Van massamediale voorlichting naar lokaal alcoholbeleid

1. Van massamediale voorlichting naar lokaal alcoholbeleid Presentatie mr. dr. Rob Bovens Antwerpen, 30 november 2006

2. Introductie NIGZ is: Nationaal Instituut voor Gezondheidsbevordering en Ziektepreventie in Nederland

3. Greep uit producten Campagnes: • Alcoholcampagne (NIGZ-Alcoholvoorlichting) • Donorcampagne (orgaandonatie) • Ga voor gezond (scholencompetitie) • Nationale poetsweek (mondzorg) • Scoren voor gezondheid (profvoetbal) Programma werk en gezondheid Programma zorg Wijkgericht werken Lokaal gezond Kwaliteit

4. Jongerencampagne massamediaal • Posters • Commercials (radio en TV) • Website www.dekaterkomtlater.nl • Vanaf 4 december: www.watdrinkjij.nl (drinktest voor jongeren van 12-24 jaar) • Free publicity

5. Jongerencampagnepeereducation • Jongeren van 12 tot 25 jaar (incl. studenten) • Interventie in time outsettings • Setting: • Jeugd en jongerenwerk • Vakantie (stranden, festivals, campings) • Discotheken en bars • Geflankeerd door massa mediale mix (radio / tv / Internet) • Ingebed in lokale alcoholpreventie

6. Doel Peer Education • Kennisvermeerdering over alcohol • Bewustwording over de consequenties van binge-drinking • Inzicht in eigen alcoholgebruik • Nadenken over eigen drinken • Genereren informatiezoekgedrag

7. Natte Krant Quizcard Interventie Gesprek Prijsjes

8. Uitvoering Peer Education • Regionale steunpunten: • Werving en selectie peers • Bepaling tijd en plaats (regionale kalender • Inbedding in lokale activiteiten • Begeleiding peers • Regionale persaandacht • NIGZ-Alcoholvoorlichting: • Training peers • Ondersteuning werving en selectie • Aankleding peers • Prijsjes, gadgets, etc. • Evaluatie

9. Zomercampagne • Gemiddelde alcohol consumptie tijdens vakantie: • Jongens: 17 glazen per dag • Meiden: 7 glazen per dag

11. Peer Educationzomercampagne • Effects • kennisvermeerdering (16%) • Meer bewustwording eigen alcoholgebruik (6%) • Meer nadenken over eigen alcoholgebruik (8%)

12. Peer Educationin horeca Kennisvermeerdering

13. Websitewww.dekaterkomtlater.nl

14. Volwassenencampagne‘Drank maakt meer kapot dan je lief is’ • Alcoholinfolijn • www.drinktest.nl (advies op maat) • www.alcoholinfo.nl • Folders/factsheets • Opvoedingsondersteuning

15. Intermediairs • Studiedagen, trainingen • Factsheets • Helpdesk (telefoon + internet) • Steunpuntenoverleg • Ondersteuning ‘on the spot’

16. Lokaal beleid (1) • Voorlichting geïsoleerd haalt onvoldoende/weinig uit (Babor et. al. 2003) • Model voor gedragsverandering kent méér componenten: aanbodbeperking, handhaving en verbetering regelgeving, klimaatbeïnvloeding/cultuurverandering • Aanpak moet probleem- en vindplaatsgericht • Structuur ligt er voor een integrale, lokale benadering ( regionale steunpunten) • NIGZ in de rol van procesbegeleider, makelaar, lokale adviseur en (proces)evaluator

17. Lokaal beleid (2) • Kwestie van lange adem • Kwestie van eensgezindheid in definitie van het probleem • Probleemhouder moet worden gedefinieerd • Commitment moet worden geformaliseerd • Niet schromen om te starten in de meest problematische regio’s • Zet kleine (haalbare) stapjes

18. Lokaal beleid (3) • Zorg voor draaggolfcampagne • NIGZ treedt landelijk op als • makelaar, coördinator en helpdesk • Evidence based gaat niet alleen over • effect, maar ook over draagvlak, • acceptatie, haalbaarheid etc. • Gezondheidsbevordering is het doel, • harm reduction is mooi meegeno- • men, kan handige opstap zijn

19. Voorbeeld Trimbos-instituut en NIGZ starten 19 december 2006 een landelijk project Alcohol en opvoeding

20. Alcohol en opvoeding (1) • Aanleiding: • Startleeftijd laatste 10 jaar gedaald van 14/15 jaar • naar 11/12 jaar • Nederlandse jeugd ‘Zuipschuit van Europa’ • (minister Hoogervorst op Alcoholcongres • 19 januari 2006) • ouders en andere opvoeders onwetend

21. Alcohol en opvoeding (2) • Doelstelling: • Startleeftijd terug naar niveau 1993 • Bingedrinken doen verminderen • ‘Het is niet normaal • als je drinkt voor je 16e’

22. Alcohol en opvoeding (3) • Instrumentarium: • landelijke draaggolf (tv, radio, outdoor, internet) • ondersteuning alcoholinfolijn • regionale helpdesks (GGD, verslavingszorg, • opvoedwinkels) • Regionale publiciteit

23. Alcohol en opvoeding (4) • Regionale aanpak: • thema in lokale gezondheidsnota • projectstructuur met: • - bestuurlijk draagvlak • - projectleider • - projectgroep (maakt halffabrikaten) • - financiële paragraaf • - commitment (probleemverkenning, startbijeenkomsten, stakeholders) • - evaluatie

24. Alcohol en opvoeding (5) • Stakeholders: • horeca • onderwijs • jeugd- en jongerenwerk • sport • kerken • supermarkten • etc

25. Alcohol en opvoeding (6) • Voorbeeld: Sportverenigingen • In 2000 in Nieuwe Drank- en Horecawet: • verenigingen moeten Alcoholbestuursreglement • hebben • barvrijwilligers moeten geïnstrueerd • Is voorwaarde voor vergunning (gemeente geeft vergunning af en controleert)

26. Alcohol en opvoeding (7) • Huidige stand van zaken: • 25% alcoholconsumptie < 16 vindt plaats in sportkantines • barvrijwilligers steeds minder geïnstrueerd • alcoholbestuursreglement is wassen neus • gemeente controleert niet of nauwelijks

27. Alcohol en opvoeding (8) • Project sportkantines Achterhoek: • draagvlak bij sportambtenaren • startbijeenkomst sportverenigingen, gemeenten • enquête sportverenigingen • opstellen checklist alcoholbeleid • convenant gemeente-sportverenigingen • afspraak om binnen afgesproken periode niet te • controleren, in ruil voor opzetten alcoholbeleid • ondersteuning verslavingszorg