KAZANILAN VE KAYBEDİLEN BEYİN Daha Çok ve Kalıcı Öğrenebilir miyiz? Evet Ama Nasıl?

1. KAZANILAN VE KAYBEDİLEN BEYİNDaha Çok ve Kalıcı Öğrenebilir miyiz?Evet Ama Nasıl? Dr. Bülent MADİ Dr. Bülent MADİ www.altis.gen.tr bulentmadi@altis.gen.tr

2. Bu seminerde basamaklarla gidelim Dr. Bülent MADİ www.altis.gen.tr bulentmadi@altis.gen.tr

3. 1. Basamak • Motor ve bilişsel eğitim yapabilmek veya çocuğun bilişsel performansını fark edebilmek için! • Büyüme • Gelişme • Olgunlaşma süreçlerinin bilinmesi Dr. Bülent MADİ www.altis.gen.tr bulentmadi@altis.gen.tr

4. 2. Basamak Bilimin hızlı geliştiği ülkelerde olduğu gibi tüm eğitimcilerin “beyin yapısı ve gelişimini” bilmesi Dr. Bülent MADİ www.altis.gen.tr bulentmadi@altis.gen.tr

5. 3. Basamak • Öğrenme → Bellek • Zihin • Akıl yürütme basamaklarında beynin gelişiminin bilinmesi. Dr. Bülent MADİ www.altis.gen.tr bulentmadi@altis.gen.tr

6. 4. Basamak Böylece zihin temelinin kapsamında • Bilgi edinilir, • Beceriler gelişir, • Duygular olgunlaşır, • Ahlaki duyarlılık gelişir, • Estetik duyarlılık oluşur. Dr. Bülent MADİ www.altis.gen.tr bulentmadi@altis.gen.tr

7. 5. Basamak İnsanlar proje üretir. • Düşünür, • Hayal eder, • Özgün sonuçlar çıkarır. Dr. Bülent MADİ www.altis.gen.tr bulentmadi@altis.gen.tr

8. 6. Basamak Beyinde bunlar nasıl oluşuyor? Bilişsel işlevler için temel:  • Bilginin kayıt edilmesi: Algılama ve algılananın tanınması, merkezi sinir sisteminde işlenmesi ve tespit edilmesi. • Bilginin depolanması: Kayıt ve tespit edilen bilginin bir süre saklanması. • Hatırlama: Daha önce kayıt ve tespit edilmiş ve saklanmakta olan bilginin bilinç planına getirilmesi. • Bilginin yeniden oluşturulması cevap olarak çıkarılmasıdır. Dr. Bülent MADİ www.altis.gen.tr bulentmadi@altis.gen.tr

9. 7. Basamak İyi öğrenme ve unutmamanın temeli, doğru uyaranlar ile sinir hücreleri arasındaki bağlantıları arttırmaktır. Dr. Bülent MADİ www.altis.gen.tr bulentmadi@altis.gen.tr

10. 8. Basamak Zihin aslında tüm beden ile ilişkilidir. Beyin, karaciğer, kalp, mide, pankreas ve diğerleri. Dr. Bülent MADİ www.altis.gen.tr bulentmadi@altis.gen.tr

11. 9. Basamak Yalnızca beyin ve beyin korteksinden bahsedersek çoklu zeka denilen kavramın anlamı nedir, öğrenme de beyinde oluşan değişiklikler nasıl kalıcı olabilir, hayal gücü ve yaratıcılık gücü nasıl geliştirilebilir, çevreye uyum bozukluklarının beyin plastisitesinden yararlanılarak düzeltilmesi mümkün mü? Dr. Bülent MADİ www.altis.gen.tr bulentmadi@altis.gen.tr

12. Bu sorulara cevap verebilmek için: beyindeki merkezler(konuşma, görme, işitme, somatik duyu, motor hareket merkezleri) • merkezlerin çevrelerindeki yardımcı merkezler • merkezler arasında bağlantılar • ağ-şebekeleri bilmek gerekir. Dr. Bülent MADİ www.altis.gen.tr bulentmadi@altis.gen.tr

13. Asosiasyon alanlarından bahsedilecek Dr. Bülent MADİ www.altis.gen.tr bulentmadi@altis.gen.tr

14. Dr. Bülent MADİ www.altis.gen.tr bulentmadi@altis.gen.tr

15. 10. Basamak Lokalizasyon • Bir beyin işlevinin beynin bir yarıküresinin neresinde bulunacağının kararlaştırılmasıdır. • Hemen hemen normal koşullarda tüm insanlarda yerler bellidir. Dr. Bülent MADİ www.altis.gen.tr bulentmadi@altis.gen.tr

16. Dr. Bülent MADİ www.altis.gen.tr bulentmadi@altis.gen.tr

17. Dr. Bülent MADİ www.altis.gen.tr bulentmadi@altis.gen.tr

18. Dr. Bülent MADİ www.altis.gen.tr bulentmadi@altis.gen.tr

19. İnsanlar duyumlarında bir değişmeyi, bir gelişmeyi akıl edemedikleri zaman estetik kaygıları da olmaz. O halde sadece sorunu çözme (an için estetik doyum) yeterlidir. Ondan sonraki aşama estetik kaygı ile acaba başka neler olabilir sorusu akla gelmez (prefrontal sorularını bitirir veya başka bir deyişle prefrontal lob yetersizdir) Dr. Bülent MADİ www.altis.gen.tr bulentmadi@altis.gen.tr

20. Yaşantılar kabaca 3 ilişki şeklinde gösterilebilir: • Nesnel ilişki (öğretmen-öğrenci) • Fonksiyonel ilişki (öğretmen-öğretmen) • Estetik ilişki Dr. Bülent MADİ www.altis.gen.tr bulentmadi@altis.gen.tr

21. Estetik kaygı zevk almaya başlamadır. Estetik salt psikolojik bir sorundur. PDR’de estetik sadece nesnel ve fonksiyonel değil sorunlarda seçilen bir yaklaşımdır. Bu gelişmiş yani prefrontal bölge ile yoğun sinaptik bağlantıları olan bir beynin ürünüdür. Dr. Bülent MADİ www.altis.gen.tr bulentmadi@altis.gen.tr

22. 11. Basamak Laterilizasyon • Bir beyin işlevinin beynin hangi yarı küresinde daha baskın bulunacağının kararlaştırılması. Örnek sağ yarıküre uzamsal becerilerde daha başarılıdır, sol yarıküre konuşmada, gördüğünü adlandırmada başarılıdır vb. Özellikle merkezlerin yerleşimi için gereklidir. Dr. Bülent MADİ www.altis.gen.tr bulentmadi@altis.gen.tr

23. 12. Basamak Birleştirici alanlar. Sosyal ilişki-davranış…. akademik alanlar (matematik, yazma, okuma gibi ) Dr. Bülent MADİ www.altis.gen.tr bulentmadi@altis.gen.tr

24. 13. Basamak Ağ-şebekeler • konuşma, • anlama, • hayal etme, • yüz tanıma, • yüzü algılama, • empati vb… Dr. Bülent MADİ www.altis.gen.tr bulentmadi@altis.gen.tr

25. Var olan zekanın aklı kullanarak zihinsel işlevleri becerebilmesinin temelinde: • Bilgi • Beceri • Duygu • Ahlaki duyarlılık • Estetik duyarlılık Dr. Bülent MADİ www.altis.gen.tr bulentmadi@altis.gen.tr

26. 14. Basamak İnsanlar arasında kurulan sosyal ilişki için bizi ilgilendiren en önemli beyin bölgesi neresidir? Frontal ve temporal bölge Dr. Bülent MADİ www.altis.gen.tr bulentmadi@altis.gen.tr

27. Temporal ve frontal lob dan bahsedilecek Dr. Bülent MADİ www.altis.gen.tr bulentmadi@altis.gen.tr

28. 15. Basamak Yapılandırmacı Öğrenme Modelleri: • Yaşantısal Öğrenme • Çoklu zeka kuramı • İş birliğine dayalı öğrenme • Kendi kendine düzenleyerek öğrenme Dr. Bülent MADİ www.altis.gen.tr bulentmadi@altis.gen.tr

29. 16. Basamak Çoklu Zeka: Bunların hepsinde merkezler, yardımcı merkezler, birleştirici alanlar, ağlar çalışacaktır. Dr. Bülent MADİ www.altis.gen.tr bulentmadi@altis.gen.tr

30. Dr. Bülent MADİ www.altis.gen.tr bulentmadi@altis.gen.tr

31. İki noktanın arasındaki gerilimden bir çizgi doğar (Paul Klee-ressam) • Yeni öğrenilen bilgi bir nörondan diğerine aktarılmak ister. Bu da sinaptik bağlantıyı doğurur. Etkileşimi olmadığı zaman hareket, düşünme ve yaratma eylemleri de başlamaz. Dr. Bülent MADİ www.altis.gen.tr bulentmadi@altis.gen.tr

32. Dr. Bülent MADİ www.altis.gen.tr bulentmadi@altis.gen.tr

33. Bilgilerimizi 3 grupta toplayabiliriz: • Bilimsel bilgi (Akıl yolu ile sebep-sonuç ilişkisi) • Sanatsal bilgi (Duyuların kullanımı. PDR de bir sanattır) • Sezgisel bilgi (Bilimsel bilgi ile sanatsal bilgi arasında bağ kurar. Yaratıcılığın temeli budur. Tüm beyin lobları prefrontal ve temporal lob yönetiminde çalışır.) Dr. Bülent MADİ www.altis.gen.tr bulentmadi@altis.gen.tr

34. Sözel-dilsel zeka(Daha çok baskın beyin yarıküresinde) • Mantıksal-matematiksel zeka(Daha çok baskın beyin yarıküresinde) • Görsel-mekansal zeka(Daha çok oksipital lob ve baskın olmayan hemisfer) • Bedensel-kinestetik zeka(Tüm beyin ve beyincikte çok önemlidir. Ayrıca beden katkıda bulunur.) • Müziksel-ritmik zeka(Tüm beyin ve beyincik) • Kişiler arası-sosyal zeka(Özellikle frontal lob/alın ve temporal lob) • Kişisel-içsel zeka(Tüm beyin, özellikle frontal lob) • Doğa zekası(Tüm beyin ve beyincik, gerekirse beden) Dr. Bülent MADİ www.altis.gen.tr bulentmadi@altis.gen.tr

35. Dr. Bülent MADİ www.altis.gen.tr bulentmadi@altis.gen.tr

36. 17. Basamak YARATICILIĞA AİT SÜREÇLER Yaratıcılığın oluşmasında; • Algı (a- dışarıdan gelen dış algılar b- bedenden gelen iç algılar-karın ağrısı, diş ağrısı vb.) • İmge • Duygu • Simgeler • İmgelem • Mecaz (ilham, parlak fikir) vardır. Kaynak: Yıldız F., Şener T., (2003), Nobel Yayın Dağıtım, Ankara. Dr. Bülent MADİ www.altis.gen.tr bulentmadi@altis.gen.tr

37. Bilgi işleme Kulaklardan gelip işitme sinirinden geçen sn.de 30.000 bit kadar işitsel bilgi beyin köküne geçer, beyin işitme beyin kabuğuna gelir. Dokunma bilgi miktarı sn.de 10 milyon bit olabilir. Görme sn. de 100 milyon bit alır. Dış dünyanın tadının nasıl olduğu ve nasıl koktuğu konusunda beyne bilgi veren sinyaller, görme,dokunma ve işitme kanalları ile karşılaştırıldığında daha az bilgi taşır. Çıkış tarafında kapasitesi en yüksek olan kanalımız konuşmadır, sn.de 10.000 bit iletebilir. Dr. Bülent MADİ www.altis.gen.tr bulentmadi@altis.gen.tr

38. Ağ sistemleri kullanılarak bilgi çok yoğun olarak verilebilir.(Anlatım OLARAK) Dr. Bülent MADİ www.altis.gen.tr bulentmadi@altis.gen.tr

39. Göz göze gelmenin önemi de karşıdaki kişinin gözüne ve yüzüne bakarak onun hakkında bilgi almasını sağlamasından kaynaklanmaktadır. Danışan kişi de danıştığı kişi ile göz göze gelerek ve yüzüne bakarak onun emosyonel durumu ve ifade etmek istediklerini konuşmadan anlamaktadır. Dr. Bülent MADİ www.altis.gen.tr bulentmadi@altis.gen.tr

40. Sözel olarak iletişim kurulmasa bile karşısındaki kişinin gözlerine bakması veya yüzündeki ifadeleri anlayabilmesi sıklıkla; beynin konuşma içersinde kelimeleri kullanarak yerleşmekte ve gerçekleşmektedir. Dr. Bülent MADİ www.altis.gen.tr bulentmadi@altis.gen.tr