250 likes | 574 Views
Hallar á konur?. Hannes H ólmsteinn Gissurarson Kynjafræðiráðstefna, HÍ 225 10. nóvember 2007 kl. 13-15.30. Jafnr é tti, jafnstaða og j ö fnun. Jafnr étti (equality before the law) að kynin tvö njóti fulls og jafns réttar fyrir lögum
E N D
Hallar á konur? Hannes Hólmsteinn Gissurarson Kynjafræðiráðstefna, HÍ 225 10. nóvember 2007 kl. 13-15.30
Jafnrétti, jafnstaða og jöfnun • Jafnrétti (equality before the law) að kynin tvö njóti fulls og jafns réttar fyrir lögum • Jafnstaða (equality of outcomes) að kynin tvö hljóti sömu niðurstöðu í hverjum leik • Jöfnun (enforced equality) að jafnstaða sé knúin fram með valdboði
Konur frjálsir einstaklingar • Jafnrétti eðlilegt: Hvorki konur né karlar njóti né gjaldi kynferðis síns, þar sem það skiptir ekki máli • Jafnstaða ekki eðlilegt markmið: Konur ná betri árangri í sumum leikjum, karlar í öðrum • Jöfnun beinlínis ranglæti: Menn ráðnir eftir kynferði, ekki hæfileikum
Innskot um „Ástandið“ • Bækur karla og kvenna lýsa „Ástandinu“ ólíkt • „Gestir í landi okkar“ (Hermann) • Orðið „kanamella“ tvöfalt kúgunartæki • Íslenskir karlar óttuðust samkeppni við erlenda á kynlífs- og hjónabandsmarkaðnum
Innskot um súludans • Upp úr 1940 takmörkuðu karla í valdastöðum frelsi kvenna til að leggja lag sitt við erlenda hermenn vegna ótta við samkeppni • Á sama hátt takmarka konur nú frelsi karla til að sækja súlustaði, kaupa sér einkadans og jafnvel kynlífsþjónustu vegna ótta við samkeppni
Frelsisregla Mills leiðarstjarna • Menn fái að gera, sem varðar þá og jafnvel skaðar, ekki aðra • Samkvæmt fái sumar konur að giftast útlendingum • Samkvæmt fái aðrar konur að stunda súludans, einkadans og jafnvel vændi • Stundum getur vændi verið mannúðlegt
Galdrafár og stríðsrekstur • Galdrafárið sögulegt dæmi um kúgun kvenna • Gilti ekki hér á landi: Fleiri karlar ofsóttir en konur • En hvað um stríðsrekstur? Miklu fleiri karlar falla í stríðum en konur • Gamli brandarinn um ástir í stríðslok
Tvær góðar: Thatcher og Rand • Thatcher sigursæll stjórnmálamaður, sem hóf Bretland aftur til virðingar • Rand höfundur metsölubóka um einstaklingsframtak, m.a. Upprunans
Mótsagnir kvenfrelsissinna • Gildi kvenna hlý, umhyggja, ræktun, samstaða • Gildi karla köld, samkeppni, veiðar, barátta • Hvað mistókst í uppeldi sonanna? • Hvernig leiðir umhyggja um lífið til stuðnings við fóstureyðingar? (867 2005)
Hvor horfir í spegil? • Líking Virginíu Woolfs um konuna sem spegil karlsins • En horfa karlar ekki jafnan í spegla kvenna? Reyna þeir ekki að ganga í augu þeirra? Óttast þeir ekki aðhlátur þeirra líkt og Grettir? • Faðirinn eftir Strindberg: Konur leika karla grátt
Áhrif kynlífsbyltingarinnar • Kostnaður af samförum (hætta á þungun) lenti frekar á konum en körlum • Þess vegna var skírlífi talið kostur á konum, en ekki körlum • Þegar konur gátu stjórnað barneignum, stórjókst frelsi þeirra • Vígstaða kynjanna breyttist konum í vil
Hvort kynið unir lífinu betur? • Konur lifa hálfu fjórða ári lengur, 83,4 ár, karlar 79,4 (2006) • Konur flýja lífið síður í fíkniefnaneyslu: 20% konur í meðferð, 80% karlar • Konur flýja lífið síður með sjálfsvígum: 0,07% kvenna og 0,14 karla 2006 • Konur flýja lífið síður í áfengisneyslu: 20% konur í meðferð, 80% karlar
Hvort kynið fótar sig betur? • Litlu fleiri karlar reykja og eru of feitir • Fleiri karlar deyja af slysförum, 0,35% kvenna, 0,60% karla 2006 • Sakfelling í afbrotamálum: 5,2 karlar og 0,9 konur á þúsund íbúa 1990-2006 • Fangar 2006: 4 konur, 93 karlar • Kynskiptingar: Fleiri karlar breyta sér í konur en öfugt
Kjör einstæðra mæðra og feðra Tölur frá 2006: Tryggingastofnun; Forsäkringskassan
Dæmi: Ása Hjálmarsdóttir • Fimm barna einstæð móðir með 130 þús. kr. mánaðarlaun • 13.846 í mæðralaun • 104.192 kr. í barnabætur • 327 þús. kr. e. skatt • Einstæð kona þarf 480 þús. kr. til að hafa sama e. skatt
Launamunur kynjanna (1) • Konur iðulega með um 60% af launum karla • Ógiftar konur með um 90% af launum ókvæntra karla • Kostnaður (tekjutap) af hjónabandi og barneignum fellur frekar á konur • Vanmæling frekar en kúgun
Launamunur kynjanna (2) • Konur sjá fram á barneignir og hjónabönd • Þær velja störf, sem geta verið hlutastörf • Þær velja líka störf, þar sem mannauður rýrnar hægt • Báðar tegundir starfa verr launaðar • Meginskýringin á launamun kynjanna
Konur njóta frjálsrar samkeppni • Becker: Þegar mismunað er, ber gerandinn ekki síður en þolandinn kostnaðinn • Gengið fram hjá hæfasta umsækjanda, svo að keppinautur hrifsar hann til sín • Mismunun mest við einokun og ríkisrekstur, þar sem hún kostar stjórnendur minnst
Niðurstöður • Jafnréttisiðnaðurinn er kostnaðarsamur og árangurslaus • Konur eiga að hafa frjálst val um líf sitt eins og karlar • Markaðurinn frelsar konur undan oki jafnt barna og barnleysis