatności i rozliczeń transakcji bieżących oraz do eliminowania ograniczeń wymiany walutowej, hamujących rozwój handlu; dostarczanie członkom środków finansowych na określony okres i na odpowiednich warunkach, w celu wyrównania przejściowej nierównowagi bilansów płatniczych bez środków wywołujących zaburzenia w rozwoju tych krajów i gospodarki światowej; poszukiwanie zmniejszenia czasu i wielkości nierównowagi bilansów płatniczych

5. Funkcje MFW : regulacyjna- polegającą na nadzorowaniu stosowanych przez kraje członkowskie ograniczeń walutowych i przestrzegania reguł kursowych; kredytowa - przez dostarczenie krajom członkowskim dodatkowych źródeł finansowania w postaci różnych kredytów; konsultacyjna - przez usługi konsultacyjne i współpracę krajów członkowskich • Najważniejszą jest funkcja kredytowa. W ewolucji ukształtował się rozbudowany system kredytowy MFW. Fundusz udziela pomocy kredytowej krajom członkowskim z zasobów własnych oraz pożyczonych od rządów i banków • centralnych. Krótkoterminowe kredyty udzielane są w formie sprzedaży uczestnikom Funduszu walut obcych za ich własne waluty, z obowiązkiem odwrotnej transakcji w określonym terminie.

6. System finansowy MFW : System finansowy MFW obejmuje obecnie sześć rodzajów udogodnień kredytowych: • Transza rezerwowa - wpłata kraju do MFW w walutach wymiennych i może być automatycznie wykorzystana przez dany kraj. • Transze kredytowe – kredyty te udzielane są na okres od 1 do 3 lat przy oprocentowaniu 0,25% • Kredyt rozszerzony - udzielany jest w razie poważnych trudności płatniczych do 140% kwoty udziałowej, w ramach trzyletniej promesy kredytowej z obowiązkiem zwrotu w okresie 4,5 - 10 lat. • Program zwiększonego dostępu do zasobów Funduszu -uruchamiany jest w wypadku bardzo dużych trudności płatniczych, jeżeli wyżej wymienione kredyty nie wystarczają. • Kredyt kompensacyjny - kredyt dla krajów o trudnościach płatniczych wskutek przejściowego spadku wpływów z eksportu z przyczyn od tych krajów niezależnych • Kredyt na finansowanie zapasów interwencyjnych- udzielany do 45% kwoty udziałowej na finansowanie zapasów surowcowych utworzonych w ramach międzynarodowych umów towarowych.

7. System finansowy MFW : • Warunki przyznania kredytu są sprecyzowane w promesie kredytowej składającej się z dwóch części: • listu intencyjnego Ministra Finansów kraju starającego się o kredyt, zawierającego cele i sposoby realizacji programu stabilizacji zmierzającego do równowagi bilansu płatniczego; • deklaracji Funduszu o przekazaniu do dyspozycji danego kraju swoich środków finansowych na realizację tego programu.

8. Polska a MFW Polska należała do MFW od chwili jego założenia do 1950, kiedy to wystąpiła z niego, by następnie, po złożeniu w 1981 wniosku o ponowne przyjęcie, zostać w 1986 jego członkiem Państwa członkowskie MFW zobowiązane są udostępniać szczegółowe informacje gospodarcze, dzięki którym władze MFW mogą oceniać ich sytuację gospodarczą i finansową oraz podejmować określone decyzje. Polska ma kompleksową i ciągle poprawiającą się bazę danych gospodarczych przyjęto Specjalny Standard Upubliczniania Danych (Special Data Dissemination Standard - SDDS).

9. Polska a MFW • Korzyści ze współpracy z MFW związane z: • uzyskaniem dostępu do kredytów innych międzynarodowych organizacji finansowych; • utworzeniem Funduszu Stabilizacyjnego na zapewnienie wewnętrznej wymienialności polskiego złotego; • uzgodnieniem i przeprowadzeniem redukcji i reorganizacji polskiego zadłużenia w ramach zawartego porozumienia z Klubem Paryskim; • zawarciem umowy o redukcji polskiego zadłużenia wobec banków komercyjnych zgrupowanych w Klubie Londyńskim; • przekształceniem Funduszu Stabilizacyjnego w Fundusz Prywatyzacji Banków polskich. • W marcu 1997 r., po zakończeniu realizacji uzgodnionych z MFW porozumień i spłacie zobowiązań • finansowych wobec Funduszu, Polska znalazła się w grupie krajów, które nie korzystają z bezpośredniej • pomocy finansowej Funduszu i których gospodarki podlegają jedynie okresowym przeglądom zgodnie z Art. • IV Statutu MFW o obligatoryjnych konsultacjach. Przeglądy polskiej gospodarki będą się odbywać co • pół roku.

10. Polska a MFW Przykładowe oceny zawiera poniższe zestawienie: Konsultacje w trybie Artykułu IV z roku 2000 Na zakończenie konsultacji w trybie artykułu IV 11 marca 2000 roku, Dyrektorzy pochwalili trwające dekadę dobre wyniki ekonomiczne Polski. Chociaż czynniki zewnętrzne wpłynęły negatywnie na wyniki w 1999 roku - inflacja i deficyt na rachunku obrotów bieżących wzrosły, zaś tempo wzrostu gospodarczego spadło - wprowadzone w odpowiedzi na tę sytuację zacieśnienie dyscypliny budżetowej oraz podwyżki stóp procentowych zostały przyjęte z zadowoleniem. Mimo to, Polska była ciągle wrażliwa na zmiany sytuacji rynkowej w przypadku, gdyby deficyt na rachunku obrotów bieżących nie zaczął się obniżać, w związku z czym dostosowanie budżetowe w roku 2000 i latach następnych miało podstawowe znaczenie. Konieczne byłoby także utrzymanie ograniczenia wydatków publicznych oraz efektywny mechanizm monitorowania finansów samorządów lokalnych. Kilku z dyrektorów zachęcało do szybkiego uchylenia pozostałych ograniczeń dla kapitału krótkoterminowego, jednakże inni zalecali wstrzymanie się z tym krokiem do czasu, gdy deficyt obrotów bieżących zacznie spadać

11. Polska a MFW Konsultacje w trybie Artykułu IV z roku 2001 W tym rokuMisja Międzynarodowego Funduszu Walutowego, przeprowadzająca doroczne konsultacje w trybie Artykułu IV Statutu MFW, do których Polska jest zobowiązana jako członek MFW, pozytywnie oceniła Program Naprawy Finansów RP, przedstawiony przez Ministerstwo Finansów i oświadczyła, że jest on konstruktywny. „Z zadowoleniem witamy ostatnie propozycje przedstawione przez Ministerstwo Finansów. Uważamy je za konstruktywne. Popieramy propozycje polegające na zlikwidowaniu ulg i obniżeniu stawek podatkowych" - powiedziała podczas konferencji prasowej Susan Schadler, szefowa misji MFW. Pani Schadler oceniła również pozytywnie przygotowania do szybkiego przyjęcia euro stwierdzając, że Polska nie straci na takim podejściu do sprawy. I Narodowy Bank Polski i rząd chcą przyjęcia wspólnej waluty, jak najszybciej, choć część instytucji europejskich studziło zapał Polski i innych kandydatów do szybkiego wejścia do strefy euro. „Z całą pewnością uważam, że Polska nie może stracić na przygotowaniach do wczesnego wprowadzenia euro” - powiedziała Schadler. Dodała również, że wstępnie szacuje przyszłoroczny wzrost gospodarczy Polski na około 4%.

12. Polska a MFW Konsultacje w trybie Artykułu IV z roku 2003 Polska przeżywa ważny moment. Postępuje silne odbicie gospodarcze wspierane przez szereg pożądanych zjawisk – ostry spadek stóp procentowych, deprecjację złotego, która stworzyła lepszą pozycję konkurencyjną wobec Europy niż to widzieliśmy w ostatnich  latach, a także stały postęp w kierunku wstąpienie do Unii Europejskiej w przyszłym roku. Wykorzystanie tych zjawisk w celu podtrzymania wzrostu gospodarczego będzie miało zasadnicze znaczenie dla tworzenia miejsc pracy oraz restrukturyzacji gospodarczej, które są Polsce potrzebne. Kluczowym wyzwaniem w tym zakresie jest reforma sektora publicznego: ożywienie gospodarcze nie przetrwa przy utrzymującym się obciążeniu sektora państwowego, rozdętym przez duże i źle ukierunkowane transfery socjalne, mało wydajne przedsiębiorstwa państwowe oraz wysoki rosnący dług publiczny. Ma to jeszcze większe znaczenie z uwagi na to, że Polska musi stawić czoła rosnącej konkurencji państw sąsiadujących, których rozwój stymulowany jest przez cel szybkiego wstąpienie do strefy Euro. Sprostanie wyzwaniu jakim jest zmiana ukierunkowania polityki sektora publicznego daje odimienne perspektywy na przyszłość, wybór pomiędzy przyszłością z trwałym wzrostem gospodarczym i inwestycjami, a trwającymi cyklami niemrawego ożywienia i wysokiego bezrobocia.

13. Polska a MFW Konsultacje w trybie Artykułu IV z roku 2004 Od czasu naszej ostatniej wizyty sześć miesięcy temu klimat gospodarczy w Polsce znacząco się poprawił. Ożywienie gospodarcze jest silniejsze niż tego oczekiwano, podjęto odpowiednie kroki w odpowiedzi na szoki cenowe, postępują też reformy fiskalne i plany prywatyzacyjne. Mimo, że nadal utrzymują się zjawiska negatywne – wysokie bezrobocie, wciąż niepewne dowody na wzrost nakładów na inwestycje oraz duży deficyt fiskalny zwiększający dług publiczny – to wydaje się, że trendy nawet w tych obszarach ulęgają poprawie. Wybór polityki w tych korzystnych okolicznościach jest jasny: można wykorzystać tę okazję do pogłębienia zmian fiskalnych i strukturalnych, które są sprawą zasadniczą dla rozwoju Polski; albo też cykliczne wzmocnienie może prowadzić do samozadowolenia i braku działań, co przyćmi perspektywy wzrostu. Podczas naszej wizyty w ciągu ostatniego tygodnia skupialiśmy się na najbliższych wyborach w zakresie polityki fiskalnej i pieniężnej. Widoczne jest ożywienie gospodarcze napędzane wzrostem eksportu, wspomaganego głęboką restrukturyzacją sektora prywatnego, wysoką konkurencyjność wobec zagranicy oraz akcesją z UE.

14. Polska a MFW Prognoza na 2005 rok Budżet na rok 2005 zapoczątkowuje poprawę finansów publicznych. Projektowany deficyt sektora finansów publicznych wyniesie 5,75% PKB, co stanowi obniżenie z 7% oczekiwanych w roku 2004. Wynikające z tego zmniejszenie impulsu fiskalnego – około 1% PKB – jest właściwe na tym etapie cyklu, chociaż koryguje to jedynie częściowo procykliczne zwiększenie się deficytu strukturalnego w tym roku. Ponadto, około jednej trzeciej korekty wynika ze zmiany w systemie indeksacji rent i emerytur, co oznacza znacząco wyższe wypłaty rent i emerytur w roku 2006. Niemniej, budżet w dużym stopniu odniesie korzyści z fundamentalnych reform w planie Hausnera, i ważne jest, aby działania oczekujące na zatwierdzenie w Sejmie – zwłaszcza zmiany dotyczące systemu emerytalnego dla rolników (KRUS) oraz składek ZUS osób prowadzących działalność gospodarczą- zostały wdrożone. Równie ważne będzie zapewnienie, aby nowe zasady odnoszące się do tych dwóch zmian nie zawierały żadnych luk umożliwiających unikanie podatku oraz to, aby administracja podatkowa była w pełni przygotowana na egzekwowanie tych zasad.