Türk Otomotiv Sektörünün Sorunları ve Çözüm Önerileri

1. Türk Otomotiv Sektörünün Sorunları ve Çözüm Önerileri Dünya Şirketlerinden ÖrneklerveTürkiye İçin Stratejiler Metin Göker Mart 2005

2. Güney Kore Otomotiv ve Otomotiv Yan Sanayii Son Yıllarda Büyük Bir Gelişme Hamlesi Yaptı Buradaki Örnekler ve Uygulanan Stratejilerden Türkiye İçin Dersler Çıkarılabilir

3. İlk bakışta Güney Kore otomotiv parça üretimi için ideal bir ülke olarak görülmüyor • Bunun sebebi Güney Kore’den daha yüksek kaliteli üretim yapan Japonya ile düşük maliyetli parça üreten Çin arasında sıkışıp kalması

4. Güney Kore’nin İç Pazarındaki Otomobil Talebi 1 Milyon Civarında. Bu Japonya’daki talebin 1/5’i kadar. • Bununla Beraber Bu Rakamlar Aldatıcı. Çünkü SonYıllarda 200’ün Üzerinde Yabancı Sermayeli Parça Üreticisi Güney Kore’de Faaliyete Başladı. • Bu Üreticiler Arasında Amerika’lı Visteon ve Delphi, Alman Robert Bosch ve Japon Denso gibi dünyanın en büyükleri var.

5. Japon Otomotiv Yan Sanayii kaliteli parçalar üretiyor. Fakat maliyetleri çok yüksek. • Aynı şekilde bir otomobil aks’ı Çin’de Güney Kore’ye nazaran yarı maliyetine üretilebilir. • Fakat Çinlilerin mühendislik kabiliyetleri, tecrübeleri ve know-how’ları daha çok gerilerde.

6. Bu arada Güney Kore’nin otomobil üreticileri kendilerini toparlayıp son yıllarda global pazarlara hitap edebilen şirketler haline geldiler. • Hyundai Motor Company ve onun kardeş şirketi Kia Motors Corp.’un satışları geçen sene %13 artarak 3,2 milyon otomobile ulaştı. Ve bunların ¾’ü dışarıya ihraç edildi.

7. Hyundai ve Kia’nın 2010 yılındaki üretim hedefleri 5 milyon otomobil. • Ayrıca bir zamanlar iflas ederek dağılan Daewoo Motor şimdi General Motors’un yardımıyla da GM Daewoo Auto & Technology Company ismini aldı. • Daewoo geçen sene 9.000 otomobil üretti ve bunların büyük bir bölümünü de dışarıya ihraç etti.

8. Bugün Güney Kore’de üretilen arabaların parçalarının 1/3’ü dışardaki yüksek kaliteli üretim yapan yan sanayicilerden geliyor. Bu rakam 1990’larda sadece 1/5’di. • Güney Kore’nin otomotiv sektörü her sene büyük bir büyüme gösteriyor. 2002’de 27,1 milyar dolar olan satışların bu sene 36,4 milyar dolara çıkması bekleniyor.

9. Delphi’nin Güney Kore’de 7 üretim tesisi var. Bunlar hava yastıklarından yakıt enjektörlerine kadar her türlü parçayı yapıyorlar. • Delphi’nin satışları geçen sene %33 artarak 1,5 milyar doları buldu. • Ve bu arada ihracaat daha büyük bir hızla artıyor. KAICA dış satışların bu sene 7,2 milyar dolara çıkacağını tahmin ediyor. Geçen seneki rakam 5,9 milyar dolardı.

10. GM General Motors geçen sene 490 milyon dolar değerindeki direksiyon milini, farları ve silecekleri 50 değişik Kore şirketinden satın aldı. • Aynı şekilde Daimler Chrysler 2006 yılı için 170 milyon dolar değerinde 300 bin direksiyon mili için bağlantı yaptı. • Halla Climate Corp. geçen sene Ford ve Daimler Chrysler’e 450 milyon dolarlık air conditioner kompresörleri sattı.

11. Güney Kore’de görülen otomotiv yan sanayii patlamasının çok uzun süreli olamayacağı tahmin ediliyor. • Bunun sebebi Çin’in mühendislik ve know-how açılarından hızla arayı kapatması. • Bunun ilk neticeleri ortaya çıkmaya başladı. Birçok global otomotiv yan sanayicisi şimdi hızla Çin’de fabrika kurmaya başlıyorlar.

12. Güney Kore otomotiv sanayiinde görülen bu patlamayı yabancı sermayeli şirketler tetikledi. • 1997-1998 Asya finansal krizinin neticesinde iflas durumuna gelen Güney Kore’li otomotivciler çok ucuz fiyatlara yabancı sermayeli şirketler tarafından kapatıldılar. • Bu şirketler batan Güney Kore’li otomotivcileri iflastan kurtardılar ve yeni teknolojilerle kaliteyi yükseltirken maliyetleri düşürdüler.

13. Bu durum Güney Kore için iyi mi oldu? Bize göre hayır. • Çünkü Güney Kore otomotiv sanayini canlandıranlar çoğunlukla global şirketler. • Şimdi bunlar maliyetlerin daha ucuz olduğu Çin’e kaçmaya çalışıyorlar. • Burada Güney Kore’li otomotivcilerin yegane şansı devamlı innovasyon yaparak ve otomasyona giderek maliyetleri düşürmek.

14. Buradan Türkiye için çıkarılacak neticeler : (1) • Türk otomotivcileri de devamlı innovasyon yaparak maliyetlerin ucuz olduğu Doğu Avrupa ülkelerine rekabet açısından fark atmalılar. • Ayrıca bilgisayar destekli yönetim modellerini uygulamaya koyarak ve diğer tedbirleri alarak kaliteyi yükseltirken maliyetleri düşürmeliler.

15. Buradan Türkiye için çıkarılacak neticeler : (2) • Tabiatıyla bunlar paraya dayanan işler. Bunun için Ar-Ge laboratuvarlarının kurulması, innovasyon yapacak elemanların yetiştirilmesi gerekli. • Ayrıca maliyetlerin behemahal ve çok kısa zamanda düşürülmesi birinci öncelik taşıyor. • Bunlar Türk otomotiv sanayicilerinin bugüne kadar alışık olmadıkları faaliyet sahaları. • Bu sebeple ilkönce kafaların değiştirilmesi ve işe global bir açıdan bakarak yeni bir vizyonun geliştirilmesi gerekli.

16. Global Otomobil Üreticileri Dünya Pazarlarında Rekabet Edebilmek İçin Devamlı Olarak Kalitelerini Yükseltirken Maliyetlerini Düşürme Mecburiyetindedirler Bu Bağlamda Büyük Şirketler Tarafından Uygulanan Tedbirlerden Otomotiv Yan Sanayicileri de Nasiplerini Alıyorlar

17. Chrysler’in Hikâyesi “Outsourcing” ve Diğer “Cost Reduction – Maliyet Düşürme” Projeleri İle Chrysler Kendini Düştüğü Çukurdan Nasıl Çıkardı? Buradan Otomotiv Yan Sanayicileri İçin Çıkarılacak Dersler

18. 1990’lı yılların en başarılı Amerikan otomotiv şirketlerinden bir olan Chrysler yeni milenyumda birdenbire nasıl iflas durumuna geldi? • Daha birkaç yıl evvel piyasaya çıkardığı yeni minivanları ve SUV (Sports Utility Vehicles)’leriyle rakiplerine fark atan bu şirketin böyle bir duruma düşmesinin sebebi acaba Alman Daimler-Benz ile birleşmesi miydi? • Bundan evvel iki defa daha iflas durumuna gelip bu krizlerden kurtulmasını bilen Chrysler bu sefer de kendini toparlayabilecek miydi?

19. Chrysler’de Maliyet Düşürme Çalışmaları (1) • Chrysler’in Fonları Başka Yerlerdeki Zararları Karşılamak Üzere mi Kullanılıyor? • Jeep Grand Cherokee’lerinin ve Dodge Durango’larının İnanılmaz Başarıları Yöneticilerin Başını Döndürdü. • Chrysler’in Otomobil Başına Operasyonel Kârları 1.908 Dolardan 164 Dolara Düştü • 2000 Yılının İkinci Yarısında Chrysler Zarar EttiMaliyet Düşürme Çalışmalarıyla Bu Zarar Giderilmeye Çalışılıyor

20. Chrysler’de Maliyet Düşürme Çalışmaları (2) • Chrysler Kendine Parça ve Komponent Sağlayan Tedarikçilerden %5 İndirim Yapmalarını İstiyor • Zetsche Bu Yıl Piyasaya Sürülecek Jeep Liberty’nin Kalite ve Performasının Yükseltilmesi İçin Çalışıyor • Piyasaya Çıkarılacak Chrysler Concorde’da Mercedes Parçaları Kullanılarak Tasarruf Sağlanacak

21. Chrysler’de Outsourcing Yoluyla Maliyetlerin Düşürülmesi

22. Chrysler – Outsourcing (1) • Eskiden Chrysler’de Yeni Model Geliştirme Maliyeti 1 Milyar Dolardı Şimdi Bu Rakam Daha Ekonomik Seviyelere Çekildi • Crossfire’in Parçalarının %39’u Mercedes’den Alınma. Bunların montajı da Dış Fabrikalarda Yaptırılıyor • Chrysler Yeni Model Geliştirilmesinde Mercedes ve Mitsubishi İle İşbirliği Yapacak

23. Chrysler – Outsourcing (2) • Chrysler’in Outsourcing Politikalarının Uygulanmasında Büyük Problemler Çıkabilir • Fazla Kapasite Yüzünden Otomotiv Şirketleri Fiyat Kırarak Rekabet Yolunu Seçiyorlar • 2000 Yılında Amerika’daki Otomobil Satışlarının Artmasına Rağmen Chrysler 1.8 Milyar Dolar Zarar Etti

24. Chrysler – Outsourcing (3) • Mercedes’den Alınacak Parçalar Arasında Çekiş Kontrol ve Elektronik Stabilite Sistemleri İle Otomatik Şanzımanlar Var • Chrysler Dizayn Gruplarını Yeniden YapılandırarakMaliyet Tasarrufuna Gidiyor • Maliyet Tasarruf İçin Diğer Bir Strateji Mevcut Tesislerin Değiştirilmeden Azami Şekilde Kullanılması

25. Chrysler – Outsourcing (4) • Parça ve Komponent İmal Eden Fabrikalar Kapatılarak Üretim Outsourcing Olarak Dışarıya Veriliyor • Chrysler’de Şimdi Birinci Öncelik Prodüktivite ve Kalite • Genç Müşterilere Dönük Pazarlama StratejileriBüyük Riskler Taşıyor

26. Alınan Bu Tedbirlerle Chrysler Kısa Zamanda Kendini Toparlayarak Zarardan Kâra Geçti

27. Bu Başarıda Chrysler Grubunun CEO’suDieter Zetsche’nin Rolü Büyük Yeni Geliştirilmiş Cazip Modeller ve Bilhassa Piyasada Çok Tutulan 300 Sedan Chrysler’i Ayağa Kaldırmaya Yetti 2001’de 5 Milyar Dolara Yakın Zarar Eden Chrysler Bu Zararını 2003’te 500-600 Milyon Dolarlar Seviyesine İndirip 2004’te 2 Milyar Dolar Kâr Etmeyi Başardı. 2005 Yılının Tahmini Kârı da Bu Seviyelerde

30. Chrysler’in Hikâyesinden Türkiye İçin Çıkarılacak Dersler

31. Chrysler - Türkiye İçin Çıkarılacak Dersler (1) • Dünya pazarlarında rekabet edebilmek için global otomotiv şirketlerinin her türlü maliyet düşürme tedbirini almaları kaçınılmaz. • Aksi taktirde bu büyük otomotiv şirketleri batacağından kimseye iş kalmayacaktır. • Bu arada otomotiv şirketlerinin yan sanayicileri de fiyat kırma açısından sıkıştırmaları gündeme gelecektir.

32. Chrysler - Türkiye İçin Çıkarılacak Dersler (2) • Dolayısıyla Türk otomotiv yan sanayicilerinin devamlı maliyet düşürme projeleriyle fiyatlarını aşağı çekmeleri gereklidir. • Aksi taktirde global şirketler bugün için Doğu Avrupaya, sonradan da Güney Kore ve Çin’e yönelebilirler. • Bugüne kadar yaptığımız gözlemlerde Türk otomotiv sanayiinde maliyet düşürmesi yapılabilecek çok sayıda potansiyel sahanın bulunduğu tesbit edilmiştir.

33. Chrysler - Türkiye İçin Çıkarılacak Dersler (3) • Yalnız bu potansiyel sahaların değerlendirilerek maliyetlerin fiilen düşürülmesi kendiliğinden olmaz. • Bunun için gerekli projelerin hazırlanması ve sistematik bir şekilde yürürlüğe konması lazımdır. • Bu işe şirketin üst yönetim kademelerinin baş koymaları ve netice alana kadar ısrarla takip etmeleri tavsiye edilir.

34. Chrysler - Türkiye İçin Çıkarılacak Dersler (4) • Ayrıca fonksiyonel bazda organize edilmiş klasik şirket yapıları yeniden düzenlenerek daha yaratıcı, dinamik ve esnek bir yönetim düzeni getirilmelidir. • Bu arada bilgisayar destekli üretim planlama, stok kontrol ve genel yönetim modelleri uygulanarak (MRP I – MRP II – ERP) şirket idaresinde otomasyon sağlanmalıdır.

35. Detroit Goes DigitalDetroit’deki Üç Büyük Amerikan Şirketi – GM, Ford ve ChryslerMüşterek Bir Şirket Kurup Internet Üzerinden Parça ve Komponent Alımına Başlıyorlar

36. Detroit Goes Digital (1) • Bu suretle otomotiv şirketleri herhangibir yan sanayiciye bağlanmadan ihale yoluyla parça alabilecekler. • Böylelikle de parça maliyetlerinin %5 kadar düşürülebileceği tahmin ediliyor. • Ayrıca bayileri ortadan kaldırarak müşterilere direkt satış yapılması ve otomobillerin müşteri arzularına göre direkt olarak üretimi – build-to-order – büyük tasarruflar sağlayacak.

37. Detroit Goes Digital (2) • Bu suretle bugün 26.000 dolar olan otomobillerin satış fiyatlarının 22.357 dolara kadar indirilebileceği hesaplanıyor. • Bu otomobil başına 3.643 dolar veya %14 bir indirim demek. • Bu kadar indirimin otomobil satışlarını patlatabileceği düşünülebilir. • Bu şirket 3-4 sene evvel kuruldu. Fakat bugünkü durumunun ne olduğu tam olarak bilinmiyor.

38. Detroit Goes Digital (3) • Üç büyük otomobil imalatçısının bu girişiminden parça ve komponent üreticileri şikayetçi. • Çünkü artık müşteri tutmak diye bir durum ortadan kalkıyor. Her parça internet üzerinden ihaleyle en düşük fiyatı verene yaptırılıyor. • Neticede parça ve komponent imalatçılarının kâr marjlarının düşmesi kaçınılmaz. Zaten otomotiv şirketleri de bunun hesabını yapıyorlar.

39. Detroit Goes Digital (4) • Bununla beraber internet üzerinden alım sisteminin parça ve komponent imalatçılarına sağladığı bazı faydalar da var. • Üç büyük şirket kendi üretim planlarını önceden internet üzerinden yayınlayacaklar. • Bu suretle yan sanayiciler just-in-time çalışsalar bile ellerinde stok tutma mecburiyetleri olmayacak. • Ayrıca “mühendislik değişimleri – engineering changes” de internet üzerinden yayınlanacağından yan sanayiciler değişimi zamanında haber alıp kullanılmaz parça imal etmeyecekler.

40. Detroit Kendini Toparlayıp YeniliyorŞimdi Detroit’deki fabrikalar eskiye nazaran çok daha etkin ve rantabl bir şekilde yönetilip çalıştırılıyorlar. Fakat bütün bu gelişmeler geçmiş yıllarda kaybedilen pazarlarıgeri getirmeye yetecek mi?

41. Detroit Kendini Yeniliyor(1) • Detroit Bu Sene Büyük bir Atılım Yaparak 47 Yeni Modelle Piyasaya Çıkıyor • Bu Arada Yenilenenler Yalnızca Araba Modelleri Değil Aynı Zamanda Üretim Teknolojileri • Detroit’in Pazar Payı 1970’lerden Beri Düşüşe Geçmiş Vaziyette ve Bu Gidişat Durdurulamıyor • Detroit Otomobil Fuarında Çok Çarpıcı ve İleri Teknolojili Modeller Sergileniyor

42. Detroit Kendini Yeniliyor (2) • Eskiden Detroit’de Yeni Bir Arabanın Dizayn ve Üretim Süresi 4 Yıl ve Bunun İçin Gerekli Yatırım 1 Milyar Dolardı Şimdi Bu Süre 30 Aya Düşürüldü • GM ve Chrysler Teknolojiye Büyük Yatırımlar Yaparak Maliyetleri Düşürüyor ve Üretim Fleksibilitesini Arttırıyorlar • Eskiden Bir Otomobilin Sıfırdan Başlayıp Yeni Dizayn Edilen Parçalarla Üretilmesi Bir Marifet Sayılıyordu Şimdi Durum Böyle Değil

43. Detroit Kendini Yeniliyor (3) • Yeni Modellerin Dizaynı Sırasında Üretim Mühendisleri İle Dizayn Mühendislerinin Birlikte Çalışmaları İşleri Kolaylaştırıp Hızlandırıyor • Bu Arada Detroit Otomobil Üreticileri Montaj Fabrikalarını Daha Flesibıl Hale Getirmeye Başladılar • Detroit’in Ürettiği Arabalar “Commodity” Haline Gelmeye Başlamışlardı Dolayısıyla Bu Girişimler Kaçınılmazdı

44. Detroit Kendini Yeniliyor (4) Doların Euro ve Japon Yen’i Karşısında Değer Kaybetmesi Detroit’de Rekabet Avantajı Sağlayacak • Yeni Modeller Ancak Bu Senenin Sonuna Doğru Piyasaya Çıkarılabilecekler Dolayısıyla Detroit Rekabet Avantajını Derhal Yakalayamıyacak • Detroit Bundan Evvel de Bir Bonanza Yaşadı Fakat Bunun Avantajlarını Devam Ettiremedi

45. Toyota’nın Global KaroserÜretim AtölyesiJapon oto imalatçısı Toyota yeni bir üretim stratejisinin son rötuşlarını yapıyor: Dünyanın her yerinde her model Toyota otomobilinin karoserini çok kolay, ucuz ve hızlı bir şekilde imal edebilecek bir üretim sistemi veya network’ü.

46. Toyota’nın Global KaroserÜretim Atölyesi(1) • Toyota’nın Yeni Üretim Sistemi Aynı Montaj Hattında Daha Fazla Modelin Yapımını Gerçekleştirerek İmalatın Küçük Partiler Halinde Yapılmasını Sağlıyor • Amerikalı Otomobil Üreticileri Bu Yeni Teknolojilerde Japon’ların Çok Gerisinden Gidiyorlar

47. Toyota’nın Global KaroserÜretim Atölyesi(2) • Toyota Bu Sistemde de Aynı Platformu Değişik Karoserlerle Kombine Ederek Birden Fazla Model Yaratma İmkanını Sağlıyor • Bu Proje 2002 Yılında 7.000 İşçinin Çalıştığı Toyota’nın Georgetown Fabrikasında Başlatıldı • Bu Kavramın Öncülüğünü 1988’de Üretime Sokulan Flexible Karoser Montajı Teknolojisi Yaptı

48. Toyota’nın Global KaroserÜretim Atölyesi(3) • Değişik Modellerin Montajında Üç Palet Yerine Bir Palet Kullanılan Bir Sistemin Dizaynı • Yeni Sistemde 600 Tane Endüstriyel Robot Eskisinin Yarısı Kadar Bir Sahaya Sığdırılabiliyor • Japon’lar Yeni Teknolojileri Geliştirirken Dizayn Mühendisleri İle Üretim Mühendislerini Tek Bir Ekip Halinde Organize Ediyorlar

49. Toyota’nın Global KaroserÜretim Atölyesi(4) • Yeni Sistemde En Önemli Faktör Üretime Giren Otomobillerin Montaj Hattına “Locator Point”lerle Çok Rijit ve Precise Şekilde Tesbiti • Inflexibilite Bir Otomobil Şirketine Büyük Paralar Kaybettirebilir

50. Toyota’nın Global Karöser AtölyesiBuradan Türk Otomotiv Sektörü İçin Çıkarılacak Dersler