390 likes | 579 Views
Międzynarodowe standardy opisu obiektów dziedzictwa kulturowego. Wanda Klenczon Biblioteka Narodowa „Cyfrowość bibliotek i archiwów” Warszawa 26-27.11.2009. międzynarodowe? stanowione przez międzynarodowe ciała standaryzacyjne o zasięgu ponad lokalnym standardy?
E N D
Międzynarodowe standardy opisu obiektów dziedzictwa kulturowego Wanda Klenczon Biblioteka Narodowa „Cyfrowość bibliotek i archiwów” Warszawa 26-27.11.2009
międzynarodowe? • stanowione przez międzynarodowe ciała standaryzacyjne • o zasięgu ponad lokalnym • standardy? • de iure (normy) • de facto (schematy, zalecenia, formaty, słowniki) • opisu? • metadane techniczne, dotyczące praw własności, dotyczące treści • obiektów dziedzictwa kulturowego? • utwory intelektualne, artystyczne, obiekty kultury materialnej i ich rejestracja
po co? ujednolicenie struktur danych ujednolicenie opisów lepsze wyszukiwanie informacji lepsze wykorzystanie wiedzy o zasobach, ich popularyzacja i promocja lepsze zarządzanie zbiorami możliwość wymiany danych pomiędzy instytucjami, bazami jak ? ustalenie zestawu elementów danych, które są niezbędne/wskazane do stosowania w dokumentacji obiektów (format) opracowanie zasad stosowania (katalogowania) określenie źródeł terminów (słowniki) Standardy
Object ID • Opracowany w latach 1993-1997 z inicjatywy J. Paul Getty Trust we współpracy muzealników, antykwariuszy, policji, służb celnych i towarzystw ubezpieczeniowych • stosowany i promowany przez m.in. FBI, Scotland Yard and Interpol • służy gł. do • identyfikacji obiektów znajdujących się w obrocie handlowym, zmieniających trwale lub czasowo miejsce lub właściciela • dokumentacji obiektów w celu ochrony przed kradzieżą lub zniszczeniem • od 1999 r. zarządzany przez Council for the Prevention of Art Theft (CoPAT) www.object-id.com
Van Eyck Core Record • opracowany na potrzeby projektu Van Eyck (Visual Arts Network for the Exchange of Cultural Knowledge) • raczej kontekst historyczny niż technologiczny • określenie poziomu minimalnego pól niezbędnych do pozyskiwania informacji o obrazach dzieł sztuki, na podstawie analizy struktury wielu baz danych zdjęć dzieł sztuki • http://vads.ahds.ac.uk/standards2.htm#Van Eyck
CDWA http://www.getty.edu/research/conducting_research/standards/cdwa/
CCO – Cataloguing Cultural Objects: a Guide to Describing Cultural Works and Their Images • projekt Visual Resources Association Foundation • bazuje na VRA Core 4.0 i CDWA (Categories for the Desciption of Works of Art) • możliwość współpracy z DC, MODS, MARC • http://www.vrafoundation.org/ccoweb/index.htm
CCO - zastosowanie • California Digital Library Shared Image Service • ARTstor Images for Educaton and Scholarship • Electronic Catalogue of Bulgarian Cultural Historical Heritage • Centro de Documentacion de Bienes Patrimoniales (Chile) • Staatliche Mussen zu Berlin, Institut fur Museumsforschung • Projekt Andrew W. Mellon Foundation i OCLC „Museum Data Exchange”
CDWA Lite • XML Scheme na potrzeby gromadzenia i transferu metadanych opisu dzieł sztuki i obiektów kultury materialnej • bazuje na CDWA (Categories for the Description of Works of Art) i CCO (Cataloging Cultural Objects: A Guide to Describing Cultural Works and Their Images) • zgodność repozytoriów ze specyfikacją protokołu OAI-PMH • opracowany i rozwijany przez J. Paul Getty Trust i ARTstor
„metadata zoo” (M.Doerr) AMICO, Archeological CDS, CIMI DTD, CIMI Profile, Dublin Core,EAD, Getty Categories, MESL, Object ID, SPECTRUM,Reach Element Set, VRA Core Categories……. BUT where is the glue ? CIDOC Conceptual Reference Model (CIDOC CRM)
CIDOC Conceptual Reference Model (CRM)ISO 2127:2006 „"semantic glue" needed to mediate between different sources of cultural heritage information, such as that published by museums, libraries and archives” • opracowany przez ICOM-CIDOC (International Committee for Documentation of the International Council of Museum) obiektowy model danych dokumentacyjnych • w 2006 r. ustanowiony jako norma ISO • formalna ontologia (zapis zbioru pojęć i relacji między nimi) umożliwiająca integrację i wymianę danych z różnych zasobów informacji o obiektach dziedzictwa kulturowego • obecnie 80 klas (E) i 130 własności/relacji (P)
Deutscher Museumsbund Fachgruppe Dokumentation Arbeitsgruppe Datenaustausch Das CIDOC Conceptual Reference Model: Eine Hilfe für den Datenaustausch? 2004 Kapeć Johanna Wolfganga von Goethe (CIDOC CRM)
CIDOC CRM - zastosowanie • CLAROS (Classical Art Research Online Services) informacja o zbiorach starożytnej rzeźby greckiej i rzymskiej w muzeach całego świata ponad 2,000,000 rekordów i obrazów • Museum of New Zealand Te Papa Tongarewa kolekcja dostępna online • STAR Project (Semantic Technologies for Archaeological Resources) przeszukiwanie zasobów informacji o zabytkach archeologicznych (dokumentacja, „szara literatura”) • Germanisches Nationalmuseum Norymberga • trzy etapy dokumentacji: na etapie gromadzenia, inwentaryzacji, opracowania naukowego i sporządzenia informacji ogólnodostępnej
museumdat XML Schema • opracowany przez Fachgruppe Dokumentation des Deutschen Museumbundes • bazuje na CDWA Lite, kompatybilny z CIDOC CRM • uwzględnia obiekty innych niż dzieła sztuki (np. obiekty historii naturalnej czy społecznej) • umożliwia publikację danych o zbiorach w portalach takich jak BAM-Portal, DigiCult, Bildindex der Kunst und Architektur, docelowo również w Deutsche Digitale Bibliothek i Europeana • elementy obligatoryjne i fakultatywne
Muzea w Polsce? • SSWIM - SIECIOWY SYSTEM WYMIANY INFORMACJI MUZEALNEJ • Sieciowy System Wymiany Informacji Muzealnej (SSWIM), powstał w latach 1995-1997, jako rezultat konsultacji i dyskusji przedstawicieli 20 największych i najbardziej zaawansowanych w komputeryzacji muzeów polskich. W grupie tej osiągnięto porozumienie co do zakresu wymiany bezpiecznej informacji. • Program SSWIM jest z założenia programem informacyjnego minimum. W intencji autorów, program funkcjonować będzie jako narzędziowa "nakładka" na istniejące programy inwentaryzacyjne, umożliwiająca wymianę części informacji rejestrowanych w muzealnych bazach danych poprzez sieć zewnętrzną. System umożliwia : • wprowadzanie podstawowych danych o zbiorach do lokalnych baz danych, • tworzenie ogólnopolskiej bazy danych o zbiorach przechowywanych w muzeach, • wymianę danych pomiędzy muzeami tworzącymi sieć, • odczyt informacji przez polskie i zagraniczne instytucje oraz osoby zainteresowane kolekcjami polskich muzeów. http://www.pma.pl/dzialy/komp.html
Kongres Kultury Polskiej 2009Diagnoza stanu digitalizacji oraz gromadzenia, przechowywania i udostępniania obiektów cyfrowych w latach 1989-20082.2. Digitalizacja poszczególnych kategorii zbiorów w latach 1989-20082.2.3. Muzea „W 2001 roku ankietę skierowano do 683 placówek muzealnych […] i otrzymano 256 odpowiedzi. Najważniejszym celem ankiety była odpowiedź na pytanie, czy muzea w Polsce tworzą elektroniczny inwentarz zbiorów i czy możliwe jest udostępnienie tej informacji poprzez sieci typu Internet dla celów muzealnych i dla potrzeb społeczeństwa (edukacyjnych, turystycznych, promocyjnych, polityki regionalnej itd.). W badanej grupie 68% respondentów zadeklarowało rozpoczęcie wprowadzania komputeryzacji. 82 placówki w owym czasie prowadziły inwentarz elektroniczny swoich zbiorów, a ogólna liczba rekordów wynosiła niemal 2 miliony (ok. 1/6 polskich zasobów muzealnych). […]Istotnym wnioskiem płynącym z badania w 2001 r. było stwierdzenie, że nie można mówić o standaryzacji oprogramowania zbiorów muzealnych.”
Kongres Kultury Polskiej 2009Diagnoza stanu digitalizacji oraz gromadzenia, przechowywania i udostępniania obiektów cyfrowych w latach 1989-20082.2. Digitalizacja poszczególnych kategorii zbiorów w latach 1989-20082.2.3. Muzea • W roku 2005–2006 powtórzono ankietę, która miała tym razem służyć przede wszystkim rozpoznaniu procesu digitalizacji zbiorów […] Ankieta została wysłana do 450 muzeów, odpowiedzi na nią udzieliło 189 instytucji.[…] W tej grupie 92 (49 %) muzea zgłosiły fakt prowadzenie wizualizacji cyfrowej, 95 – udzieliło negatywnej odpowiedzi. Liczba rekordów tekstowych opracowań muzealiów w grupie 189 muzeów wyniosła – 2 738 849, liczba rejestracji obrazowych i multimedialnych – 281 469. Mimo znacznego postępu w zastosowaniu informatyki, w zbiorach muzealnych nie podjęto w latach 1995-2008 decyzji na szczeblu centralnym o koordynacji dostępu do baz danych w muzeach”
Czy warto nadal nie dostrzegać międzynarodowych standardów opisu obiektów muzealnych? Wanda Klenczon Biblioteka Narodowa Komitet Techniczny 242 Informacja i Dokumentacja Polskiego Komitetu Normalizacyjnego