Instytucjonalne i pozainstytucjonalne wsparcie osób starszych

1. Instytucjonalne i pozainstytucjonalne wsparcie osób starszych prof. UZ dr hab. Grażyna Gajewska Uniwersytet Zielonogórski 11.05.2014r. Katedra Opieki Terapii i Profilaktyki Społecznej G.Gajewska@ipp.uz.zgora.pl Projekt systemowy pn.: „Podnoszenie kwalifikacji kadr pomocy i integracji społecznej w województwie lubuskim” realizowanyze środków Unii Europejskiej

2. Cel Przedmiotu: Zainspirowanie do przeanalizowania i poszerzania wiedzy z zakresu instytucjonalnego i pozainstytucjonalnego wsparcia osób starszych, a także umiejętności poszukiwania i zastosowania skutecznych i innowacyjnych sposobów ich realizacji ze wskazaniem na niezbędne kompetencje służące temu celowi. Projekt systemowy pn.: „Podnoszenie kwalifikacji kadr pomocy i integracji społecznej w województwie lubuskim” realizowanyze środków Unii Europejskiej

3. Zakres tematyczny przedmiotu: • Istota, specyfika, aspekty i źródła wsparcia osób starszych. Teoria, metodyka a praktyka. • Możliwości i ograniczenia wsparcia instytucjonalnego osób starszych. • Wsparcie pozainstytucjonalne. • Doświadczenia wybranych krajów Europy – poszukiwania innowacyjnych rozwiązań wsparcia osób starszych. • Ewaluacja wsparcia osób starszych w środowiskach lokalnych. Budowanie społeczeństwa wspierającego osoby starsze.

4. Warunki zaliczenia • Ćwiczenia kończą się zaliczeniem. • Zaliczenie uzyskuje się na podstawie następujących kryteriów: • Aktywna obecność na zajęciach • Przygotowanie do zajęć (znajomość tematycznej literatury) • Przygotowanie pisemnej pracy zaliczeniowej

5. Wsparcie osób starszych Instytucjonalne Pozainstytucjonalne Dobre w świadomości społecznej Dające z siebie wszystko co możliwe Zindywidualizowane Ludzkie Elastyczne … • Złe w świadomości społecznej: • Gubiące człowieka • Mało elastyczne • Narzucane, schematyczne • Z brakiem indywidualnego podejścia …

6. Opieka – pomoc - wsparcie • Pojęcia tożsame ? • Są między nimi różnice? Jakie? • Są między nimi podobieństwa? Jakie? Konsekwencje przyjętego rozumienia pojęć dla praktyki

7. Definicja wsparcia • Niejednomyślność naukowa (pomoc, wzmocnienie, podtrzymywanie, zasilanie) • Jednoznaczność potoczna

8. „Wsparcie w ogóle” • Rodzaj zrelatywizowanego pomagania o charakterze wzmacniania jednostki (jednostek, grup, społeczności), gdy znajduje się ona (one) w sytuacji z pogranicza trudności lub w sytuacji normalnej, które ułatwią podnieść komfort. Może być więc ułatwieniem, podniesieniem komfortu lub wzmocnieniem więzi (G. Gajewska 2009)

9. Rodzaje wsparcia • Pozytywne – negatywne • Interpersonalne – społeczne • Rodzinne, społeczne, woluntarystyczne • Instytucjonalne – pozainstytucjonalne • Formalne – nieformalne • Obiektywne - subiektywne • Emocjonalne, wartościujące, instrumentalne, informacyjne …

10. Elementy mechanizmu wsparcia • Podmiot wspierający • Obiekty wsparcia • Dawanie wsparcia • Znaczenie wsparcia spostrzeganego • Odrzucanie wsparcia oferowanego • Efektywność wsparcia społecznego (G. Gajewska 2009, s.53-78)

11. Kto nie może wspierać innych • Ten kto sam nie czuje się osoba dostatecznie i pozytywnie wspieraną • Nie poradził sobie z wyparciem nieprawidłowych skutków zdarzeń krzywdzenia z dzieciństwa • Nie jest dostatecznie komunikatywny, empatyczny, asertywny • Sam nie posiada ukształtowanych na odpowiednim poziomie wzorów radzenia sobie samemu • Nie wie co jest prawidłowe, a co nie w rozwoju człowieka • Daje złe wzory postępowania, nie jest autorytetem…

12. Efektywność wsparcia • Obiektywny stan potrzeb osoby wspieranej (G. Caplan 1964) – pozytywny skutek wsparcia osób znaczących • Dopasowanie wsparcia do oczekiwań podmiotu (R.Cieślak) • Znaczenie diagnozy • Spójność cech dawcy i biorcy • Funkcja cech osobowości: życzliwości, empatii, asertywności – atmosfera wsparcia • Gotowość do wsparcia D.Becelewska • Asertywność – H.Hamer • Poziom chęci uczenia się – D.Goleman

13. Integracja i indywidualizacja wsparcia • W ciągu życia - wewnętrzna • W przestrzeni życia • W relacjach międzyludzkich ….

14. Rewitalizacja społeczna • Współcześnie uznany kierunek zmian myślenia o zmianie • Od aktywizacji do rozwoju • Zwiększenie partycypacji społecznej

15. Społeczeństwo przyjazne starszym • Czyli jakie? • Starsi w instytucjach – humanizacja • W środowisku życia • Miejsce starszych wśród innych osób • Odrzucenie starszych przez młodych • Dzieci a osoby starsze • Osoby starsze a osoby starsze • W rodzinie i poza nią

16. Nowa idea Proszę nie pomagaj mi • a pomoc narzucona – proszenie o pomoc • Odkrywcze? Nowe? Co podkreślające? • Anna Rurka, Guy Hardy, Christian Defaus 2014

17. Ewaluacja wsparcia • Czy: • Jedynie wymóg? • Czy propozycja?

18. Projekt zindywidualizowany wsparcia osób starszych - elementy • Diagnoza – Opis przypadku • Propozycje wsparcia instytucjonalnego i pozainstytucjonalnego • Ocena efektywności: wariant pozytywny i negatywny

19. Poszukiwanie pomysłów wsparcia osób starszych • Pogotowie Babć (Niemcy – Polska) • Elektroniczny dom pomocy społecznej w Japonii • Babcie z wypożyczalni: www.wysokieobcasy.pl/wysokie-obcasy/1,96856,2347915.html • Babcie założyły przedszkole: www.fakt.pl/Babcie-zalozyly-przedszkole-,artykuly,109413,1.html • ….

20. Literatura • Gajewska G. (2009). Wsparcie dziecka w rozwoju. Konteksty opieki i edukacji. Zielona Góra; • Kijak R. J., Szarota Z. (2013). Starość. Między diagnozą a działaniem. Warszawa; • Analiza stron internetowych, wybranych doniesień elektronicznych dotyczących wsparcia osób starszych (zdarzeń, dobrych praktyk, uchwał, rekomendacji europejskich, strategii); • + uzupełniająca

21. Dziękuję ślicznie za uwagę i zapraszam na kolejne spotkanie w czerwcu Kontakt w razie pytań i wątpliwości dotyczących dalszej współpracy G.Gajewska@ipp.uz.zgora.pl 609 508 598 Projekt systemowy pn.: „Podnoszenie kwalifikacji kadr pomocy i integracji społecznej w województwie lubuskim” realizowanyze środków Unii Europejskiej