عارضه یابی وبهره وري درشركتهاي توليدي وخدماتي

1. عارضه یابی وبهره وري درشركتهاي توليدي وخدماتي تیر و مهر 91 حمیدرضا ابراهیمیان

2. مقدمه رشد اقتصادي Economic Growth توليد محصول بيشتر در سيستم اقتصادي يک کشور بر مبناي کارايي بيشتر يا توليد محصول زيادتر از منابع ثابتو معين و فقط افزايش توليد ناخالص ملي Gross National Product(GNP)

3. Economic Development توسعه اقتصادي توليد بيشتر و تحول در چگونگي توليد محصولات همراه با تخصيص منابع مادي و انساني به شعبه هاي مختلف توليددر جهت کمال زندگي و تسلط بر امکانات خارجي با استفاده از نبوغ، اعتلاي فکر، معنويت وتکنولوژي با توجه به ضروريات عملي زمان و ارزش هاي انساني در رسيدن به اهداف عالي هر جامعه

4. بهره وري: انديشه نوين مديريت هدف از رشد و توسعه اقتصادي چيست؟ رفاه و کاميابي هر چه بيشتر مردم و برآورده شدن نيازهاي مادي و معنوي آنها

5. نيازهاي انسان • کالاها: غذا، پوشاک، مسکن • خدمات: امنيت، بهداشت و درمان، آموزش و پرورش، ورزش و تفريحات سالم يکي از عوامل تعيين کننده ميزان خوشبختي جوامع حدي است که آنها از اين مواهب يعني کالاها و خدمات بهره مند مي شوند.

6. درجه کاميابي جامعه • حدي که افراد هر جامعه از کالاها و خدمات مي توانند برخوردار باشند، درجه کاميابي آن جامعه است و به آن ميزان سطح زندگي Standard of Living گفته مي شود. • در تعريف ديگر، به حدي که هر فرد استطاعت و فرصت دارد در ازاي پول به دست آورده ( قدرت خريد) با فروش کار و خدمت خود، کالاها و خدمات مورد نيازش را کسب کند درجه کاميابي گفته مي شود.

7. شاخص توسعه انساني • شاخص توسعهٔ انسانی، معیاری نسبی برای سنجش امید به زندگی، سواد، چگونگی و سطح اموزش و به شکل کلی، میزان استانداردهای زندگی در جوامع بشری است. شاخص توسعه انسانی با استفاده از سنجش میزان رفاه به‌ویژه رفاه در میان کودکان و افراد با سنین پایین برآورد می‌گردد. از این آمارها می‌توان برای سنجش توسعه‌یافتگی کشورها، تاثیر سیاست‌های اقتصادی براستانداردهای زندگی استفاده می‌شود. این برآورد برای نخستین بار توسط یک اقتصاد دان پاكستاني به نام محبوب الحق واقتصاد دان هندي بنام آمارتياسن ابداع شد.

8. توسعه انساني (ادامه)

9. Per Capital Income درآمد سرانه • درآمد سرانه يکي از شاخص هاي با ارزش در پيشرفت و توسعه هر کشور است که تعيين کننده آن است که جامعه چه ميزان کالاها و خدمات بيشتر و بهتري براي فروش عرضه مي کند و مردم آن از تمول و رفاه بيشتري برخوردارند. • سطح زندگي يا درجه کاميابي افراد در جوامع مختلف متفاوت است بدين معني که فقير يک کشور ثروتمند کشورديگر به شمار مي آيد و برعکس

10. Per Capital Income درآمد سرانه درآمد سرانه ( قدرت خريد متوسط انفرادي) با توجه به درآمد مشخص شده آنها به دلار به سه دسته تقسيم مي شوند. سطح توسعه يافتگي کشورها به قرار زير است: • کشور هاي کمتر توسعه يافته • کشور هاي در حال توسعه • کشورهاي توسعه يافته هر چند درآمد سرانه دليل رشد نيست( توسعه يافتگي) ولي کشور هاي فراصنعتي و صنعتي ( توسعه يافته) به دليل درآمد سرانه بيشتر در سال از رفاه و کاميابي بيشتري برخوردار هستند.

11. موانع موجود در مسير رشد و توسعه اقتصادي اين موانع به دو بخش تقسيم مي شوند • محدوديتهاي عرضه • افزايش روز افزون تقاضا

12. محدوديتهاي عرضه • در دنياي امروز،کالاها و خدمات به ميزان مورد احتياج مردم وجود ندارد • بين حجم تقاضاي کالاها و خدمات با ميزان عرضه آنها نابرابري وجود دارد • عرضه داراي محدوديت هايي است ، برعکس تقاضا يا نياز بشر به طور روز افزون افزايش مي يابد.

13. محدوديتهاي عرضه کالا • کالاها و خدمات مورد نياز به طور ساخته و پرداخته و آماده وجود ندارد و بايد آنها را فراهم نمود • اجراي توليد مستلزم وجود منابع اوليه است مانند تجهيزات، مواد خام و نيروي انساني که کمياب و محدود هستند و تامين آنها مستلزم سرمايه زياد است • در صورت وجود سرمايه بازهم منابع مذکور خود به خود به خدمات تبديل نمي شوند و اين تغيير بايد در قالب سازمانها و واسطه هاي تبديل صورت پذيرد مانند مدرسه، کلانتري، کودکستان که واسطه هاي تبديل هستند و منابع را براي توليد کالاها و خدمات خاصي مصرف مي کنند

14. افزايش روزافزون تقاضا ميزان تقاضا( کالاها و خدمات) به طور روزافزون، افزايش مي يابد که اين افزايش حاصل دو مورد زير است: • افزايش جمعيت • افزايش سطح انتظارات و توقعات مردم

15. افزايش جمعيت جمعيت دنيا با گذشت زمان رشد صعودي داشته و به شدت در حال افزايش است به طوريکه اگر قبلا يک قرن لازم بود تا نيم ميليارد نفر به جمعيت جهان اضافه شود اکنون فقط ربع قرن لازم است تا سه ونيم ميليارد به جمعيت افزوده شود • جمعيت دنيا در سال 1800 ميلادي يک ميليارد • جمعيت در سال 1900 1/5 ميليارد • جمعيت در سال 1970 3/5 ميليارد • جمعيت در سال 2000 7ميليارد • پيش بيني جمعيت در سال 2100 متجاوز از 25 ميليارد

16. افزايش سطح انتظارات و توقعات مردم • دوران معاصر را «عصر فوران توقعات» ناميده اند، به طور طبيعي دامنه توقعات هر نسل نسبت به نسل گذشته افزايش يافته و متنوع تر مي شود. • توسعه وسايل ارتباط جمعي و رسانه هاي همگاني(Public Media)، اقمار مصنوعي، راديو، تلويزيون، سينما و مطبوعات، عامل گسترش توقعات فردي را به طور سرسام آوري تسريع کرده اند • در مدت زمان بسيار کوتاه، پديده هاي جديد و نو ظهور به اطلاع ديگران مي رسد و مردم براي تصاحب آن به تکاپو و تلاش مي افتند

17. براي دستيابي به اهداف زير بايد فاصله موجود بين عرضه و تقاضا را کاهش داد • احساس کاميابي ناشي از تامين نيازها و ارضاي انسان • بايد منابع به کالاها و خدمات تبديل شده و نيازها را تامين کند • نيازها در حال توسعه هستند و توقعات ( تقاضاها) بر امکانات ( عرضه) سبقت مي جويند • اصطلاح توسعه اقتصادي، تلاشي به منظور يافتن راه حلي جهت پر کردن شکاف بين عرضه و تقاضاست

18. راه حلهاي پيشنهادي براي پرکردن شکاف موجود بين عرضه و تقاضا • توسعه فيزيکي منابع( به ويژه سرمايه) • کاهش مصرف • افزايش بهره وري اين روشها به هم وابسته بوده و برهم تاثير متقابل مي گذارند. راه حلهاي اول و دوم را روشهاي کلاسيک وقديمي و روش سوم را روش نوين به شمار مي آورند.

19. سازمانها • سازمانها وسيله اي هستند براي ترکيب منابع انساني و مادي به منظور توليد و توزيع کالاها و خدمات که واحدهاي مولد ناميده مي شوند. • واحدهاي مولد( سازمانها) هر قدر کالاها و خدمات ارزانتري توليد کنند، سطح زندگي مردم( کاميابي) يا افراد جامعه افزايش مي يابد. کليد اصلي خوشبختي جوامع امروزي در گرو طرز کار سازمانهاست • فنا و بقاي سازمانها در هر جامعه اين است که اين واحدهاي تبديل تا چه اندازه بتوانند ثروت (ارزش افزوده) توليد يا کل ستانده خود( کالاها و خدمات) را بيشتر از ارزش کل منابع به کاررفته يا نهاده بنمايند.

21. سازمان به مثابه يك موجود زنده - سازمان مانند يك موجود زنده داراي پويائي است. - شناخت بهتر ازنقاط قوت وضعف منجر به بهبود ودرمان مؤثر ترمشكلات سازمان خواهد شد. - نقطه شروع تغيير درسازمان عارضه يابي است. - درفرايند عارضه يابي كليه نقاط قوت وضعف سازمان شناسائي مي شود.

22. - لذا با انجام فرآیند عارضه یابی سازمانی به مشکلات و امراض سازمان پی برده و سپس با تعریف پروژه های بهبود قدم اول را برای آماده سازی خود در مسیر رشد و تعالی بردارند. - عارضه یابی بعنوان یکی از ابزارهای اولیه و مفید برای سازمانهائی است که در اندیشه تعالی بوده و سعی دارند در این راه قدم بگذارند .

23. اصولاً سازمانی متعالی است که کیفیت خروجی های آن مورد رضایت مشتریان ، مصرف کنندگان ، کارکنان ، سهامداران ، تأمین کنندگان کالا و خدمات و جامعه قرار گیرد . سطوح عارضه يابي 1- عارضه یابی سریع وسطحی 2- عارضه یابی دقیق و تفصیلی

24. عارضه يابي سريع وسطحي شناخت سازمان ازطريق مصاحبه، پرسشنامه، بازديد ومطالعه مستندات جمع آوري شده محاسبه شاخصهاي بهره وري وسودآوري سازمان تجزيه وتحليل نتايج بدست آمده تصميم گيري درخصوص عملكرد سازمان

25. عارضه يابي دقيق وتفصيلي بررسی مأموریت ، چشم انداز ، اهداف و استراتژی های سازمان تعیین نقاط قوت و ضعف تعیین حوزه های کلیدی بهبود با توجه به مشکلات اولویت بندی شده و ارائه راهکارهای بهبود بررسی ساختار،سیستم های اطلاعاتی ، فرآیندها و نتایج آن تحلیل نتایج بررسی ها و ارزیابی ها و جمع بندی و نتیجه گيري تدوین گزارش

26. مراحل انجام عارضه يابي طرح موضوع و بیان مسئله یا مسائل سازمان کسب موافقت مدیریت ارشد شرکت برای اجرای پروژه عارضه یابی انتخاب مشاورین با تجربه که فعالیتهای قبلی آنها در صنعت مربوطه باشد تشکیل تیم عارضه یابی بمنظورایجاد تفاهم و کسب حمایت و همکاری مدیران انجام آموزشهای اولیه ، توجیه و ایجاد اعتقاد در مدیران و سایر اعضاء تهیه برنامه و انجام عارضه یابی ارائه راهکار بهبود تدوین و ارائه گزارش

27. حوزه هاي مهم عملكردي سازمان كه بايد مورد ارزيابي وتجزيه وتحليل قرار گيرند - اثربخشي (انجام كارهاي درست) - كارائي (انجام درست كارها) - بهره وري (انجام درست كارهاي درست) - نوآوري - قابليت انعطاف - كيفيت كاري شركت - سود آوري - كيفيت محصولات توليدي - مسؤ ليتهاي اجتماعي شركت

28. اثربخشی (انجام کارهای درست) - آیا فعالیتهای شرکت در راستای تحقق اهداف صورت گرفته است؟ - آیا اهداف شرکت در زمان مقرر محقق شده اند؟ - آیا فعالیت های غیر ضروری در شرکت در طی دوره های زمانی گذشته شناخته شده و حذف و اصلاح شده اند؟ - آیا موانع و مشکلات مهم قابل توجه فراروی شرکت برای تحقق اهداف آن، شناخته و حل شده اند؟

29. کارآیی (انجام درست کارها) - مقایسه میزان منابع مصرف شده با میزان پیش بینی شده (استاندارد) برای تولید - آیا روند هزینه ها برای انجام فعالیتها نشان دهنده صرفه جویی در استفاده از منابع شرکت است؟ - آیا روند هزینه های غیرضروری در شرکت کاهشی بوده است؟ - آیا سرعت انجام فعالیتها روند افزایشی داشته است؟ - آیا روشهای انجام فعالیتها با هدف کاهش منابع مصرفی ولی با حفظ کیفیت مورد انتظار بهبود و اصلاح شده است؟

30. بهره وری (انجام درست کارهای درست) • اندازه گیری میزان توان سیستم در متناسب سازی معقول، منطقی و اقتصادی داده ها با ستانده ها که نتیجه دو مولفه اثربخشی و کارایی است   - روند مقدار منابع قابل مصرف استاندارد نسبت به مقدار منابع مصرف واقعی چگونه است؟    - روند مقدار ستانده واقعی نسبت به ستانده قابل تولید (بالقوه) چگونه است؟    - روند مقدار محصولات واقعی تولید شده نسبت به مقدار منابع مصرف واقعی چگونه است؟

31. نوآوریاندازه گیری میزان تطابق محصولات تولیدی در قبال تغییرات تقاضا و نیازهای جدید مشتریان با هدف توسعه و افزایش سهم بازار •     - چه تعداد محصول جدید مبتنی بر نیازهای جدید بازار و مشتریان تولید شده است؟    - کدامیک از محصولات قدیمی که تقاضا برای آن به شدت کاهش یافته است و ارزش افزوده کمی دارد از فهرست تولیدات حذ فشده اند؟    - چه تعداد طرح تحقیق و توسعه محصولات در دوره زمانی خاص (مثلاً‌ یکسال) در شرکت انجام شده است؟    - وضعیت شرکت در مقایسه با رقبا از نظر تنوع محصولات چگونه است؟

32. قابلیت انعطاف بررسی عملکرد شرکت در رابطه با تغییراتِ ضروری محیطی •      - شرکت چند نوع محصول جدید علاوه بر محصولات قبلی می تواند تولید کند؟    - چه روشهای جدیدی برای هماهنگی بیشتر با تغییر و تحولات بازار در شرکت مورد نظر بکار گرفته شده است؟    - چه تغییراتی در تکنولوژی تولید برای به روز کردن آنها صورت پذیرفته است؟    - توانایی تولید شرکت از نظر مقدار چه تغییری کرده است؟    - ترکیب محصولات و خدمات شرکت تا چه اندازه تغییر کرده است؟

33. کیفیت زندگی کاری شرکتارزیابی عملکرد هر شرکت در ایجاد رضایت کاری کارکنان (ایمنی، محیط مناسب، امنیت شغلی و ایجاد عوامل انگیزشی)     - شرکت تا چه اندازه به پرورش استعداد کارکنان خود توجه کرده است؟    - شرکت تا چه اندازه به توسعه مهارت کارکنان خود توجه کرده است؟    - شرکت تا چه اندازه به برقراری ایمنی در محیط کار توجه کرده است؟    - برای افزایش رضایت شغلی کارکنان در شرکت چه کارهایی انجام شده است؟

34. سودآوریتوانمندی سازمان در ایجاد سود با استفاده از منابع و سرمایه سازمان     - درآمدهای سازمان چه میزان رشد کرده و علت رشد درآمدها چیست؟- هزینه های سازمان چه میزان رشد کرده و علت رشد هزینه ها چیست؟- روند سودآوری سازمان چگونه است؟

35. کیفیتبررسی عملکرد سازمان در تولید محصول مورد نیاز مشتری در پنج مرحله برای کسب اطمینان از کیفیت محصول ارزیابی می شود. شاملِ کنترل کیفیت سیستم های بالادست، کنترل کیفیت منابع و داده ها، کنترل کیفیت سیستمهای سازمانی (فرآیندهای اصلی و فرعی سازمان)، کنترل کیفیت ستانده ها (کالا یا خدمات) و ارتباط با مشتریان، مصرف کنندگان و نظر آنان. • 1- روند کیفیت مواد و قطعات تامین شده چگونه بوده است؟    2- روند درصد کالاهای برگشتی چقدر بوده است؟    3- روند شکایت مشتریان به دلیل عدم رضایت از کیفیت محصولات و خدمات چگونه بوده است؟    4- بهبود کیفیت در کدامیک از محصولات به وجود آمده است؟    5- آیا سیستم ها و رویه های اجرایی مناسب برای تضمین کیفیت توسعه یافته اند؟

36. مسئولیت اجتماعیبررسی عملکرد سازمان در رابطه با مسایل زیست محیطی، اجتماعی و اقتصادی محیطی که در آن فعالیت می کنند.     - برای کاهش آثار زیان آور فعالیتهای سازمان بر محیط زیست چه کارهایی انجام شده است؟    - برای حفظ محیط زیست، چه استانداردهایی رعایت شده است؟    - برای اشتغال بیشتر افراد جامعه و جلوگیری از بیکار شدن کارکنان چه فعالیتهایی انجام شده است؟    - روند افزایش قیمت برای مشتریان چگونه بوده است؟    - آیا سازمان بدلیل عملکرد بهتر و بهره وری بیشتر، قیمت تمام شده محصولات را کاهش داده و مقداری از این کاهش نصیب مشتریان و افراد جامعه شده است؟    - آیا سازمان، مالیات و عوارض خود را به موقع پرداخت کرده است؟با نگاهی به طرح عارضه یابی سازمان شرکت نوسازی صنایع ایران

38. بهره وري

39. الهي دانايي ده که در راه نيافتم بينايي ده که در چاه نيفتم مناجاتنامه خواجه عبدالله انصاري

40. الهي نعمت بي زحمت وزحمت بيرحمت را از مابگير

41. بـــرنـامـه چـشم انـداز 20 سـاله كــشور در برنامه چشم انداز 20 ساله (1404) جمهوري اسلامي ايران مطرح شده است كه « با اتكال به قدرت لايزال الهي و در پرتو ايمان و عزم ملي و كوشش برنامه‌ريزي شده و مدبرانه جمعي و در مسير تحقق آرمان‌ها و اصول قانون اساسي، در چشم انداز بيست ساله، ايران كشوري است توسعه يافته با جايگاه اول اقتصادي، علمي و فناوري در سطح منطقه، با هويت اسلامي و انقلابي، الهام بخش در جهان اسلام و با تعامل سازنده و مؤثر در روابط بين‌الملل.

42. برنامه چشم انداز 20 ساله كشور 1404 برنامه هفتم توسعه (1403-1399) برنامه ششم توسعه (98-1394) برنامه پنجم توسعه (93-1389) برنامه چهارم توسعه (88-1384)

43. ماده 5 قانون برنامه چهارم توسعه (88-1384) • 31/3درصد از متوسط رشد اقتصادي سالانه كشور بايستي از طريق ارتقاء بهره وري تامين گردد. (خلاصه به مضمون)

44. مروري بر چهار تحول اساسي جهاني و داخلي 1- ركود اقتصاد جهاني و آثار و تبعات آن بر اقتصاد ايران 2- تهيه و تدوين برنامه پنجم توسعه اقتصادي، اجتماعی و فرهنگي كشور (93- 1389) 3- هدفمند سازي يارانه‌ها 4- اجراي اصل 44 قانون اساسي و خصوصي سازي فعاليت‌ها

45. ركود اقتصاد جهاني 1- ركود اقتصاد جهاني و آثار و تبعات آن بر اقتصاد ايران كاهش قيمت هاي نفت كاهش درآمدهاي ارزي تقليل واردات كاهش حجم بودجه عمراني كاهش اشتغال كاهش سرمايه گذاريهاي جديد كاهش ماليات بر توليد داخلي و واردات كاهش توليد كاهش صادرات

46. چرا بهره‌وري ؟ • افزايش جمعيت و محدوديت منابع • جهاني شدن اقتصاد و گسترش ميزان رقابت • تغيير نيازهاي مشتريان و ارتقائ كيفي محصول • كاهش هزينه‌ها و بقاء در بازار • ارتقاي ثروت سرانه

47. تنها راه حل ممكن : ارتقاء كيفيت و بهره‌وري

48. بـهره وري چـيست؟ بهره‌وري استفاده بهينه از زمان، امكانات، سرمايه و ساير نهاده هاي موجود در راستاي تحقق اهداف سازمان مي باشد كه با نسبت خروجي به ورودي نشان داده مي شود.

49. كيفيت چـيست؟ كيفيت يعني توليد كالاها و خدمات بدون نقص و با رضايت مشتري فرهنگ دكتر جوران

50. اركان بهره‌وري پيامد Outcome آثار وتبعات Impact خروجي Output فرآيند Process ورودي Input