ÇEV 438 ÇEVRE YÖNETİMİ (ENVIRONMENTAL MANAGEMENT)

1. ÇEV 438 ÇEVRE YÖNETİMİ (ENVIRONMENTAL MANAGEMENT) • Dersi veren öğretim üyeleri ve yardımcıları: • Prof. Dr. Tuncay DÖĞEROĞLU • Y.Doç. Dr. Ozan Devrim YAY • Araş.Gör. Dr. Hicran ALTUĞ • Araş.Gör. Dr.Özlem ÖZDEN ÜZMEZ • Araş.Gör. Akif ARI • Araş.Gör.Burcu ŞİMŞEK UYGUN 2013-2014 Bahar Dönemi Ders Saatleri: Çarşamba 14:00 - 17:00 Perşembe 11:00 - 13:00

2. ÖĞRENCİLERİN BU DERSTEN BEKLEDİKLERİ KAZANIMLAR • ÇED Raporu hazırlayabilmek • Entegre çevre yönetimi yaklaşımını öğrenmek ve uygulamak

3. Dersin Amacı Çevre yönetiminin teknik, sosyal, hukuki ve ekonomik boyutunun bir bütün olarak incelenmesi ve değerlendirilmesidir.

4. Öğrenme Çıktıları ve Alt Beceriler 1.Çevresel faktörleri teknik, sosyal, hukuki ve ekonomik boyutların tümünü göz önünde bulundurarak değerlendirebilecektir. 1.1.Çevre yönetiminde sürdürülebilirliğin gereklerini açıklar. 1.2.Çevresel problemlerin çözümünde teknik, sosyal, hukuki ve ekonomik boyutların tümünü irdeler. 1.3. Çevre yönetiminde karar verme mekanizmalarını yorumlar. 1.4. Mesleki ve Çevresel etik bilincini kazanır 2.Optimum kaynak kullanımı ve çevre kalitesinin korunması konusunda çevre ekonomisi problemlerini çözebilecektir. 2.1.Çevresel kaynakların ekonomik değerini çeşitli teknikler yardımıyla belirleyebilir. 2.2.Çevre kirliliğinde düzeltici ve önleyici faaliyetlerin fayda/maliyet hesabını ve değerlendirmesini yapar. 3.Çevre sistemlerini bütünleşik bir yaklaşımla analiz edebilecektir. 3.1. Çevre sistemleri (hava, su, toprak) arasındaki ilişkileri ve geçişleri betimler. 3.2. Çevre sistemleri ile ilgili problemleri bütünleşik bir yaklaşımla değerlendirir. 4.Yeni kurulacak tesisler için Çevresel Etki Değerlendirme (ÇED) raporunu hazırlayabilecektir. 4.1.ÇED Raporu için gerekli verileri toplar. 4.2.Topladığı verileri değerlendirir. 4.3.Kurulması planlanan tesisten kaynaklanacak kirletici seviyelerini öngörü tekniklerini kullanarak hesaplar. 4.4. ÇED çalışmaları kapsamında tesis için yer seçiminde çoklu kriterlerin değerlendirilmesinde Coğrafi Bilgi Sistemini (ARC GIS yazılımını )kullanır. 4.5. Kurulması planlanan tesis için uygun yer seçimini yapar. 4.6.ÇED Raporunu yazar. Bu dersin sonunda öğrenci;

5. Genel Yeterlilikler Sorgulama, Problem çözme, Karar verme becerisi, Zamanı etkili kullanma, Takım halinde çalışabilme, Etik kurallara uyma, Toplumsal duyarlılık, Çevre duyarlılığı, Farklı durumlara ve sosyal rollere uyum,

6. Öğretim Yöntem ve Teknikleri Anlatım, Tartışma, Soru-Yanıt, Takım/Grup Çalışması, Uygulama-Alıştırma, Rapor Hazırlama ve Sunma, Rol Oynama/Dramatize Etme Seminerler, Teknik gezi vd.

7. Ders Kitabı Ortolano, L., Environmental Regulation and Impact Assessment, John Wiley&Sons, New York, 1997.

8. Ders Yardımcı Kitapları Listesi Canter, L.W., Environmental Impact Assessment, Irwin Mc Graw Hill,1997. Marriot, B.B., Environmental Impact Assessment, A Practical Guide Mc Graw Hill, 1997. Barth, H.G., Bayraktar, A., Kantarcı, D., Kocasoy, G., Müezzinoğlu, A., Çevresel Etki Değerlendirmesi, (ÇED) Uygulamalarından Örnekler, Türkiye Çevre Sorunları Vakfı Yayını, 1991. Lein, J.K., Integrated Environmental Planning, Blackwell Publishing, 2003. Perman, R., Ma,Y., McGilvray, J., Common, M., Natural Resource & Environmantal Economics, Second Ed., Prentice Hall, 1999. Chapman, D., Environmental Economics Theory, Application and Policy, Addison-Wesley, 2000. Cascio, J., Woodside, G., Mitchell, P., ISO 14000 Guide The New International Environmental Management Standards, McGraw Hill, 1996. Çevre Sağlığı Kitabı. Anadolu Üniversitesi Açıkçğretim Fakültesi Yayınları, Yayın No:1695, Açıköğretim Fakültesi Yayın No:880, 2006. IPPC Dokümanları

9. Süreli Yayınlar(Güncel araştırma çalışmalarının ve yeni gelişmelerin takibi açısından önemli) Environmental Management Publisher: Springer-Verlag New York ISSN: 0364-152X (Paper) 1432-1009 (Online) Environmental Impact Assessment Review www.sciencedirect.com Journal of Environmental Management

10. Yararlanılabilecek WEB Adresleri Çevre ve Şehircilik Bakanlığı http://www.csb.gov.tr/ Orman ve Su İşleri Bakanlığı http://www.ormansu.gov.tr/ IPPC BREF Dokümanlarıhttp://eippcb.jrc.es/reference/ 1.Çevre ve Ormancılık Şurasıhttp://sura.cevreorman.gov.tr/ Bölgesel Çevre Merkezihttp://www.rec.org.tr/ Avrupa Çevre Ajansıwww.eea.eu.int Avrupa Bilgi ve Gözlem Ağıwww.eionet.eu.int Urban Environmental Managementhttp://www.gdrc.org/uem/ Environmental Resource Managementhttp://www.erm.com/erm/main.nsf/pages/homepage?opendocument International Netwok for Environmental Managementhttp://www.inem.org/ Global Environmental Management Initiativehttp://www.gemi.org/ Uluslararası Etki Değerlendirme Derneği (IAIA) http://www.iaia.org Birleşik Devletler Çevre Koruma Kurumu (EPA)http://www.epa.gov/ Hollanda Çevresel Etki Değerlendirme Komisyonu http://www.eia.nl Güney Asya Bölgesel Çevre Değerlendirme Derneği (SAREAA) http://sareaa.sdnpk.org/ Environmental Management System (EPA)http://www.epa.gov/ems/ Avrupa Birliği İnternet sayfası – “EIA (ÇED) Ana sayfası”http://europa.eu.int/comm/environment/eia/home.htm

11. Ulusal Çevre Mevzuatımızhttp://www.resmigazete.gov.tr/default.asphttp://www.mevzuat.gov.tr/x ÇED Yönetmeliği (16/12/2003-25318) 17/07/2008-26939 Çevre Denetimi Yönetmeliği (21/11/2008-27061 ) Çevre Düzeni Planlarına Dair Yönetmelik (2008) (11/11/2008-27051 ) Organize Sanayi Bölgeleri Uygulama Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik (05/10/2004-25604) Endüstri Bölgeleri Yönetmeliği (16/12/2004-25672) Maden Kanunu Uygulama Yönetmeliği (03/02/2005-25716) Zararlı Kimyasal Madde ve Ürünlerinin Kontrolü Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik (17/02/2005-25730) Yaban Hayatı Koruma ve Yaban Hayatı Geliştirme Sahaları İle İlgili Yönetmelik (08/11/2004-25637) Nesli Tehlike Altında Olan Yabani Hayvan ve Bitki Türlerinin Uluslararası Ticaretine İlişkin Sözleşmenin Uygulanmasına Dair Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik (06/08/2004-25545) Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmeliği (22/07/2005-25883) Tehlikeli Maddelerin Su ve Çevresinde Neden Olduğu Kirliliğin Kontrolü Yönetmeliği (76/464/ AB) 26/11/2005-26005) Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği (30.07.2008-26952) Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği (18/03/2004-25406) Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği (24.06.2007-26562) Atık Pil Ve Akümülatörlerin Kontrolü Yönetmeliği (31/08/2004-25569) Gemilerden Atık Alınması ve Atıkların Kontrolü Yönetmeliği (26/12/2004-25682) Su Kirliliği Kontrolu Yönetmeliği (31/12/2004-25687) Kentsel Atıksu Arıtımı Yönetmeliğ (i08/01/2006-26047) Yüzme Suyu Kalitesi Yönetmeliği (76/160/AB) (09/01/2006-26048) İçmesuyu Elde Edilen veya Elde Edilmesi Planlanan Yüzeysel Suların Kalitesine Dair Yönetmelik (79/869/AB ile değişik 75/440/AB) 20/11/2005-25999 Hava Kalitesi Değerlendirme ve Yönetimi Yönetmeliği (06/06/2008-26898 ) Hava Kalitesinin Korunması Yönetmeliği ( 2 Kasım 1986-19486) YÜRÜRLÜKTEN KALKAN YÖNETMELİK Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolu Yönetmeliği (03.07.2009-27277) Ozon Tabakasını İncelten Maddelerin Azaltılmasına İlişkin Yönetmelik (12.11.2008 - 27052) Isınmadan Kaynaklanan Hava Kirliliği Yönetmeliği (13/01/2005-25699) 07/02/2009-27134 Trafikte Seyreden Motorlu Kara Taşıtlarından Kaynaklanan Egzoz Gazı Emisyonlarının Kontrolüne Dair Yönetmelik (08/07/2005-25869) Benzin Ve Motorin Kalitesi Yönetmeliği (2003/17/AT ile değişik 98/70/AT)11/06/2004-25489) Egzoz Gazı Emisyonu Kontrolü Yönetmeliği (04.04.2009 - 27190) Toprak Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği (31/05/2005-25831) Radyasyon Güvenliği Yönetmeliği (24.03.2000 - 23999) Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği (07.03.2008 - 26809) Türkiyede Koku Emisyonları ve İmisyonları Yönetimi

12. Ders ve Uygulama Dokümanlarına http://akifari.home.anadolu.edu.tr/

13. ÇEVRE YÖNETİMİ DERSİ DEĞERLENDİRME SONUÇLARI ANKETE KATILIM ORANI DÜŞÜK OLDUĞU İÇİN VERİ YOK

14. ÇEVRE YÖNETİMİ DERSİ DEĞERLENDİRME SONUÇLARI

16. Ders Planı • Teori: • Çevre Yönetimi-Çevre Ekonomisi…Prof. Dr. Tuncay DÖĞEROĞLU • ÇED Süreci ……………....................... Y. Doç. Dr. Ozan Devrim YAYUygulama: • ARC-GIS, CBS ve ÇED Uygulamaları….. Y. Doç. Dr. Ozan Devrim YAY (Bilgisayar Laboratuvarında Perşembe 11:00-13:00 saatleri arasında Araş. Gör. Dr. Hicran ALTUĞ, Araş. Gör. Dr. Özlem Özden, Araş.Gör. Akif Arı, Araş.Gör. Burcu Şimşek katkı verecektir) • Proje: • Toplam 6 Proje grubu (Her bir grup 7 kişiden oluşacaktır.) • Proje grupları ilk hafta içinde belirlenerek grup listeleri ilan edilecektir. • Seminerler: • Ders kapsamında konu uzmanları seminer vermek üzere davet edilecektir.

17. 2013-2014 Bahar DönemiBaşarı Değerlendirmesi I. Ara Sınav.............20% I. Parça......%40 (ÇED+ Çevre-Yönetimi ve Ekonomisi-Sınav) II.Parça......%40 (ARC-GIS sınavı) III.Parça.....%20 (Gelişme Raporu) II.Ara Sınav.............20% I. Parça.......%40 (Çevre-Yönetimi ve Ekonomisi-Sınav) II.Parça.......%30 (Çevresel Etik-Sınav) III.Parça......%30 (Proje Halkın Katılımı Toplantısı) Proje.......................20% (Sözlü sunu) Final........................40% I. Parça......%60 (Sınav-genel) II.Parça......%40 (Proje Sonuç Raporu)

18. PROJE KONULARI CBS Destekli ÇED Uygulamaları • KonuDanışman • Seramik Endüstrisi Tuncay Döğeroğlu • Çimento Endüstrisi Akif arı • Demir Çelik Endüstrisi Özlem Özden • Kağıt üretimi Burcu Şimşek • Gübre üretimi Hicran Altuğ • Sülfürik asit üretimi O.D.Yay

19. Proje Grupları

20. Proje Aşamaları Hipotetik veri setlerini kullanarak aşağıdaki çalışmaların yapılması beklenmektedir: Aşama 1: Üretim türü ve prosesin seçimine yönelik araştırma Aşama 2: İlgili mevzuatın incelenmesi, ÇED Yönetmeliği Ek-1’e girecek şekilde kapasitelerinin belirlenmesi Ekolojik Yönden Hassas Bölgelerin tespiti(su kaynakları, erozyon riski, tarımsal peyzaj, bitki örtüsü vb.) Fiziksel Çevre Koşullarının Belirlenmesi(Topografik veriler, jeolojik yapı, fay hattı, mevcut alan kullanımı, ulaşılabilirlik, iklim vb.) Sosyoekonomik, Sosyokültürel ve Demografik Veri Analizinin Yapılması Aşama 3: Yer seçimi Aşama 4: Çevre Kirletici Faktörler (Hava, su, katı atık v.b.) Açısından Analiz ve Gerekli Önlemlerin Ortaya Konulması Aşama 5: Proses ve YerAlternatiflerinin Karşılaştırılması ve Uygun Seçeneğin Belirlenmesi

21. Proje Uygulama Alanı