1 / 30

Środki zabezpieczające. Aktualne problemy.

Środki zabezpieczające. Aktualne problemy. Dr Ewa Habzda-Siwek Katedra Kryminologii UJ. Przesłanki orzekania środkow zabezpieczających. Art. 93 kk : dyrektywa ogólna stosowania środków zabezpieczających

sage
Download Presentation

Środki zabezpieczające. Aktualne problemy.

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript


  1. Środki zabezpieczające. Aktualne problemy. Dr Ewa Habzda-Siwek Katedra Kryminologii UJ

  2. Przesłanki orzekania środkow zabezpieczających Art. 93 kk: dyrektywa ogólna stosowania środków zabezpieczających • - przepis art. 93 k.k. ma charakter ogólnej normy gwarancyjnej, stosowanej do wszystkich środków zabezpieczających • - nie może stanowić samodzielnej podstawy ich stosowania, w oderwaniu od poszczególnych sytuacji procesowych, określonych w kolejnych przepisach Rozdziału X Kodeksu karnego • [Postanowienie SN z dnia 20 października 2011 R. sygn. akt V KK 347/11]

  3. Art. 202 kkw • Sprawcę , wobec którego wykonywany jest środek zabezpieczający, obejmuje się odpowiednim postepowaniemleczniczym, terapeutycznym i rehabilitacyjnym a także resocjalizacyjnym, którego celem jest poprawa stanu jego zdrowia i zachowania, w stopniu umożliwiającym powrót do życia w społeczeństwie i dalsze leczenie poza zakładem.

  4. Rodzaje środków zabezpieczających o charakterze leczniczym lub rehabilitacyjnym • 1/ Umieszczenie w odpowiednim zakładzie psychiatrycznym sprawcy, który w stanie niepoczytalności popełnił czyn zabroniony o znacznej społecznej szkodliwości i zachodzi prawdopodobieństwo, że popełni taki czyn ponownie (art. 94 § 1 kk)

  5. Środki zabezpieczające o charakterze leczniczym lub rehabilitacyjnym • 2/Umieszczenie w zakładzie karnym, w którym stosuje się szczególne środki lecznicze lub rehabilitacyjne, sprawcy skazanego za przestępstwo popełnione w stanie ograniczonej poczytalności określonej w art. 31 § 2 kk (czyli w stanie poczytalności ograniczonej w stopniu znacznym)skazując sprawcę na KPW bez warunkowego zawieszenia jej wykonania (art. 95 § 1 kk)

  6. Środki zabezpieczające o charakterze leczniczym lub rehabilitacyjnym • 3/Umieszczenie w zakładzie zamkniętym lub skierowanie na leczenie ambulatoryjnew celu przeprowadzeniaterapii farmakologicznej lub psychoterapii, zmierzających do zapobieżenia ponownemu popełnieniu przestępstwa, w tym w szczególności poprzez obniżenie zaburzonego popędu seksualnego sprawcy skazanego za przestępstwo skierowane przeciwko wolności seksualnej, popełnione w związku z zaburzeniami preferencji seksualnych na KPW bez warunkowego zawieszenia jej wykonania po odbyciu tej kary (art. 95a § 1 kk) • [art. 95 a § 1a: obligatoryjnie przy skazaniu za 197 § 3 pkt 2 lub3 kk)

  7. Środki zabezpieczające o charakterze leczniczym lub rehabilitacyjnym • 4/Umieszczenie w zamkniętym zakładzie leczenia odwykowego sprawcy skazanego na KPW bez warunkowego zawieszenia jej wykonaniaza przestępstwo popełnione w związku z uzależnieniem od alkoholu lub innego środka odurzającego jeżeli zachodzi wysokie prawdopodobieństwo ponownego przestępstwa związanego z tym uzależnieniem(art. 96 § 1 kk)

  8. Środki zabezpieczające o charakterze leczniczym lub rehabilitacyjnym • 5/ art. 71 ust. 1 i 3 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii

  9. Art. 71 ust. 3. Ustawy o p-działaniu narkomanii: • W razie skazania osoby uzależnionej za przestępstwo pozostające w związku z używaniem środka odurzającego lub substancji psychotropowej na karę pozbawienia wolności, której wykonanie warunkowo zawieszono, sąd zobowiązuje skazanego do poddania się leczeniu lub rehabilitacji w podmiocie leczniczym w rozumieniu przepisów o działalności leczniczej i oddaje go pod dozór wyznaczonej osoby, instytucji lub stowarzyszenia. • Art. 71 ust. 3. Ustawy o p-działaniu narkomanii • W razie skazania osoby uzależnionej, z uwzględnieniem warunków określonych w ust. 1, na karę pozbawienia wolności bez warunkowego zawieszenia jej wykonania, sąd może orzec umieszczenie sprawcy przed wykonaniem kary w odpowiednim zakładzie opieki zdrowotnej

  10. Środki zabezpieczające • Art. 93, 94, 95 i 95a kodeksu karnego: • środki zabezpieczające o charakterze leczniczym (nie wszystkie prowadzą do izolacji) • mają charakter zabezpieczający, gdyż celem ich stosowania jest zapobieżenie popełnienia: • > czynu zabronionego przez ustawę karną (art.94 kk) • > przestępstwa (art. 95 i 95a kk)

  11. Art. 94 kk • Sprawca niepoczytalny(art.31 § 1 kk) • > art. 94 kk • środek realizowany w „odpowiednim zakładzie psychiatrycznym”

  12. Art. 95 kk Sprawca, którego poczytalność tempore criminis była ograniczona w stopniu znacznym (art. 31 § 2 kk) • > Art. 95 kk Zob. art. 96 § 2 kkw : sprawcy ci odbywają karę pozbawienia wolności w systemie terapeutycznym

  13. Art. 95a kk • Sprawca, skazany za przestępstwo przeciwko wolności seksualnej (197 – 203 kk), popełnione w związku z zaburzeniami preferencji seksualnych (którego czynności psychiczne były w czasie czynu zakłócone przez zaburzenia preferencji seksualnej) • > Art. 95a kk

  14. Art. 96 kk • Sprawca skazany za przestępstwo popełnione w związku z uzależnieniem od alkoholu lub innego środka odurzającego • > Art.96 kk

  15. Komisja psychiatryczna do spraw środków zabezpieczających • (Siedziba: Regionalny Ośrodek Psychiatrii Sądowej w Gostyninie Zalesiu) • Podstawa prawna działania: • - Art. 201 § 1 kkw oraz wydane na podstawie art. 201 § 4 kkw rozporządzenie

  16. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z 10.08.2004 w sprawie wykazu zakładów psychiatrycznych i zakładów leczenia odwykowego przeznaczonych do wykonywania środków zabezpieczających oraz składu, trybu powoływania i zadań komisji psychiatrycznej do spraw środków zabezpieczających (Dz.U, nr 179, poz. 1854)

  17. Zamknięte zakłady psychiatryczne oraz zakłady leczenia odwykowego mogą organizowane jako zakłady dysponujące warunkami (zgodnie z art. 200 § 2 kkw) • podstawowego zabezpieczenia • wzmocnionego zabezpieczenia • maksymalnego zabezpieczenia

  18. Ocena regulacji • Art. 94 kk • (+) nie ma potrzeby dokonywania zmian • (-) obecne regulacje powstały w oparciu o mało nowoczesną wiedzę o patologii życia psychicznego człowieka • > w przyjętych rozwiązaniach nie uwzględniono możliwości stopniowego odchodzenia od skrajnej izolacji, uzasadnionej w pierwszym etapie leczenia

  19. Ocena regulacji • „Wszystkie nowoczesne (np.holenderski, niemiecki) systemy lecznicze środków zabezpieczających przewidują stopniowe i łagodne odstępowanie od skrajnej izolacji na rzecz tych form terapii, które zakładają bardziej otwarty model leczenia, mniejszy nadzór i kontrolę, zwiększenie świadomego i dobrowolnego uzda ilu pacjenta w procesie terapii a także pewnej odpowiedzialności pacjenta za podejmowane przez niego decyzje i wybory.” • [System PK, t.7, s.569]

  20. Art. 94 kk • (-) aktualne rozwiązania prawne nie wskazują, gdzie umieścić sprawcę, którego niepoczytalność nie wynika z choroby psychicznej lecz głębokiego niedorozwoju lub postępującego zespołu psychoorganicznego

  21. Art. 95 kk • Art. 95 kk • (-) ten środek zabezpieczający jest w zasadzie zbędny • > wobec sprawców działających w stanie poczytalności ograniczonej w rozumieniu art. 31 § 2 kk może być zastąpiony wykonywaniem KPW w systemie terapeutycznym (art. 96 kkw) na podstawie decyzji sądu (art. 62 kk), sądu penitencjarnego (art. 74 § 2 kkw) albo komisji penitencjarnej (art. 76 § 1 kkw)

  22. Art. 95 kk • (-) ale dla tych dwóch grup sprawców są inne przesłanki warunkowego przedterminowego zwolnienia – WPT na szczególnych zasadach z art. 95 § 2 kk nie ma zastosowania do sprawców z art. 31 § 2 kk, którzy odbywają KPW w systemie terapeutycznym określonym przez sąd, sad penitencjarny lub komisję penitencjarną!

  23. Art. 95a kk • Art.95a kk • [„Środki zabezpieczające o charakterze seksualnym”  (System PK, t.7, s.570)] • (-) Art. 95a nie reguluje kwestii dotyczących relacji pomiędzy terapią w zakładzie karnym a leczeniem zakładzie zamkniętym lub leczeniem ambulatoryjnym • > potrzebne stworzenie szerszego, rozbudowanego systemu terapii, który rozpoczynałby się w oddziale terapeutycznym ZK a następnie obejmował oddziaływania w zamkniętym zakładzie leczniczym i na końcu przekształcał w opiekę ambulatoryjną (realizacja postulatów społecznej psychiatrii sądowej)

  24. Art. 95 a kk • ! (-) pojecie „zaburzenie preferencji seksualnych” jest węższe niż „zakłócenie czynności psychicznych o podłożu seksualnym, innym niż choroba psychiczna” • nowa redakcja art.95 a kk (w porównaniu do ujęcia z 2005 roku) grupę sprawców, którzy mogą zostać poddani leczeniu/terapii do sprawców, którzy przejawiają zaburzenia preferencji seksualnych (np. pedofili) • uniemożliwia to stosowanie środków leczniczo-zabezpieczających w stosunku do innych sprawców dopuszczających się np. zgwałcenia

  25. Art. 95 a kk • (-) preferowanie jednej formy leczenia jest nieporozumieniem z medycznego terapeutycznego punktu widzenia • > > pozytywne wyniki uzyskać można jedynie w przypadku leczenia kompleksowego (leczenie farmakologiczne i psychoterapia) • (-) zbyt wąskie określenie celów terapii – ograniczenie do obniżenia siły zaburzonego popędu; nieporozumieniem jest też nadanie ustawowego charakteru konkretnym metodom terapeutycznym

  26. Art. 95 a § 1a kk • (-) orzeczenie środka zabezpieczającego jest obligatoryjne wobec sprawcy w wypadku jego skazania za przestępstwo z art. 197 § 3 pkt 2 lub 3 kk - o zastosowaniu środka zabezpieczającego decyduje rodzaj przestępstwa • > taki środek ma cel represyjny i ogólnoprewencyjny a nie leczniczy! (nie każdy sprawca skazany z art. 197 kk wymaga leczenia – zatraca się istota środka zabezpieczającego) • > regulacja z art. 95a § 1 kk budzi zasadnicze wątpliwości o charakterze konstytucyjnym (przewiduje specyficzny przymus leczniczy, narusza zasadę autonomii lekarza w doborze metod terapeutycznych)

  27. Art. 95a § 1 kk • (-) wątpliwości budzi sformułowanie, że sąd ustala potrzebę i sposób wykonania środka z art. 95a § 1 kk „ w okresie do 6 miesięcy przed przewidywanym warunkowym zwolnieniem” • (-) ustawodawca nie przewidział udziału kuratorów w sprawowaniu nadzoru nad wykonywaniem w warunkach ambulatoryjnych środka z art. 95a kk • (-) art. 95a § 2b kk: obligatoryjne zarządzenie umieszczenia sprawcy w zakładzie zamkniętym, gdy skazany uchyla się od leczenia ambulatoryjnego – pozostaje w sprzeczności z art. 201 § 2c kkw

  28. Art. 96 kk • (-) Art. 96 § 3 kk przewiduje minimalny trzymiesięczny okres pobytu w zamkniętym zakładzie leczenia odwykowego i nie można tego okresu skrócić! • > de legeferenda konieczne jest wprowadzenie regulacji dającej możliwość uchylenia orzeczonego środka gdy skazany w trakcie wykonywania uporczywie odmawia zgody na poddanie się leczeniu lub nie uczestniczy w procesie terapeutycznym

  29. Art. 98 kk • Art. 98 kk • (-) nieprecyzyjny: uzależnia warunkowe przedterminowe zwolnienie od wyników leczenia, ale odsyła do art. 77 kk, który przewiduje inne okoliczności będące przedmiotem rozważań sądu przy ocenie prognozy społeczno-kryminologicznej.

  30. Kodeks karny a ustawa o p-działaniu narkomanii • (-) problemy z wykonywaniem środków zabezpieczających przewidzianych w art. 71 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii • > konieczne jest ujednolicenie regulacji dotyczących środków zabezpieczających i innych instytucji o charakterze leczniczym stosowanych wobec sprawców przestępstw uzależnionych od alkoholu, środków odurzających, substancji psychotropowych lub innych podobnie działających środkow (synteza kk i ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii)

More Related