280 likes | 402 Views
Dünyadan Örneklerle Bilim Organizasyonu. Sedat. IZYEF 2013 Hazirligi , 6 .9.13. Özet. # Giris # Ülkelerle ilgili g enel b ilgiler # YEF’le ilgili genel bilgiler # YEF’te finansman # YEF’in icra edildigi kurumlar ve altyapi # YEF’te organizasyon # YEF’te egitim
E N D
DünyadanÖrneklerleBilimOrganizasyonu Sedat IZYEF 2013 Hazirligi, 6.9.13
Özet # Giris # Ülkelerleilgiligenelbilgiler # YEF’leilgiligenelbilgiler #YEF’tefinansman # YEF’inicraedildigikurumlarvealtyapi # YEF’teorganizasyon # YEF’teegitim # Türkiyeacisindankiyaslamalar? # Sonuc
Giris # Sunumunamaci *Tam kapsayicidegil, fikirversin-isiktutsun… # Incelenenülkeler # Verilercesitliyazilikaynaklardanveadigecenülkelerdenbiliminsanlarinbildirmesiyleeldeedildi. #
YEF’teFinansman-Genel • # Finansedenkurumlarveyillik YEF bütcesi • Almanya : Bilimbakanliklari, AlmanFizikDernegi (DPG), AlmanBilimDernegi (DFG),…Bütce:(x €) • Italya: MilliCekirdekFizigiEnstitüsü (INFN), (ICTP). Bütce: 250 Milyon€ • Kanada: MilliBilimveMühendislikArastirmaKonseyi (NSERC). Bütce: 1.1 Milyar€ • Kore: Bilimbakanligi, KoreMilliArastirmaVakfi (NRF), (WCU), (KOFAC). Bütce: (Sadece CERN ~3.5 Milyon €)
YEF’teFinansman-Bireysel • # Basvuruincelenmeprosedürleri • Almanya: • Italya: Deneygruplaribirsonrakiyilinbutcesiniyenilemekvehesapvermekzorunda (farklibirtabir?).Grupicerisindesunulanraporlarinyanisira, INFN yonetimindegrupsorumlularionundeyaptigicalismalarileilgilihesapvermekzorunda. • Kanada: NSERC incelemekomitesitarafindanelealiniyor. • Kore:
YEF’teArastirmaKurumlari • Almanya: • 29 Üniversitede YEF sahasindaarastirmayapiliyor. • Baziüniversitelerin (Mainz, Frankfurt, Darmstadt,…) kendihizlandiricilari var. Bu hizlandiricilardakideneyleryinekolaborasyonseklindeyürütülüyor. • Üniversitedenbagimsizarastirmakurumlari: DESY, GSI, Jülichve Dresden-Rossendorf Helmholtz merkezlerive Max-Planck Enstitüleri. Bu kurumlarbagimsizolmaklaberaberüniversitelerelyogunisbirligiicerisindeler. • Italya: • 20 Universite’debulunanFizikBolumudogrudanINFNebaglidir. ArastimacilarUniversitekadrosundaveyahutUniversite’nin INFN enstitusunebaglikadrosundayeralirlar. • Üniversitedenbagimsizarastirmakurumlari: LNF(Frascati), LNGS(Gran Sasso), LNL(Legnaro) ve LNS(Sud) adinda 4 milliaboratuvarmevcut. Bunlarinharicindesuarastirmakurumlarivar: CNAO, EttoreMajorana, Galileo GalileiInstitute, Enrico Fermi merkezi, ICTP.
YEF’teArastirmaKurumlari • Kanada: • Tümüniversitelerde YEF sahasindacalisma var. • TRIUMF ve SNOLAB adindaarastirmalaboratuvarivePerimeter Institute of Theoretical Physics adindabirarastirmaenstitüsümevcut. • Kore: • Toplam 57 kurum var.
YEF’teArastirmaKurumlari • TeknikDonanim: • Incelenenülkelerdeyeterlilaboratuvarveteknikdonanimmevcut. • Arastirmakurumlarindadeneygruplarinahizmetverenmerkezilaboratuvarbulunabiliyor (Detektörlaboratuvari, Elektroniklaboratuvari,….). MeselaItalyaörnegindebunlarINFN’yebagli. • Kadro: • Incelenenülkelerdebilisimvemühendislikisleriicinyeterlidestekkadromevcut. Bilgisayaraltyapisiveteknikkonulardabukadronunverimlidestegi var.
YEF’teOrganizasyon • # YEF Organizasyon/YönetimKurumlari • Almanya: • KomiteefürBeschleunigerphysikKfB(Hizlandiricifizigikomitesi) Görevisiyasierke, bilimselkurumlaravekamuyakarsitemsil. • KomiteefürElementarteilchenphysik KET (Parcacikfizigikomitesi) • KomiteefürHadronen und KerneKHuK (Hadron veCekirdekkomitesi) • DPG icindeilgiliikiBölümBirligi (Fachverband): ParcacikFizigi, Hadron veCekirdekFizigi. Bunlar 2012’de aynisubede (Sektion) birlestiler. • DAC: CERN’decalisanfizikcilerintemsilcisi. • YEF’eözelolmayankurumlar: Bilimbakanliklari, Wissenschaftsrat- BilimDanismaKurulu, akademiler…
YEF’teOrganizasyon • # YEF Organizasyon/YönetimKurumlari • Italya: • INFN “Ana organizatör” • INFN bünyesinde 5 grupvar, bunlar: • CSN1 – Grup1: Particle physics • CSN2 – Grup2: Astroparticlephysics • CSN3 – Grup3: Nuclear physics • CSN4 – Grup4: Theoretical physics • CSN5 – Grup5: Technological physics • Kanada: • Institute of Particle Physics (IPP) • IPP tüm YEF etkinliklerincatisindabulunuyor • IPP’ninkendibilimkadrosu da var. • Kore: • Yok(?) • YEF’eözelolmayankurum: Bakanlik?
YEF’teOrganizasyon • # YEF’teiletisimplatformlari • Almanya: • Deneygruplariyillikgeneltoplantiyaparlar • … • Italya: • INFN hakemligindeYillikUlusalKongre(CongressoNazionale) gerceklesir. Toplantisunumlari proceeding formatindaderlenir. • Deneygruplarikonularagöregrupicisıklıklavedahaseyrek (örneginyilda 5, 6 keztoplantiyaparlar. Toplantilarözelliklerinegörebölgesel de oluyor. • Asimmetriedergisigibiyazili basin var.
YEF’teOrganizasyon • # YEF’teiletisimplatformlari • Kanada: • Deneygruplariyillikgeneltoplantiyaparlar • Winter Nuclear and Particle Physics Conference adindayillikbirtoplantimevcut. • Örnekolarakülkenin ATLAS katilimisenede 3 kezbulusuyor. • Sikliklayapilanbölgeseltoplantilarmevcut. • Kore: • Toplantilaragirlikolarakgrupiciyapiliyor. • Cografimesafesebebiyletoplantilaragirlikolarak video konferansseklindegerceklesiyor.
YEF’teOrganizasyon • # CERN’deYEF’ciler • Almanya: • … • Italya: • CERN’dekayiticin INFN rehberlikyapiyorancakCenevre’dedegil. • Kanada: • Kanadasadece ATLAS deneyinekatiliyor (SPS etc?) • ATLAS Kanada, US ATLAS ileberaberyerelsartlarlailgilirehberlikyapansekreterbulundururCERN’de. • Kore:
YEF’teOrganizasyon • # YEF’tefarkliülkelerleyapilandegisimprogramlari • Almanya: • Misafirbilimadamisistemikullanilir. • Ögrenciler ERASMUS programindanfaydalanirlar. • Italya: • Ögrenciler ERASMUS programindanfaydalanirlar. • Kanada: • Genellikleprofesörleringecmislerindeegitimaldigi, calistigiyada sabbatical yaptigiüniversitelerleisbirligiyapilarak, ögrencivedoktoralilaruzunsürelerdigergruplarlakalipcalismaolanagibulurlar. • Kore:
YEF’teOrganizasyon • # YEF’te“Uluslararasilasma” (biröncekialtbasliklabirlesebilir) • Almanya: • Daimikadrolardayaziliolmasa da uygulamadayurtdisitecrübesisartimevcut. • Italya: • Doktoraogrencisininsavunmasiniyapmadan once en az 3 ayiniyurtdisindagecirmezorunluluguvar. • Birkacdonemgecicikadrodacalisanarastirmacilarin INFN icindetekrarkadrotalepetmeleriicinyurtdisinacikmalarigerekmekte. • Kanada: • Daimikadrolardayaziliolmasa da uygulamadayurtdisitecrübesisartimevcut. • Kore:
YEF’teEgitim • # YEF’telisansvelisansüstüegitim • Almanya: • Italya: • Ögrenciler(üniversite) son dönemlerdelaboratuvardauygulamaliegitimgörürler. • Ögrencilaboratuvarlariiyibirdonanimasahip. • Zenginbiryazokuluyelpazesinesahip. • Calistaylardüzenlenir. • Kanada: • Üniversitelerde YEF sahasinahazirlayandersler var. • TRIUMF yazokulu var. • ATLAS’indüzenledigicalistayvardir. • TRIUMF ve SNOLAB ögrencilerelaboratuvardacalismaimkanisunar. • Kore: • Üniversitelerde YEF sahasinahazirlayandersler var.
YEF’teEgitim • # ÖgrenclierinCERN’ehazirlanmasi (Biröncekialtbasliklabirlessin) • Almanya: • Özelbirhazirlikyok • Italya: • Özelbirhazirlikyok • Kanada: • ATLAS Kanada tutorial düzenliyor. • Kore:
YEF’teEgitim • # CERN’dekiögrencilerebilimselrehberlik • Almanya: • Ögrenciler postdoc yada senior scientist’leberabercalisiyor. • Italya: • Ögrenciler postdoc yada senior scientist le berabercalisiyor. • Kanada: • Hemenher universiteninbirdenfazlaprofesorvepostdoc’uvardirCERN’de. Eger ogrencininuniversitedekiprofesorugelemiyorsaCERN’e, universiteninCERN’debulunandigerdoktoralifizikcilerirehberlikeder. YadaprofesorunCERN’dedigerulkelerdenyakinolduguprofesoryadadahaoncedenkendiuniversitelerindencikmis post-doclar. • Kore: • Geneldepostdoc’larrehberlikyapiyor. • Yazvekistatillerindeprofesörler de CERN’egeliprehberligedestekoluyorlar.
YEF’teEgitim • # Halklailiskiler • Almanya: • Gezicibüyüksergiler, laboratuvargezileri, cesitlietkinliklerdestandlar, Ögrencilereverianaliziyaptirma, basin bildirileri, yerelveulusalmedyaetkinlikleri…, science slam, langenacht … • Italya: • Liselerdevehalkaacikseminerduzenleme, laboratuvargezileri, cesitlietkinliklerdestandlar, Ögrencilereverianaliziyaptirma, basin bildirileri, yerelveulusalmedyaetkinlikleri… • Fizikbolumundeokuyanogrencilericinarastirmamerkezlerinegeziduzenlenmektedir. OrneginLNGS’eyapilangezilerdeogrencilere sure gidendeneylerileilgilibilgilendirildiktensonradeneyalaninagecipdetetorlerigormevebilimselcalismalarinnasilyapildigini ilk eldendeneyimlemesansiniyasiyorlar.
YEF’teEgitim • # Halklailiskiler • Kanada: • Bölgedeortaokulveliseleredavetlidersler, halkinagirlandigiacikbilimgünleri, websitelerinehalktangelensorulariyanitlama. • Kore: • Yok mu gercekten
YEF Sanayiİlişkisi • Almanya: • Italya: • INFN Grup 5 (TeknolojikFizik) arastirma– sanayiisbirliginingelistirmeyihedefler. ÖrnekolarakMedikalFiziksahasindakibilgivetecrübeaktarimigösterilebilir. • Kanada: • Kore:
Sorukümeleri # Ülkelerleilgiligenelbilgiler: Nüfus, GSMH veyaortalamagelir, toplamüniversitesayisi, (1,2,5,) # YEF’leilgiligenelbilgiler:YEF calisanüniversitesayisi, YEF calisanfizikcisayisi, CERN’ekatilanfizikcisayisi (5,7,8,) #YEF’tefinansman: Fonlayankurumlarvebunlarin YEF bütcesi, YEF’cilerinfonlamakurumlariileiliskisi (arakomiteler), fonsüreleri, basvurudatüzelkisilik, Fonlamakurumlarininprojeincelemeprosedürleri, profesörbasinadüsenbütce, CERN’egelenarastirmacilarinaldikleriödenek, (3,4,9,10,11,12,13,20)
Sorukümeleri # YEF’inicraedildigikurumlarvealtyapi: (5,16) # YEF’teorganizasyon: YEF fizikcilerininkendikurumveolusumlari, YEF’in organize edildigidahagenelkurumlar, YEF’teiletisimyöntemleri,CERN’egelenarastirmacilara administrative destek, digerülkelerlearastirmacidegisimprogramlari(guest scientist), arastirmacilarinuluslararasilasmametodlari (3,6,14,18,23,24) # YEF’teegitim: YEF calisanüniversiteler, YEF’eyöneliklisansveüstüegitimmetodlari, ögrencilerin CERN hazirligi, CERN’deögrenci supervision, outreach (5,15,17, 22) # …digerleri