Vertrouwen en verantwoorden

1. Vertrouwen en verantwoorden Themabijeenkomst 24 september

2. PROGRAMMA • Inhoud rapport • Hoe gaan Waterlandse gemeenten nieuwe taken oppakken? Discussie hierover. • Bespreken ontwerpresolutie VNG over voorstellen d’Hondt.

3. Instelling commissie • In bestuursakkoord Rijk en VNG “Samen aan de slag” besloten tot instelling interbestuurlijke taakgroep gemeenten. Opdracht • Uitwerken verdere decentralisatievoorstellen • Verdelen taken tussen overheden • Vergroten bestuurskracht gemeenten

4. Op 4 juni 2008 presenteerde de taakgroep (commissie d’Hondt) tijdens het VNG-jaarcongres haar rapport “Vertrouwen en verantwoorden, voorstellen voor decentralisatie en bestuurskracht” • Op 26 september 2008 bespreking rapport tijdens bijzondere algemene ledenvergadering van de VNG

5. VISIE Uit diverse rapporten en publicaties blijkt: • Gemeenten is de overheidslaag die dichtst bij de burger staat; • Gemeenten weten wat er lokaal plaats vindt; • Gemeenten weten hoe problemen aan te pakken; • Gemeenten zijn in staat problemen integraal aan te pakken

6. Decentraal wat kan, centraal wat moet Hieruit volgt: • Zo veel mogelijk taken en bevoegdheden naar gemeenten • Geen schotten tussen budgetten; geld in principe via algemene uitkering in Gemeentefonds • Beperking verticaal toezicht; verantwoording horizontaal > B&W naar raad, burgers, maatschappelijke organisaties

7. Decentralisatievoorstellen Per beleidsterrein • Stedelijke ontwikkeling • Maatschappelijke ondersteuning • Jeugd • Participatie

8. Stedelijke ontwikkeling • Investeringsbudget stedelijke vernieuwing (ISV) Brede doeluitkering voor rechtstreekse gemeenten gaat naar gemeentefonds in de vorm van zogenaamde decentralisatie-uitkering (in deze regio alleen Purmerend) • Besluit Locatiegebonden Subsidies (BLS) BLS-middelen koppelen aan ISV-middelen • Bodemsanering Zelfde als ISV • Nota Ruimte projecten Na vaststelling door Rijk van prioriteiten en budgetten, desbetreffende gelden naar gemeentefonds (hier geen Nota Ruimte-projecten; heel misschien bundelingsgebied De Purmer)

9. Maatschappelijke ondersteuning • Versterking WMO als participatiewet door overheveling aantal AWBZ gefinancierde functies naar gemeenten - ondersteunende begeleiding (per 1-1-2009); - activerende begeleiding; - MEE-gelden. • Versterking WMO als participatiewet door overheveling specifieke uitkeringen naar gemeentefonds - middelen maatschappelijke opvang; - vrouwenopvang; - verslavingszorg.

10. Jeugd Formeel niet bij opdracht, maar … • Hele palet van beleid en middelen op het terrein Jeugd bij gemeenten: dus niet alleen jeugdgezondheidszorg, opvoed- en opgroeiondersteuning, maar ook • jeugdzorg en geïndiceerde jeugdzorg, • Rijksgelden voor voortijdig schoolverlaters, voorschoolse educatie, impuls brede scholen naar Gemeentefonds • Nu al: Centrum voor Jeugd en Gezin

11. Participatie • Budgetten voor Volwasseneneducatie, Inburgering en Reïntegratie in één Participatiebudget (per 1-1-2009) • Gemeenten gaan samen met CWI en UWV samenwerken in Lokaties voor Werk en Inkomen (LWI): Gemeenten en UWV zijn er voor de uitkeringen en CWI voor werk: helder voor de cliënt en voor de werkgevers

12. Werken aan Bestuurskracht • Horizontale verantwoording (aan raad, burgers, maatschappelijke organisaties) • Meetbare prestaties • Benchmarking • Bestuurskrachtonderzoek (om de 4 jaar) • Visitaties

13. Bespreekpunten

14. Stedelijke ontwikkeling • Investeringsbudget stedelijke vernieuwing (ISV) Brede doeluitkering voor rechtstreekse gemeenten gaat naar gemeentefonds in de vorm van zogenaamde decentralisatie-uitkering (in deze regio alleen Purmerend) • Besluit Locatiegebonden Subsidies (BLS) BLS-middelen koppelen aan ISV-middelen • Bodemsanering Zelfde als ISV • Nota Ruimte projecten Na vaststelling door Rijk van prioriteiten en budgetten, desbetreffende gelden naar gemeentefonds (hier geen Nota Ruimte-projecten; heel misschien bundelingsgebied De Purmer)

15. Alle Waterlandse gemeenten kunnen de decentralisatievoorstellen op het terrein van stedelijke ontwikkeling prima aan. ’t Wordt óf makkelijker (ISV/Purmerend) óf het blijft hetzelfde. Is de gemeenteraad van Purmerend in staat te beoordelen of de besteding van de middelen op een juiste manier heeft plaats gevonden?

16. Maatschappelijke ondersteuning • Versterking WMO als participatiewet door overheveling aantal AWBZ gefinancierde functies naar gemeenten - ondersteunende begeleiding (per 1-1-2009); - activerende begeleiding; - MEE-gelden. • Versterking WMO als participatiewet door overheveling specifieke uitkeringen naar gemeentefonds - middelen maatschappelijke opvang; - vrouwenopvang; - verslavingszorg.

17. Zijn de Waterlandse gemeenten in staat om de beoogde samenhang met andere maatregelen (hulp in de huishouding; mantelzorgondersteuning) te realiseren? Hebben ze hiertoe voldoende inhoudelijke en/of regiecapaciteit in huis? • Als men te weinig expertise in huis heeft of als er te weinig cliënten in de gemeente wonen, weet men dan de samenwerking met andere gemeenten te vinden?

18. Zal men versnippering van de middelen op het terrein van ‘maatschappelijke opvang’, ‘vrouwenopvang’ en ‘verslavingszorg’ weten op te vangen door nauwe samenwerking met de centrumgemeente of zal dit door gebrek aan gevoel voor urgentie (“wij hebben die problemen niet”) bij de meeste gemeenten niet gebeuren?

19. Zal men versnippering van de middelen op het terrein van ‘maatschappelijke opvang’, ‘vrouwenopvang’ en ‘verslavingszorg’ weten op te vangen door nauwe samenwerking met de centrumgemeente of zal dit door gebrek aan gevoel voor urgentie (“wij hebben die problemen niet”) bij de meeste gemeenten niet gebeuren?

20. Jeugd Formeel niet bij opdracht, maar … • Hele palet van beleid en middelen op het terrein Jeugd bij gemeenten: dus niet alleen jeugdgezondheidszorg, opvoed- en opgroeiondersteuning, maar ook • jeugdzorg en geïndiceerde jeugdzorg, • Rijksgelden voor voortijdig schoolverlaters, voorschoolse educatie, impuls brede scholen naar Gemeentefonds • Nu al: Centrum voor Jeugd en Gezin

21. Zijn de Waterlandse gemeenten in staat een samenhangend en effectief beleid te voeren m.b.t. het hele palet van de opgroeiende jeugd? Kunnen zij de regie pakken om samen met regionale instellingen als de GGD, het samenwerkingsverband Waterland (zorgstructuur basisonderwijs) en de geïndiceerde jeugdzorg mogelijke problemen in een vroeg stadium te onderkennen en aan te pakken?

22. Of pakken de gemeenten alleen maar formeel de nieuwe taken op het terrein ‘Jeugd’ op, omdat het hen ontbreekt aan inhoudelijke en/of regiecapaciteit om de beoogde samenhang daadwerkelijk te realiseren? Het valt immers nu al niet mee voor de gemeenten om instellingen als de GGD en het samenwerkingsverband Waterland aan te sturen; soms is het andersom. Zal dat met de geïndiceerde jeugdzorg niet hetzelfde probleem geven?

23. Participatie • Budgetten voor Volwasseneneducatie, Inburgering en Reïntegratie in één Participatiebudget (per 1-1-2009) • Gemeenten gaan samen met CWI en UWV samenwerken in Lokaties voor Werk en Inkomen (LWI): Gemeenten en UWV zijn er voor de uitkeringen en CWI voor werk: helder voor de cliënt en voor de werkgevers

24. Het samenwerken in de LWI’s zal (tijdelijk) veel extra aandacht vragen; succes alleen mogelijk als partijen ook áchter het loket goed samen werken. Gaat dit ook echt gebeuren?

25. Werken aan bestuurskracht • Horizontale verantwoording (aan raad, burgers, maatschappelijke organisaties) • Meetbare prestaties • Benchmarking • Bestuurskrachtonderzoek (om de 4 jaar) • Visitaties

26. Goede ontwikkeling? • Uw gemeente al aangesloten bij www.waarstaatje-gemeente.nl ? • Ervaring met visitaties? • Eens per 4 jaar bestuurskrachtonderzoek niet te veel van het goede?

27. Vervolg? • Overleg provincie Waterlandse gemeenten over invoering Wabo en/of opvattingen commissie Mans? • Vervolgafspraken?

28. Ontwerpresolutie VNG • Onderschrijft in grote lijnen de voorstellen van d’Hondt. • Wil verdergaande decentralisatie • Vereniging van Gemeentesecretarissen vindt iedere 4 jaar bestuurskrachtonder-zoek wat te veel van het goede