1 / 34

INSTITUT ZA JAVNO ZDRAVLJE VOJVODINE

INSTITUT ZA JAVNO ZDRAVLJE VOJVODINE. ARBOVIRUSI Prof.dr IVANA HRNJAKOVIĆ CVJETKOVIĆ. ARBOVIRUSI. Od arthropod borne “rođen u artropodama” “prenošen artropodama” REZERVOAR:kičmenjaci (čovek,domaće i divlje životinje i ptice)

theta
Download Presentation

INSTITUT ZA JAVNO ZDRAVLJE VOJVODINE

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript

  1. INSTITUT ZA JAVNO ZDRAVLJE VOJVODINE • ARBOVIRUSI • Prof.dr IVANA HRNJAKOVIĆ CVJETKOVIĆ

  2. ARBOVIRUSI • Od arthropod borne “rođen u artropodama” “prenošen artropodama” • REZERVOAR:kičmenjaci (čovek,domaće i divlje životinje i ptice) • VEKTORI:hematofagne artropode:krpelji,komarci,hematofagni insekti i muve. Prenose viruse sa jednog na drugog domaćina.Sišući krv obolelog kičmenjaka artropode se doživotno zaraze. U nekih artropoda vrši se transovarijalno prenošenje virusa na potomstvo u nekih se vrši seksualno prenošenje virusa.

  3. Karakteristike ARBOvirusnih infekcija • JAVLJAJU SE SAMO U ODREĐENIM GEOGRAFSKIM PODRUČJIMA ( NISU KOSMOPOLITSKA) • NASTAJU SAMO U ODREĐENO GODIŠNJE DOBA (VEZANO ZA ŽIVOTNI CIKLUS VEKTORA)

  4. MANIFESTACIJE ARBOVIRUSNIH INFEKCIJA • Subklliničke infekcije • Laka bolest • Teško oboljenje :GROZNICE,ENCEFALITISI, ASEPTIČNI MENINGITISI, HEMORAGIČNE GROZNICE (SA ILI BEZ RENALNOG SINDROMA), OSIPNE PROMENE NA KOŽI,AKUTNI ARTRITIS, HEPATITIS I RETINITIS

  5. U ARBOVIRUSE SPADAJU: • TOGAVIRIDAE (genus Alphavirus) • FLAVIVIRIDAE (genus Flavivirus) • BUNYAVIRIDAE (genusi Bunyavirus, Phlebovirus, Nairovirus, Uukuvirus, Hantavirus) • REOVIRIDAE (genus Orbivirus i genus predviđen za virus krpeljske Kolorado groznice) • RABDOVIRIDAE (genus Vesiculovirus)

  6. PORODICA TOGAVIRIDAE • Veličina:60-70nm • Simetrija:ikozaedarna • Genom:RNK linearan, pozitivan lanac • Strukturni polipeptidi:3 ili4 • Broj kapsomera:32 ili 42 • Spoljni omotač:prisutan sa glikoproteinskim izdancima. To je hemaglutinin (virusna hemaglutinacija drugog tipa zavisna od ph)

  7. PORODICA TOGAVIRIDAE GENUS ALPHAVIRUS (grupa A ARBOvirusa) • REZERVOAR:različite vrste divljih ptica i glodara • VEKTOR:komarci i u njima se razmnožavaju. • PATOGENOST:komarac sišući krv pljuvačkom unosi viruse u kapilare. Virusi se umnožavaju u endotelu, retikuloendotelnim ćelijama, limfnim čvorovima,jetri ili drugim organima. Zatim nastupa viremija.Ispoljava se groznicom,visokom temperaturom , glavoboljom , bolovima u mišićima i zglobovima. • INKUBACIJA:4 – 7 DANA

  8. PORODICA TOGAVIRIDAE GENUS ALPHAVIRUS • Virus istočnog konjskog encefalitisa • Virus zapadnog konjskog encefalitisa • Virus venecuelanskog konjskog encefalitisa • Virus chicungunya

  9. VIRUS ISTOČNOG KONJSKOG ENCEFALITISA • U ISTOČNIM DELOVIMA SAD • REZERVOAR : DIVLJE PTICE • VEKTOR : Culisetta melanura • BOLEST U LJUDI I KONJA DVOFAZNI TOK Prva faza NEKARAKTERISTIČNA Druga faza ENCEFALITIS SMRTNOST u ljudi 50 – 70%

  10. CHICUNGUNYA • PRENOSE GA KOMARCI Aedes aegypti i Aedes albopictus • Prvi put u Tanzaniji (1952) • Nekoliko epidemija u Africi i Aziji

  11. CHICUNGUNYA klinička slika • IZNENADNI POČETAK • VISOKA TEMPERATURA I ŽESTOK BOL U ZGLOBOVIMA • ČESTO :RAČ NA KOŽI,BOL U MIŠIĆIMA,OTOK • BENIGNI SLUČAJEVI SPONTANO PROLAZE • BOL U ZGLOBOVIMA MOŽE POTRAJATI MESECIMA ILI GODINAMA • NEMA VAKCINE

  12. Rasprostranjenost aedesa albopictusa u Evropi • Španija, Francuska • Italija Jadranska obala, Albanija • Globalno zagrevanje olakšava širenje komarca • Postoje potencijali da se vektor pojavi i kod nas • Importovani slučajevi u Francuskoj i Italiji

  13. PORODICA FLAVIVIRIDAE • Rod FLAVIVIRUS grupa B ARBOVIRUSA • Veličina:40- 50nm • Simetrija:ikozaedarna • Genom:jednostruka,linearna RNK,pozitivan lanac • Strukturni proteini:3 velika popipeptida • Broj kapsomera :32-42 • Spoljni omotač: prisutan, sa hemaglutininskim izdancima (hemaglutinacija II tipa) • Razmnožavaju se u citoplazmi, omotač stiču od membrane endoplazmatskog retikuluma

  14. PODELA PREMA VRSTI ARTROPODA KOJE IH PRENOSE • Flavivirusi koje prenose krpelji • Flavivirusi koje prenose komarci

  15. FLAVIVIRUSI KOJE PRENOSE KRPELJI • Virus krpeljskog meningoencefalitisa • Virus šume Kyasanur • Virus omske hemoragične groznice • Virus bolesti skakutanja • Virus powasan

  16. FLAVIVIRUSI KOJE PRENOSE KOMARCI • Virus denge • Virus žute groznice • Virus groznice zapadnog Nila • Virus japanskog B encefalitisa • Virus encefalitisa St-Louis

  17. VIRUS KRPELJSKOG MENINGOENCEFALITISA • Flavivirus • Dva podtipa virusa: • Evropski podtip srednjeevropski krpeljski meniingoencefalitis • Dalekoistočni podtip ruski prolećno-letnji krpeljski meningoencefalitis (zapadni Sibir)

  18. Virus srednje evropskog krpeljskog meningoencefalitisa • U alpskim predelima Slovenije i zapadnoj Hrvatskoj • Prenosilac: krpelj Ixodes ricinus i Dermacentor pictus • Rezervoar: divlji glodari

  19. Virus srednje evropskog krpeljskog meningoencefalitisa • Prva faza: slična influenci • Afebrilnost • Druga faza: povišena temperatura i znaci aseptičnog meningitisa, meningoencefalitisa ili encefalitisa • Subkliničke infekcije su česte • Teški oblici oboljenja su retki

  20. FLAVIVIRUSI KOJE PRENOSE KOMARCI VIRUS DENGE • POSTOJI 6 SEROLOŠKIH TIPOVA • TIP 1 U GRČKOJ • REZERVOAR : ČOVEK • VEKTOR :komarac AEDES aegypti I albopictus • KLINIČKI asimptomatski oblici lako oboljenje sa temperaturom, ospom, mialgijom i glavoboljom teški oblici hemoragični sindrom Imunotet :tipski specifičan

  21. EPIDEMIOLOGIJA DENGE • 35 – 60 miliona ljudi u svetu se godišnje inficira virusom denge • 2 000 – 6 000 dece umire godišnje od denge • Virus inficira ljudske leukocite i limfno tkivo i oslobađa se u cirkulaciju • GRČKA, FRANCUSKA i od 2010 HRVATSKA na Pelješcu 2010 autohtoni slučajevi Denge

  22. FLAVIVIRUSI KOJE PRENOSE KOMARCI VIRUS ŽUTE GROZNICE • U tropskim krajevima tamo gde nema denge (interferencija?) • URBANI tip bolesti u gradovima, vektor Aedes aegypti prenosi bolest sa čoveka na čoveka • SILVATIČNI tip u prašumama, rezervoar su majmuni a prenosioci razne vrste komaraca

  23. FLAVIVIRUSI KOJE PRENOSE KOMARCI VIRUS ŽUTE GROZNICE • KLINIČKA SLIKA • Inaparentne infekcije • Teška bolest sa naglim početkom ,visokom temperaturom,glavoboljom, bolovima u mišićima i zglobovima mukom i povraćanjem.Posle ove faze ozdravljenje ili se javi žutica,oštećenje jetre hemoragije i često smrt smrt

  24. FLAVIVIRUSI KOJE PRENOSE KOMARCI VIRUS ŽUTE GROZNICE • KARANTINSKA BOLEST • ZUŠTITA VAKCINACIJA

  25. FLAVIVIRUSI KOJE PRENOSE KOMARCI VIRUS ZAPADNOG NILA • Rezervoar: DIVLJE PTICE • Vektor: KOMARCI • Rasprostranjenost: Afrika, Australija ,Amerika (Njujork 1999.), EVROPA:FRANCUSKA, RUMUNIJA 1969 epidemija sa 1 desetine hiljada inficiranih i 17 smrtnih slučajeva

  26. FLAVIVIRUSI KOJE PRENOSE KOMARCI VIRUS ZAPADNOG NILA • ČOVEK : slučajni domaćin • Čovek se zarazi: ubodom zaraženog komarca sa čoveka na čoveka: krvlju, transplantacijom organa sa majke na plod • Slučajni domaćini :konji, krave, psi, mačke i zečevi

  27. FLAVIVIRUSI KOJE PRENOSE KOMARCI VIRUS ZAPADNOG NILA • KLINIČKA SLIKA • 80% inficiranih je bez simptoma • Simptomi:temperatura preko 39°C,malaksalost,gubitak apetita,mučnina,povraćanje,bolovi u zglobovima i mišićima,ospa,otok limfnih žlezda • 1% NEUROLOŠKO OBOLJENJE

  28. FLAVIVIRUSI KOJE PRENOSE KOMARCI VIRUS ZAPADNOG NILA • Rad na izradi vakcine je u toku • Nespecifična prevencija smanjenje broja komaraca i zaštita ljudi primenom repelenata, zaštitnih zastora na prozorima i vratima kao i nošenjem odgovarajuće odeće

  29. PORODICA BUNYAVIRIDAE • Veličina: 90-120nm, sferični • Genom: jednostruka cirkularna RNK, negativni lanac, segmentiran (3 segmenta), imaju RNK transkriptazu • Simetrija: helikalna • Polipeptidi: 4 velika polipeptida • Omotač: prisutan sa glikoproteinskim izdancima (hemaglutinacija drugog tipa)

  30. PORODICA BUNYAVIRIDAE • Pripada više od 30 virusa • U našoj zemlji izolovani su virusi uzročnici hemoragične groznice sabubrežnim sindromom koji spadaju u rod Hantan virus • U Vojvodini i južnoj Srbiji dokazani su virus papatačijeve groznice

  31. VIRUS PAPATAČIJEVE GROZNICE • Iz genusa Phlebovirus • Prenosilac: Phlebotomus papatasii hematofagni komarac (ženka sisa krv i prenosi virus sa bolesnog na zdravog čoveka) • Postoje dva serološki različita tipa virusa: napuljski i sicilijanski • Bolest počinje naglo, visokom temperaturom (40stC) koja traje 3 dana (trodnevna groznica),jaka glavobolja,malaksalost,bolovi u leđima i nogama,konjunktivitis

  32. PORODICA RHABDOVIRIDAE • Na teritoriji Srbije u selu Jug Bogdanovac izolovan je virus Jug Bogdanovac iz nevida sakupljenih u ovom selu (Ana Gligić, Torlak)

  33. LABORATOORIJSKA DIJAGNOZA ARBOVIRUSNIH INFEKKCIJA • Materijal za izolaciju krv, likvor, bris guše,nazofaringealni ispirak • IZOLACIJA na novorođenim miševima, hrčku, na kulturi ćelija (Vero, HeLa, primarna kultura ćelija hrčka). Identifikacija neutralizacionim testom • Serološke reakcije:RVK,neutralizacioni test, inhibicija hemaglutinacije, ELISA testovi i IIF

  34. PREVENCIJA • SUZBIJANJE ARTROPODA • Za prevenciju žute groznice koristi se atenuisana vakcina (Theiler,1930god.)

More Related