1 / 18

MAKROEKONOMIA: MAKROMAGNITUDEAK

MAKROEKONOMIA: MAKROMAGNITUDEAK. 10.1. MAKROEKONOMIA ETA HAREN TRESNAK A.- Makroekonomiaren oinarrizko helburuak 10.2. BARNE PRODUKTU GORDINAREN JATORRIA (BPG) A.- Ekonomia sinplifikatu baten BPG B.- Birritan zenbatzearen arazoa: balio erantsia

temima
Download Presentation

MAKROEKONOMIA: MAKROMAGNITUDEAK

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript

  1. MAKROEKONOMIA: MAKROMAGNITUDEAK

  2. 10.1. MAKROEKONOMIA ETA HAREN TRESNAK A.- Makroekonomiaren oinarrizko helburuak 10.2. BARNE PRODUKTU GORDINAREN JATORRIA (BPG) A.- Ekonomia sinplifikatu baten BPG B.- Birritan zenbatzearen arazoa: balio erantsia C.- Sektore publikoa eta kanpoko sektorea duen ekonomiaren fluxu zirkularra 10.3. BPG, GASTUEN, KOSTUEN ETA BALIO ERANTSIAREN BITARTEZ A.- BPG, gastuen bitartez: eskari erantsia B.- BPG, kostuen edo diru sarreren bitartez C.- BPG, balio erantsiaren edo ekoizpenaren bidez D.- BPG erreala eta BPG nominala: prezio indizeak 10.4. BPG-tik ERRENTA ERABILGARRI-ra A.- Barne Produktu eta Nazio Produktua B.- Nazio errenta C.- Norberaren errenta eta errenta erabilgarria 10.5. ERRENTAREN ETA ABERASTASUNAREN BANAKETA A.- Errentaren banaketa funtzionala 10.6. ERRENTAREN LURRALDE BANAKETA A.- Autonomia erkidegoen arteko errenta transferentziak

  3. 10.1. MAKROEKONOMIA ETA HAREN TRESNAK • Mikroekonomiak merkatu espezifikoen ekoizpena eta prezioak aztertzen ditu (autoak, petrolioa…) Makroekonomian berriz ondasun eta merkatu guztiak bildu egiten dira, aldagai ekonomiko agregatuak aztertzen ditu (ekonomiaren ekoizpena: ekoizpen agregatua, prezio guztien bataz bestekoa: prezio maila…) * Ekonomia errealitatearen azterketa: • Eremu indibidualean (kontsumitzaileak eta enpresak) : mikroekonomia • Eremu globalean: makroekonomia A.- MAKROEKONOMIAREN OINARRIZKO HELBURUAK • BPGren hazkundea lortzea • Langabezi maila baxua lortzea • Inflazioa kontrolatzea • Defizit publikoa murriztea • Kanpo defizita kontrolatzea (ordainketa balantza orekatzea) • Truke tasa egonkortzea

  4. 10.2. BARNE PRODUKTU GORDINAREN JATORRIA (BPG) • BPG-a: herrialde batek urte jakin batean ekoitzitako amaierako ondasun eta zerbitzuen guztirako diru balioa neurtzen du. A.- EKONOMIA SINPLIFIKATU BATEN BPG • BPGren ikuspegia azaltzeko sinplifikatuko dugu: • Sektore publikorik EZ • Kanpo sektorerik EZ (beste herrialdeekin merkataritza harremanik EZ) • Enpresek ez dute inbertsiorik egiten, eta beste enpresei ekoizkinik saldu ez)

  5. Familiek eta enpresek elkartruke bikoitza dute; ekoizkina (errenta erreala) eta diru errenta elkartrukatzen dute: errentaren fluxu zirkularra. • Bi eratan neur daiteke BPG: • Amaierako ekoizkinen gastuen fluxu gisa • Ekoizkina sortzen laguntzen duten faktoreen kostuen errenten fluxu gisa

  6. B.- BIRRITAN ZENBATZEAREN ARAZOA: BALIO ERANTSIA *1. paragrafoa irakurri • Adb.: herrialde bateko kontsumoa kalkulatzean, kontsumitzaileek erositako ogia zenbatzeaz gain, ogia egiteko erabili den irina zenbatu egiten badugu, produktu bakarrean erabilitako irina bi aldiz zenbatuko genuke. • Amaierako ondasunak: azken erabiltzaileak urtean zehar erositakoak dira, tarteko faktore gisa erabiltzen ez direnak. • Beraz, gauza bera birritan zenbatu ez dadin, ekoizpen fase bakoitzaren balio erantsia kalkulatzen da. • Balio erantsia: enpresa baten salmenten balioa ken kanpoko hornitzaileei enpresaren ekoizkinak egiteko erositako lehengaien eta tarteko ondasunen kostua da.

  7. C.- SEKTORE PUBLIKOA ETA KANPOKO SEKTOREA DUEN EKONOMIAREN FLUXU ZIRKULARRA

  8. 10.3. BPG, GASTUEN, KOSTUEN ETA BALIO ERANTSIEN BITARTEZ A.- BPG, GASTUEN BITARTEZ: ESKARI ERANTSIA • 10.1. taula (ezkerreko zutabea): BPGren osagai nagusiak: • Kontsumoa (K) • Inbertsioa (I) • Gastu publikoa (G) • Esportazio garbiak (EGa) • BPG: kontsumitzaileek, enpresek, sekotore publikoak eta kanpoko sektoreak ondasun eta zerbitzuetan egindako gastu guztien batura da. Merkatu prezioko BPGa da: • Gogora ezazu: • = K + I + G + EGa

  9. Kontsumo pribatua (K): • Def. : kontsumitzaileek ondasunak eta zerbitzuak erostan egiten dutena da. Horrela, etxeko ekonomien beharrizanak asetzeko egiten den gastu multzoa da. • Adb.: arroza erostea etxean paella egiteko (jatetxe bateko sukaldariak erositakoa EZ) • Inbertsioa (I): • Berehalako kontsumorako ez diren ondasunak hartzen ditu. Enpresek kapital ondasunetan (ondorengo faseetan input gisa erabiltzeko) egiten duten gastua da. • Eraikin, ekipo eta izakinen stock edo funtsak handitzean datza gaurko kontsumoari uko egin, etorkizunean gehiago kontsumitzeko esperantzaz. • Gogora ezazu: IGa = IG – D Inbertsio gordina = inbertsio garbia - amortizazioa

  10. Gastu publikoa (G): • Def.: sektore publikoak ondasun eta zerbitzuetan eginiko gastua da. • Sektore publikoak inbertsio ondasunak eta kontsumorako ondasunak erosten ditu. Beraz, BPGn duen ekaarpena zenbatzeko, erosketa horiek inbertsio eta kontsumo fluxura gehitu behar dira. • Abd.: langileen soldatak; sektore pribatuari erositako ondasunak (errepideak); zerbitzu gastuak (aholkularitza)… • Esportazio garbiak (EGa = E – In) • Esportazioak: herrialdetik kanpo saltzen diren ondasun eta zerbitzuak (E) • Inportazioak: herrialdetik kanpo erosten diren ondasun eta zerbitzuak (In) • Esportazio garbiak (EGa): ondasun eta zerbitzuen esportazio eta inportzaioen arteko aldea kalkulatuz • ESKARI ERANTSIA: eragile ekonomikoen guztizko batura da

  11. B.- BPG, KOSTUEN EDO DIRU SARREREN BITARTEZ * BPG: kostuen, errenten edo diru sarreren bitartez • Etxeko ekonomiek ekoizpen prozesura ekarritako baliabide edo ekoizpen faktoreen truke jaso dituzten diru sarrerak edo errentak batzen kalkulatzen da (faktoreen kostuko BPG) • Etxekoekonomien errentak: • Soldatapeko ordainak • Ustiapeneko soberakin garbia: alokairuak, interesak, mozkinak = Soldatapekoen ordainketa + Ustiapeneko soberakin garbia

  12. Merkatu prezioko BPGren eta kostuko BPGren arteko erlazioa • = + Zeharkako zergak - Dirulaguntzak

  13. C.- BPG, BALIO ERANTSIAREN EDO EKOIZPENAREN BIDEZ • Balio erantsia: ondasun baten salmenta prezioa (zeharkako zergen aurretik) ken kanpoko hornitzaileei erositako bitarteko ekoizkinen kostua da.

  14. D.- BPG ERREALA ETA BPG NOMINALA: PREZIO INDIZEAK • BPG: urtebetean ekoitzitako ondasun eta zerbitzuen guztizko balioa kopurua X prezioa • Prezioa: prezio korrontea (kopuru nominala) edo prezio konstantea (kopuru erreala) • Prezioen indizea: “deflaktatzeko” erabiltzen da (makromagnitudeen balio korronteen prezio aldaketen eragina ezabatzeko) • BPG nominala (By) urte jakin batean ekoitzitako ondasun eta zerbitzuen guztizko diru balioa da, urte bakoitzeko merkatu prezioetan. Prezioen gorabeherak ezabatzeko, BPG erreala (y) kalkulatzen da:

  15. 10.4.BPGTIK ERRENTA ERABILGARRIRA A.- BARNE PRODUKTUA ETA NAZIO PRODUKTUA • Barne produktua: herrialde batean ekoitzitakoaren guztizkoa da. • Nazio produktua: herrialde barruan edo herrialdetik kanpo dauden nazio faktoreek ekoitzitakoaren balioa da. • Nazio Produktu Gordina (NPG): herrialde horretako faktorek erabiliz (barruan edo kanpoan dauden kontuan hartu gabe) epe jakin batean ekoizten diren amaierako ondasun eta zerbitzuen guztizko diru balioa da. * adibideak • Nazio Produktu Gordina eta Nazio Produktu Netoa • NPN: nazio bateko faktoreek ekoitzitakoaren guztizkoa da, inbertsio garbia barne, faktore horiek herrialde barruan jardun zein hortik kanpo izan jardun. NPG = BPG + HAE -BAE NPN = NPG - D

  16. B.- NAZIO ERRENTA • Nazio errenta (NE): aldi jakin batean nazioko ekoizpen faktoreek (lurra, lana eta kapitala) jasotako ordainketa guztien batura da (soldatak, interesak, mozkinak..)

  17. C.- NORBERAREN ERRENTA ETA ERRENTA ERABILGARRIA • Norberaren errenta (NE):pertsonek lortzen duten nazio errentaren zatia da. Nazio errenta netotik (NEN) enpresek banatzen ez dituzten mozkinak( ), mozkinen gaineko zergak ( ) eta enpresak Gizarte Segurantzari ordaindutako kotizazioak ( ) kendu; eta pertsonek estatutik jasotako transferentziak ( ) gehitu behar dira. • Norberaren errenta erabilgarria (NEE): norberak daukan errentatik gasturako edo aurrezkirako erabilgarri dagoena. Norberaren errentari ordaindu beharreko zerga zuzenak kenduta lortzen da.

  18. 10.5. ERRENTAREN ETA ABERASTASUNAREN BANAKETA • Aberastasuna: etxeko ekonomien jabetzako aktibo fisikoen eta finantza aktiboen multzoa da. Errenta: herrialde bateko aldi bateko ekoizpen baliabideak erabiltzearen emaitza da. • Errenta banaketa, ekoizpen faktoreek era askean lortutako errenten emaitza ez ezik, banaketa politiken (zergak eta diru-laguntzak) araberakoa ere izango da. A.- ERRENTAREN BANAKETA FUNTZIONALA • Errenta ekoizpen faktoreen (lurra, lana, kapitala) artean banatzea da. B.- ERRENTAREN LURRALDE BANAKETA • Errenta herrialde bateko eskualdeen artean nola banatzen den adierazten du.

More Related