Aukaverkanir NSAID lyfja

1. Aukaverkanir NSAID lyfja Ingi Karl Reynisson læknanemi

2. Inngangur • Rúmlega 17 milljónir Bandaríkjamanna nota NSAID lyf daglega • 17 þúsund Íslendingar? • 5-7% innlagna á spítala eru vegna aukaverkana lyfja • 30% vegna NSAID lyfja

3. Sagan • Fyrsta NSAID lyfið uppgötvað 1763 • Sodium salicylate • Mörg form af salicylötum notuð í framhaldinu • Aukaverkanir frá magaslímhúð • Phenylbutazone kom á markað 1950 • Aukaverkanir á beinmerg • Indomethacin á markað 1960 • Notað til að loka fósturslagrás síðan 1976 • Í dag til a.m.k. 20 lyf úr 6 meginflokkum

5. Verkunarmáti NSAID lyfja • NSAID lyf hemja ensímið cyclooxygenasa • 2 mismunandi form ensímsins • Cyclooxygenasi 1 (COX1) • Cyclooxygenasi 2 (COX2) • Mismikil hömlun á ensímin milli mismunandi tegunda lyfja • Engar rannsóknir til sem tengja hömlun cyclooxygenasans við klíníska virkni í sjúklingi

6. COX1 Finnst í flestum vefjum líkamans Oft nefnt “housekeeping enzyme” Stýrir eðlilegri frumustarfsemi í magaslímhúð, nýrum, blóðflögum og æðum Örvað af hormónum og vaxtarþáttum COX2 Eykst í bólgusvörun Finnst í bólgufrumum, nýrum, beinum, heila og æxlunarfærum kvenna Sterar hemja COX1 og COX2

9. Meltingarfæri • Meltingarónot • Sár • Blæðing

11. Nýru • Bráð nýrnabilun • Acute interstitial nephritis • Nephrotic syndrome • Langvinn nýrnabilun

12. Hjarta- og æðakerfi • Háþrýstingur • Truflar blóðþynnandi áhrif aspirins • Versnun á hjartabilun

13. Lifur • Hækkun á lifrarensímum • Lifrarskemmd • Væg og gengur langoftast algjörlega tilbaka

14. Öndunarfæri • Bronchospasmi • Aspirin induced asthma • Lungnaíferðir með eosinophiliu

15. Blóð • Neutropenia • Hærri tíðni hjá indomethacin • Hindrar samloðun blóðflagna • Forðast notkun hjá einstaklingum með galla í blóðflögum eða blóðflagnafæð

16. Miðtaugakerfi • Aseptiskur meningitis • Geðraskanir • Cognitiv röskun • Tinnitus

17. Húð • Toxic epidermal necrolysis (TEN) • Stevens-Johnson syndrome • Morbilliform útbrot • Urticaria • Pseudoporphyria

18. Meðganga og brjóstagjöf • Aukin tíðni fósturláta • Sérstaklega ef tekin nálægt getnaði eða lengur en viku • Aukin tíðni á snemmbærri lokun á fósturslagrás • Algjör frábending eftir 32 vikna meðgöngu • Indomethacin var notað til að koma í veg fyrir ótímabærar fæðingar með góðum árangri • Jók tíðni PDA, NEC, nýrnabilun og heilablæðingu • NSAID lyf skiljast út í brjóstamjólk • Talin hættulaus í venjulegum skömmtum

19. Long-Term Effects of Indomethacin Prophylaxis in Extremely-Low-Birth-Weight InfantsNew England Journal of Medicine júní 2001 • Fyrirbyggjandi gjöf indomethacins dregur úr tíðni PDA og alvarlegrar heilablæðingar í léttburum (<1500g) • Bætir indomethacin horfur án neurosensoriskra galla? • 1202 léttburar sem vógu á bilinu 500-999g fengu annaðhvort indomethacin (0,1mg/kg/dag í 3 daga) eða placebo

20. Primary outcome Dauði Heilalömun Andleg þroskaskerðing Heyrnarleysi Blinda Secondary outcome Hydrocephalus Flogaköst Microcephaly Secondary short-term outcome PDA Lungnablæðingar Krónískur lungnasjúkdómur Heilaskemmd NEC Retinopathia Útkomur sem voru skoðaðar

21. Primary Outcome of Death or Neurosensory Impairment

22. Schmidt B et al. N Engl J Med 2001;344:1966-1972

23. Schmidt B et al. N Engl J Med 2001;344:1966-1972

24. Að lokum... • NSAID lyf eru frábær gegn ýmsum kvillum og hafa auðveldað líf milljónir manna um allan heim, fullorðinna jafnt sem barna • Aukaverkanir þarf að setja í samhengi við horfur og líðan sjúklinga