Download
1 / 23
E N D
مقدمه • 7% از اراضي جهان شور و 3% بسيار شور مي‌باشد. وسعت خاك‌هاي شور در ايران حدود 24 ميليون هكتار است. هالوفيت‌ها يا شوررويان گياهاني هستند كه در زيستگاهايي با غلظت بالاي نمك رشد يافته و چرخه زندگي خود را كامل مي‌كنند. شكل و ساختمان اين گياهان طوري است كه اتلاف آب به كمترين حد ممكن رسيده و معمولا بصورت گوشتي و درختچه‌اي با برگهاي سبك مي‌باشند. اين گياهان براي ايجاد سازگاري بيشتر ممكن است كوته قد شده و فشردگي و انبوهي خاص در اندام‌هاي هوايي آن‌ها پديد آمده باشند. • بيشترين پراكنش هالوفيت‌ها در خاك هاي شور استان قم، اصفهان، يزد، سمنان و ذخيره‌گاه بيوسفر توران، قشم، درياچه اروميه و دشت حسين‌آباد شاملو ديده مي‌شود. براساس نتايج به دست آمده در مجموع270 گونه هالوفيت متعلق به 101 جنس و 33 تيره در سطح كشور ايران شناسايي شده است. از ميان اين گونه‌ها 44 گونه دارويي شناسايي شده است كه بومي ايران هستند. بيشتر آن‌ها متعلق به تيره اسفناجيان مي‌باشند. ما به 6 مورد آن اشاره مي‌كنيم كه عبارتنداز: www.qomnature.blogfa.com
تيره بارهنگ(Plantago major) • موقعيت گياه شناسي: گیاهی است یکساله یا دو ساله که اغلب در ماسه زارها ودشت های سواحل دریاها،اراضی دارای شوره و نواحی گرم می روید.از مشخصات آن این است که برگ‌های آن در قاعده ساقه واقع است و تماماً طوقه‌ای، تخم مرغی پهن با ۹-۳ رگبرگ قوی و برجسته، کامل یا در حاشیه سینوسی، بی کرک یا کرکپوش، دارای دمبرگ نسبتاً بلندو پهنک آن نیز عموما باریک،دراز و منقسم به تقسیمات عمیق یا دندانه دار می باشد.گل های آن مجموعا سنبله‌های باریک ودرازی به وجود می‌آورند که هر یک بر روی پایه بلندی منتهی به ناحیه یقه، واقع است. گلدهی گیاه اردیبهشت تا شهریورماه است. میوه آن کوچک، محتوی 3تا5 دانه قهوه ای است. دانه‌های این گیاه تیره رنگ، کوچک و تخم مرغی شکل و در میوه‌ای پوستینه که به صورت کپسول تخم مرغی بوده و دارای ۲ خانه و محتوی ۸-۴ دانه‌است قرار دارند. دانه‌ها را از اواسط فصل بهار به بعد جمع آوری می‌نمایند. www.qomnature.blogfa.com
نام‌هاي رايج: بارتنگ، بارهنگ كبير، لسان الحمل، لسان الحمل‌كبير، رماج‌ولك، چرغول. • ترکیبات شیمیایی:برگ و ريشه بارهنگ كبير داراي موسيلاژ، صمغ، اسيدهاي آلي، تانن، انورتين،امولسيون و گلوكوزيدي به‌نام اوكوبين، دياستاز، هتروزيد، مواد رنگي،ساكارز (درتخم)، پكتين، اسيد سيتريك، ساپوزيد (در برگ) و در خاكستر آن املاح مختلف‌سديم، منيزيم، پتاسيم به‌طور فراوان موجود است.دانه بارهنگ دارای چربی، صمغ، موسیلاژ، ترکیبات گلوکزیدی است www.qomnature.blogfa.com
www.qomnature.blogfa.com محل رویش: گیاه بارهنگ در منطقه وسیعی از دو قاره اروپا و آسیا و همچنین شمال آفریقا و آمریکای شمالی می‌روید. در ایران تقریباً در تمام نقاط می‌روید
www.qomnature.blogfa.com خواص درمانی : بارهنگ كبير داراي خواص قابض، تب‌بر، تونيك، نرم‌كننده، تصفيه‌كننده‌خون، ضد اسهال، محرك، معرق، مدر، ضد رماتيسم و ضد اسهال خوني، ضدالتهاب كليه و مثانه، و ضد باكتري است در استعمال خارجي بكار بردن كِرِم بارهنگ در معالجه جوشهاي صورت،جوش غرور، جوش ناحيه بيني، زنخدان و گونه‌ها و زخم‌هاي جلدي توصيه شده‌است. بارهنگ كبير در موارد خونرويهاي ريوي، وجود خون در اخلاط، عفونتهاي‌مجاري تنفسي، التهابات چشمي، بيماريهاي كبدي، زردي، استفراغ، رفع‌ناراحتي‌هاي آسم مرطوب و برونشيتي، اسهال‌هاي ساده و خوني، ورم مخاط‌دهان، درد دندان، التيام زخم، كوليك، مالاريا، سوزاك، احساس سوزش در لوله‌مري، نزله مجاري ادرار و دستگاه هضم، رفع تحريكات در نزله‌هاي مزمن برونشها استفاده مي‌گردد.
اسپند • مشخصات گیاه شناسی : Peganumharmala • گیاهی علفی است با برگ های منقسم که تقسیمات آن باریک و دراز می‌باشند. گل های آن درشت و سفید متمایل به سبز هستند. میوه کپسول کروی شکل بوده و واجد دانه های متعدد سیاه رنگ است. • انتشار جغرافیایی : در بسیاری از نواحی کشور این گیاه به شکل خود رو رویش دارد و می توان آن را در داخل مزارع نیز پیدا کرد • پراكنش:گياهي است علفي كه در بسياري از نواحي و حاشيه هاي كويري ايران. راه تهران-قم، اصفهان، تهران -قزوين، گيلان، اطراف كرج، تبريز، كرمان، بوشهر، سيستان و بلوچستان، بيرجند-گناباد و كاشان پراكندگي دارد www.qomnature.blogfa.com
ترکیبات شیمیاییدانه اسپند دارای آلکالوئیدهایی نظیر، هارمالین و هارمالول می باشد هارمالین از نظر درمان دارای اثر نیرو دهنده سیستم مرکزی اعصاب و ماده ای بسیار سمی است. www.qomnature.blogfa.com
اثرات دارویی و طرز استعمال: • 1. اثر خواب آور : از دانه های گیاه اسپند که به شکل خوراکی مصرف می شود می توان به عنوان داروی خواب آور استفاده نمود.2. ضد کرم: دانه های اسپند را برای از بین بردن کرم های انگلی روده مستقیماً می توان خورد .3. ضد عفونی کننده : از قدیم الایام به طور سنتی از دود دانه های اسپند برای درمان ماندن از بلایای طبیعی استفاده می‌شده است ولی بعداً مشخص شد که این دوده از بین برنده میکروب‌‌های بیماری‌زا است. www.qomnature.blogfa.com
از ديگر خواص دارويي آ ن مي‌توان به موارد زير اشاره كرد: • 1- دانه اسفند مخدر است و به عنوان تب بر، • 2- كاهش دهنده درد معده تجويز مي شود. • 3- برگها براي رفع رماتيسم • 4- ريشه آن براي كشتن شپش نافع بوده و شياف گرد آن دهانه عروق و خون بواسير را باز مي‌كند • 5- براي صرع ، فلج ، فراموشي، رفع استسقاء، يرقان و سياتيك مفيد مي‌باشد. www.qomnature.blogfa.com
قسمت مورد استفاده : دانه های گیاه از لحاظ اثرات دارویی قابل توجهی دارند. همچنين ريشه و برگ آن مورد استفاده قرار مي‌گيرد www.qomnature.blogfa.com
خار خسك((Tribulusterrestrisl • موقعيت گياهشناسي:گياهي است علفي، داراي ساقه اي خوابيده در سطح زمين و پوشيده از كرك است. برگ و ساقه هاي جوان آن را تارهاي ظريف ابريشمي مي‌پوشاند. برگهاي آن متقابل و مرکب از برگچه هاي کوچک و ريز مي باشند که به تعداد 6-3 زوج، در طرفين دمبرگ اصلي جاي دارند.زائده واقع در زير برگ آن داراي ظاهر نوک تيز و پوشيده از تار مي باشد. گل‌هاي آن در محور ساقه و يا در کناره برگها به وضع منفرد و به رنگ زرد روشن ظاهر مي شوند. ميوه اش مدور، شامل 5 قسمت جدا شدني و خاردار است. www.qomnature.blogfa.com
پراكنش:گياهي علفي كه در اغلب نواحي خشك شمال ايران،اطراف تهران،كرج، راجرد قم، آذربايجان، خراسان و شاهرود پراكندگي دارد. قسمت مورد استفاده: ريشه،ميوه،برگها خواص دارويي: ريشه و ميوه گياه اثري مقوي، اشتها آور، دفع سنگ كليه و مثانه، رفع ناراحتي هاي پوستي، بواسير و آسم مو ثر است. برگها تصفيه كننده خون و برطرف كننده التهاب مجاري ادرار مي باشد www.qomnature.blogfa.com
شور خاردار(اشنان)Salsola Kali نام فارسي: علف شور نام علمي : Salsola Kali نام محلي: علف شور نام فرانسه: Kali نام انگليسي: Kali نام آلماني: Kalisalzkraut مشخصات گياهشناسي: گياهي يكساله به ارتفاع cm 60-30 بدون كرك ياكركدار است ساقه مركزي گياه حالت قائم ولي انشعابات و شاخه‌هاي آن حالت افتاده يا خميده دارند ناحيه راس برگها و براكترهاي گياه خاردار است. برگهاي حالت گوشتدار و ساقه آغوش دارد. گل آن منفرد با مجتمع به تعداد 3-2 تايي است كه مجموعاً خارهاي كم و بيش فشرده بهم در كنار برگهاي به وجود مي‌آورند. www.qomnature.blogfa.com
شور خاردار (اشنان) • خواص دارويی: اعضاء اين گياه داري اثر ملين, ضد اسكوربوت, و مدر است در خاكستر آن مقدار زيادي كربنات پتاسيم يافت مي‌شود. • پراكنش جغرافيايي: • اين گياه در اكثر اراضي تخريب يافته و شور استان يافت مي‌شود • پراكنش: گياهي يكساله كه در اغلب نقاط ايران مخصوصا نواحي شمال البرز، كرج، آذربايجان، تبريز، اروميه و بلوچستان پراكندگي دارد. • قسمت مورد استفاده: سرشاخه هاي گلدار، برگ ها www.qomnature.blogfa.com
. علف مار(كبر)capparisspinosa • پراكنش:گياهي است علفي و درختچه اي خاردار كه دردامنه هاي البرز، شمال شرقي هرزويل بلوچستان و شيراز پراكندگي دارد. • قسمت مورد استفاده: پوست و ريشه گياه • خواص دارويي: رفع امراض كبدي و طحال، مدر، قابض و مقوي، درمان كم خوني و رنگ پريدگي در دختران، رفع ضعف عمومي بدن همراه با ضعف اعصاب، درمان نقرس هيستري و حالات عصبي www.qomnature.blogfa.com
علف مار www.qomnature.blogfa.com
ني(phragmitesaustralis) • موقعيت گياهشناسي: گياهي است علفي چند ساله، كه در محيط هاي كم و بيش مرطوب با عمق كم ( كمتر از 2 متر) و اقليم هاي مختلف رشد كرده و دوره رويشي آن از بهمن تا مرداد ماه مي باشد. از لحاظ مورفولوژي ، اين گياه ارتفاعي حدود 4-1 متر با ساقه اي محكم، ايستاده، بدون كرك و منفرد دارد، برگهاي آن داراي پهنك مسطح مثلثي نوك تيز با حاشيه زبر مي باشد. www.qomnature.blogfa.com
گل ها به رنگ سبز متمايل به ارغواني، خاكستري يا قهوه اي، مجتمع در پانيكولي ايستاده ، با انشعابات فراوان كه ميوه آن گندمه، پهن و دراز است. اغلب به صورت خالص و ندرتا مخلوط با ساير گونه هاي بر آمده از آب، توده هاي متراكمي از نيزار پديد مي آورد. ني در نواحي با سطح ايستايي بالا رشد مي كند و داراي تعرق اندكي مي باشد. www.qomnature.blogfa.com
ني(phragmitesaustralis) • گياهان متعلق به اين گروه تجمع نمك را زياد كرده و موجب ايجاد نواحي باتلاقي مي شوند اين گونه به شوري و خشكي مقاومت بالايي داشته در خاك هاي ريز بافت با مقدار نسبتا زيادي املاح و معمولا اشباع از آب رويش دارد. از مهمترين امتيازات اين گياه مقاومت بسيار زياد آن به خشكي است . در دوره خشكسالي، علي رغم خشك شدن اندام هاي هوايي ( ساقه و برگ ) ، اندام هاي رويشي آن (ريزوم) مي تواند براي مدت طولاني زنده مانده و قدرت رويشي خود را حفظ كند و به محض تأمين رطوبت ، رشد نمايد. • پراكنش: • مخصوص نواحي مردابي است و در نواحي مر طوب ايران(البرز)، رشت، بندر انزلي، كوه الوند، بوشهر، مسجد سليمان، تربت حيدريه و شيراز پراكندگي دارد. • قسمت مورد استفاده: • ريزوم و ريشه گياه • خواص دارويي: • تصفيه كننده خون، مدر و بندآورنده شير مادران www.qomnature.blogfa.com
