Akademia Rolnicza w Krakowie im. Hugona Kołłątaja

1. Akademia Rolnicza w Krakowie im. Hugona Kołłątaja

2. „DYNAMIKA WYBRANYCH WSKAŹNIKÓW HYDROLOGICZNYCH ORAZ FIZYKO-CHEMICZNYCH PARAMETRÓW JAKOŚCI WODY POTOKU LEŚNICKIEGO” Praca powstała na podstawie badań obozu naukowego w miejscowości Leśnica na Słowacji w roku 2007

3. Plan prezentacji: 1. Miejsce badań 2. Charakterystyka terenu badawczego 3. Metodyka 4. Wyniki i analiza 5. Wnioski

4. 1. Miejsce badań:Badania zostały przeprowadzone podczas obozu naukowego w miejscowości Leśnica na Słowacji, za przejściem granicznym Szczawnica-Leśnica. Są to Pieniny Małe.

5. Zlewnia potoku Leśnickiego jest obiektem badań naszej sekcji od 13 lat. Bazą naszego koła naukowego na wyjeździe było pięknie krajobrazowo położone schronisko „Chata Pieniny” nad Potokiem Leśnickim, 500m od Dunajca . Termin obozu 14-19 wrzesień 2007.

6. 2. Charakterystyka terenu badawczego: • Teren objęty badaniami znajduje się w obrębie Małych Pienin, w niedalekiej odległości od Szczawnicy. Miejscowość Leśnica położona jest w pasie przygranicznym w obrębie Pienińskiego Parku Narodowego w dolinie potoku Leśnickiego. • Potok Leśnicki o długości 4,9 km i powierzchni zlewni 11,45 km2 składa się z czternastu dopływów, z których siedem jest lewostronnych i siedem prawostronnych.

7. Niektóre z nich posiadają nazwy takie jak: Bystrzyk, Głęboki, Glinnik i Spod Zabanisk. Najdłuższy dopływ posiada długość 2,2 km, najkrótszy 0,45 km. Źródło znajduje się na wysokości 590 m n.p.m ,a w miejscu ujścia do Dunajca znajduje się na wysokości 408 m n.p.m.

8. 3. Metodyka: • przeprowadzono wizję terenową dopływów Potoku Leśnickiego, • wykonano wielokrotne pomiary metodami hydrologicznymi prędkości ( metodą pływakową ) i przepływów wody (metodą wolumetryczną) w wytyczonych przekrojach wodowskazowych, • za pomocą miernika „microcomputer C1-316” pomierzono pH, temperaturę wody oraz zawartość tlenu rozpuszczonego w wodzie, • za pomocą manometrycznego aparatu do BZT „OxiTop IS 6” wykonano pomiary BZT5 w wybranych dopływach Potoku Leśnickiego (metoda respirometryczna-bezrtęciowyelektronicznyczujnik ciśnienia), • obliczono powierzchnię wybranego przekroju poprzecznego koryta, • obliczono wielkość odpływu jednostkowego.

9. 4. Wyniki i analiza: • dopływy Potoku Leśnickiego pod względem morfologicznym są najczęściej źródłami typu zboczowego o hydraulice wypływu descensyjnej, • opracowano profil podłużny Potoku Leśnickiego oraz sporządzono przekrój 16. Określono pole przekroju poprzecznego koryta na podstawie metody analitycznej. Otrzymane wyniki porównano z sytuacją z lat poprzednich.

10. Profil podłużny Potoku Leśnickiego

12. kolejnym punktem badań było przeprowadzenie pomiarów przepływów średnich na poszczególnych dopływach potoku Leśnickiego metodą wolumetryczną, • na 14 dopływach pomierzono ilość przepływającej wody oraz czas jej przepływu, • wynikizestawiono tabelarycznie, porównano z wynikami z lat wcześniejszych oraz zilustrowano wykresem.

14. Wielkości przepływów w przekroju nr 7 w badanym okresie • września w latach 2002-2007

15. Następnie obliczono średni odpływ jednostkowy z powierzchni całej zlewni i porównano go z wynikami z lat poprzednich.

16. Tabelaryczne zestawienie średnich odpływów jednostkowych z powierzchni całej zlewni

18. Względne nasycenie wody tlenem w badanych przekrojach Potoku Leśnickiego i Dunajca 1 – Potok Leśnicki przed dopływem ścieków2 - Potok Leśnicki po dopływie ścieków3 – Dunajec przed dopływem Potoku Leśnickiego4 – Dunajec za dopływem Potoku Leśnickiego

19. Względne nasycenie wody tlenem w badanych przekrojach Potoku Leśnickiego i Dunajca • 1-11 – numeryczne oznaczenie dopływów Potoku Leśnickiego

20. Wykres z pomiaru pH

21. Pomiar BZT w wybranych przekrojach Potoku Leśnickiego za pomocą „Manometrycznego aparatu do BZT OxiTop IS 6”

23. Wnioski:Na podstawie pomiarów wykonanych w roku 2007 oraz korzystając z wyników wcześniejszych naszych badań można zauważyć że: - na rozpatrywanym terenie omawianej zlewni występują przeważnie źródła zboczowe descensyjne, zwietrzelinowe i szczelinowe,

24. - mieszkańcy Leśnicy nie wykazali inicjatywy aby oczyścić koryto cieku, przez zastosowanie prostych zabiegów pielęgnacyjnych; w niektórych ciekach widoczne jest zarastanie przez glony i zaśmiecanie przez mieszkańców,

25. - kilkuletnia obserwacja przekrojów na potoku Leśnickim wykazała zmiany w kształcie koryta na skutek erozji, - stwierdzono znacznie podwyższone prędkości przepływu, wielkości przepływu oraz odpływu jednostkowego w stosunku do lat poprzednich, mogące być rezultatem intensywnych opadów atmosferycznych w trakcie trwania obozu, - całkowity przepływ potoku wyniósł 21,96 dm3·s-1 i jest to przepływ niższy niż w latach ubiegłych kiedy wynosił: w 2005r - 41,60 dm3·s1, 30,58 dm3·s-1 w 2004r 39,63 dm3·s-1 w 2003r, 37,75 dm3·s-1 w 2002r i 29,07 dm3·s-1 2001r, - wszystkie badane parametry mieściły się poniżej wartości krytycznych dla wód I klasy czystości,

26. - zabudowa komunalna Leśnicy spowodowała czterokrotne zwiększenie BZT5 w wodzie, lecz nie miała wpływu na zmiany pH wody przepływającej przez tą wieś, - wody wszystkich badanych cieków cechowały się bardzo wysokim współczynnikiem nasycenia tlenem.

27. Literatura: • [1] Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 11 lutego 2004 r. w sprawie klasyfikacji dla prezentowania stanu wód powierzchniowych i podziemnych, sposobu prowadzenia monitoringu oraz sposobu interpretacji wyników i prezentacji stanu tych wód (Dz. U. Nr 32, poz. 284). • [2] Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 19 listopada 2002 r. w sprawie wymagań dotyczących jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi. (Dz. U. z dnia 5 grudnia 2002 r.). • [3] David Allan J. 1995. Ekologia wód płynących. PWN Warszawa, 36-59. • [4] Mazurkiewicz–Boroń G. 2002. Czynniki kształtujące procesy eutrofizacyjne w podgórskich zbiornikach zaporowych. Supl. ad Acta Hydrob., 2, PAN, Kraków, 1-14. • [5] Chełmicki W. 2001. Woda zasoby, degradacja, ochrona. PWN Warszawa, 36-49. • [6] Materiały z poprzednich obozów naukowych

28. Dziękujemy za uwagę.