Landelijke evaluatie pilot leergang manschap A kerntaak 1, brandbestrijding

1. Landelijke evaluatiepilot leergang manschap Akerntaak 1, brandbestrijding Nicole Lieve Annemarie Breur Alex Overbeeke augustus 2008

2. Met veel dank aan • Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties • NVBR • NIFV • Nbbe • Regionale Brandweer EindhovenHulpverleningsregio Zuidoost-Brabant • Regionale Brandweer HaaglandenHulpverleningsregio Haaglanden • Regionale Brandweer TwenteHulpverleningsdienst regio Twente • Regionale Brandweer Zuid-Holland ZuidVeiligheidsregio Zuid-Holland Zuid • Stichting Brandweeropleidingen BOGO Project Kwaliteit Brandweerpersoneel Project Kwaliteit Brandweerpersoneel - 2 -

3. Zonder durf en lef geen pilotregio’s. Zonder pilotregio’s geen pilot. Zonder pilot geen evaluatie. Zonder evaluatie geen aanbevelingen. Zonder aanbevelingen geen …….. Project Kwaliteit Brandweerpersoneel Project Kwaliteit Brandweerpersoneel - 3 -

4. “De pilot is meer dan geslaagd, we hebben veel geleerd!” Project Kwaliteit Brandweerpersoneel Project Kwaliteit Brandweerpersoneel - 4 -

5. Context • Opdrachtgever: projectleider KBP • Pilot leergang manschap A, kerntaak 1 brandbestrijding • 39 onderwijsdeelnemers uit 4 pilotregio’s: Haaglanden, Twente in samenwerking met Stichting Brandweeropleidingen BOGO, Zuid-Holland Zuid, Zuidoost-Brabant • In samenwerking met NVBR, NIFV en Nbbe • Voorbereidingen gestart najaar 2007 • Uitvoering pilot januari t/m juni 2008 • Regionale evaluaties in mei en juni 2008 • Landelijk evaluatierapport 15 augustus 2008 Project Kwaliteit Brandweerpersoneel Project Kwaliteit Brandweerpersoneel - 5 -

6. Doelstelling pilot “Implementeer (kleinschalig) de leergang manschap A voor vrijwilliger en beroeps zoals ontwikkeld in samenwerking met de 4 Regionale Opleidingscentra. Bekijk met name de consequenties voor de regionale opleidingscentra en korpsen.” Project Kwaliteit Brandweerpersoneel Project Kwaliteit Brandweerpersoneel - 6 -

7. Onderzoeksvraag 1 Wat betekent deze manier van leren voor de inrichting van het instituutsleren? • voorlichting en communicatie • selectie, inzet en belasting van instructeurs • inzet en belasting van onderwijsdeelnemers • aangeboden onderwijsprogramma • aangeboden leermaterialen Project Kwaliteit Brandweerpersoneel Project Kwaliteit Brandweerpersoneel - 7 -

8. Onderzoeksvraag 2 Wat betekent deze manier van leren voor de inrichting van het werkend leren in de regio dan wel de korpsen? • selectie, inzet en belasting van trajectbegeleiders • selectie, inzet en belasting van leerwerkplekbegeleiders • leeromgeving: werkend leren (inrichting van het concept in deregio, uitvoering van het leren op de werkplek) Project Kwaliteit Brandweerpersoneel Project Kwaliteit Brandweerpersoneel - 8 -

9. Thema’s uit de evaluatie (1) Organiseerbaarheid + leergang manschap A is goed organiseerbaar voor deelnemers met een beroepsaanstelling- organiseerbaarheid leren op de werkplek is moeilijk voor deelnemers met een vrijwilligersaanstelling- implementatie van de leergang is in hoog tempo gedaan, rollen zijn snel ingevuld- functionarissen zijn geselecteerd op basis van vakmanschap en beschikbaarheid, niet zozeer aan de hand van landelijke profielen- communicatiestructuur vraagt aandacht Project Kwaliteit Brandweerpersoneel Project Kwaliteit Brandweerpersoneel - 9 -

10. Thema’s uit de evaluatie (2) Werkend leren + geen discussie over het feit dat de beste leeromgeving de werkomgeving is+ er is gezocht naar de meest effectieve en efficiënte vorm van werkend leren (‘klein slim groepje’, herziening leerwerkplek- opdrachten)+ behoefte om meer realistisch te oefenen- leerwerkplekopdrachten: soms onvoldoende duidelijk, soms onvoldoende aansluiting op de praktijk, hoeveelheid leerwerkplekopdrachten omvangrijk en lastig in te passen in het onderwijsrooster Project Kwaliteit Brandweerpersoneel Project Kwaliteit Brandweerpersoneel - 10 -

11. Thema’s uit de evaluatie (3) Tijdbelasting • onderwijsdeelnemers: gemiddeld 10 uur per week • leerwerkplekbegeleiders: gemiddeld 3 uur per week • trajectbegeleiders: onbekend doordat functie niet overal was ingevuld (leidde tot overbelasting opleidingscoördinator) • instructeurs: meer dan voorheen.Hogere tijdbelasting deels incidenteel door noodzakelijkegewenning aan het nieuwe systeem, deels structureel doordatextra tijd wordt besteed aan de voorbereiding van de lesen de evaluatie achteraf. Project Kwaliteit Brandweerpersoneel Project Kwaliteit Brandweerpersoneel - 11 -

12. Thema’s uit de evaluatie (4) InstructeursZien een cultuurverandering, afnemende begeleiding doordat deelnemer zelf verantwoordelijk is voor het eigen leerproces. OnderwijsdeelnemersZijn enthousiast en positief, zijn bereid om verlof op te nemen bij de hoofdwerkgever om deel te kunnen nemen aan de opleiding (vrijwilligers). Managers ROIZien verbetermogelijkheden van het ‘werkend leren’, doen nu bijstellingen (bestuurlijk traject, inrichting opleidingsorganisatie). Project Kwaliteit Brandweerpersoneel Project Kwaliteit Brandweerpersoneel - 12 -

13. Thema’s uit de evaluatie (5) Leermiddelen Géén onderdeel van de evaluatie, echter wel genoemd. + materiële middelen voldoende aanwezig op de leerwerkplek+ in specifieke situaties wordt geleerd op een andere werkplek- nieuwe technieken geïntroduceerd via lesstof in plaats van via oefenen of bijscholen- conceptlesstof: te omvangrijk, te veel theorie (vooral in het begin), taalgebruik ingewikkeld, te weinig beeldmateriaal, behoefte aan standaardpresentaties voor instructeurs Project Kwaliteit Brandweerpersoneel Project Kwaliteit Brandweerpersoneel - 13 -

14. Thema’s uit de evaluatie (6) Financiën Financiële consequenties van het project KBP en de van de invoering van het nieuwe systeem van leren worden separaat in beeld gebracht: - Cebeon (in opdracht van BZK)- Netwerk Finance & Control NVBR (in opdracht van RCC) Project Kwaliteit Brandweerpersoneel Project Kwaliteit Brandweerpersoneel - 14 -

15. Aanbevelingen (1) Ten aanzien van de leergangen: • Herzie de leerwerkplekopdrachten • Neem maatregelen voor de organiseerbaarheid, vooral voor de rollen van trajectbegeleider en leerwerkplekbegeleider • Breid het aantal oefeningen onder realistische omstandigheden uit • Verminder de theorie • Bouw flexibiliteit in het onderwijsrooster Project Kwaliteit Brandweerpersoneel Project Kwaliteit Brandweerpersoneel - 15 -

16. Aanbevelingen (2) Ten aanzien van de verdere implementatie van het onderwijssysteem: • Start met een gedegen voorbereiding aan de hand van de stappen in de landelijke Leidraad implementatie (deel opleiden) • Richt de implementatieorganisatie in, zowel landelijk als regionaal Project Kwaliteit Brandweerpersoneel Project Kwaliteit Brandweerpersoneel - 16 -

17. Implementatieorganisatie Project Kwaliteit Brandweerpersoneel Project Kwaliteit Brandweerpersoneel - 17 -

18. Leidraad implementatie • landelijke leidraad voor het deel opleiden • plan – do – check – adapt • 01-01-2009: namen regionaal portefeuillehouders en kwartiermakers zijn bekend • 01-03-2009: resultaten zelfevaluaties zijn bekend (nulmeting) • 01-05-2009: regionale implementatieplannen gereed, regionale prijsbepaling is uitgevoerd Project Kwaliteit Brandweerpersoneel Project Kwaliteit Brandweerpersoneel - 18 -

19. Conclusies • De pilot heeft veel leer- en verbeterpunten gebracht, voor alle partijen. • Er is geen discussie over het principe van ‘werkend leren’. • De organiseerbaarheid van ‘werkend leren’ is wel onderwerp van discussie. • Forse herzieningen zijn nodig om het ‘werkend leren’ organiseerbaar te maken. • Een beheersbare implementatie vraagt:- een ingerichte implementatieorganisatie (landelijk en regionaal) en- een gedegen voorbereiding aan de hand van een stappenplan en een tijdpad (Leidraad implementatie). Project Kwaliteit Brandweerpersoneel Project Kwaliteit Brandweerpersoneel - 19 -