Het belang van vakvergadering en teamwerking voor vakverantwoordelijken (katholiek onderwijs)

1. Godsdienst- congressen 2009 Don Bosco Onderwijscentrum Oud-Heverlee Het belang van vakvergadering en teamwerking voor vakverantwoordelijken (katholiek onderwijs) voor regioverantwoordelijken (officieel onderwijs) Paul Van Haute Inspecteur-begeleider godsdienst

2. 1. Korte situering Ik bekijk dit thema door drie verschillende brillen: • vanuit mijn vak- en schoolervaringen • vanuit de pedagogische begeleiding van godsdienstleraren, vakgroepen en scholen • vanuit de nascholing en opleiding godsdienst

3. 2. Interactieve blikopener EEN LES VAN DE GANZEN Auteur onbekend

4. Opdracht per 2 of 3 • Wat vertelt deze les van de ganzen ons over hoe een vakgroep godsdienst/team van regioverantwoordelijken zou kunnen zijn? • Is dat herkenbaar in mijn vakgroep/team? Waarom (niet)?

5. Heb je je ooit afgevraagd waarom ganzen In een V-formatie vliegen?

6. Zoals meestal met het gedrag van dieren, had God een goede reden om dat in hun instinct te leggen.

7. Elke vogel die met zijn vleugels wappert, zorgt voor een opwaartse kracht voor de vogel die volgt.

8. In een V-formatie krijgt de hele groep tenminste 70% meer vliegbereik dan wanneer elke vogel alleen zou vliegen.

9. Wanneer een gans buiten de formatie raakt, voelt hij plotseling de moeizame vooruitgang en de weerstand van het alleen vliegen… …en voegt zich snel weer in de formatie.

10. Als een gans vermoeid raakt, roteert hij terug in de formatie en een andere gans vliegt dan voorop. Het succes van de formatie hangt uiteindelijkaf van het samenwerken als team, het verdelen van de moeilijke taken en het gezamenlijk leiderschap…

11. Ganzen achter in de formatie gakken. Dit ‘gakken van achteren’ is meer dan alleen maar gesnater. Het dient om de ganzen vooraan aan te moedigen om sneller te vliegen.

12. Als een gans ziek of gewond wordt, verlaten twee andere ganzen de formatie en gaan mee naar beneden om te helpen bescherming te geven. Ze blijven bij het zieke dier totdat dit weer vliegen kan of sterft.

13. Daarna gaan ze weer verder met een andere formatie die voorbij komt… …of proberen ze hun eigen formatie in te halen.

14. Opdracht per 2 of 3 Wat vertelt deze les van de ganzen ons over hoe een vakgroep godsdienst/ regionaal team zou kunnen zijn? • Is dat herkenbaar in mijn vakgroep/team? Waarom (niet)?

15. 3. Drie bronnen Voor deze uiteenzetting heb ik inspiratie geput uit: • het TGI-model van Ruth Cohn • het opvoedingsproject ‘In dialoog met Don Bosco’ • de DVD ‘De andere plek’ (UCSIA-congres Antwerpen 2008)

16. TGI: themagecentreerde interactie… HET … draait rond: de positionering van het individu tegenover de groep en een gemeenschap- pelijke taak binnen de situatie of de context IK WIJ GLOBE

17. TGI: themagecentreerde interactie… impulsen en inhoud … toegepast op het thema van deze uiteenzetting: 4 componenten in interactie en niet los te koppelen!!! HET leerling/ klasgroep leraar IK WIJ CONTEXT GLOBE

18. CONTEXT • Enige godsdienstleraar of met collega’s? • Het lokaal: • vast, klas- of vaklokaal? • ICT-omkadering? • ligging? • grootte?

19. CONTEXT • Plaats van ons vak in de school? • Instroom: • rol opvoedingsproject? • erkenning in korps? • realisator van VOETen? • slachtoffer van GON-/leerlingenbegeleiding? • Uitstroom: • verhouding met andere LBV/pastoraal op school? • plaats in curriculum? • klassenraden en deliberaties?

20. CONTEXT • Werking vakgroep/ regionaal team godsdienst: • mijn plaats? • visie op het vak? • formeel en informeel overleg? • horizontale samenwerking en verticale leerlijn? • afspraken over nascholing, handboeken, didactisch materiaal en evaluatie? • opvang van nieuwkomers en interims? • geloofsverdieping?

21. Fragmenten uit de DVD ‘De andere plek’ Noteer de krachtlijnen van de vak-/teamwerking die de getuigen aanhalen. Omcirkel die welke je zelf nodig vindt voor jouw vakgroep/team en vul de krachtlijnen aan die je mist in de getui-genissen. CONTEXT

22. CONTEXT • Mijn biografie: • gezondheid? • leeftijd? • opleiding? • les/levenservaring? • thuissituatie? • relatie met directie en korps? leraar

23. CONTEXT • Mijn persoonlijkheid: • karakter? • spiritualiteit? • charisma? • zelfvertrouwen? • authenticiteit? • eigen visie op het vak godsdienst? leraar

24. CONTEXT • Mijn lesopdracht: enkel godsdienst… …of meerdere vakken? • Mijn algemene didactiek: • klassenmanagement • leraarstijl leraar

25. CONTEXT • Grootte van mijn klassengroep: klein, middelgroot, groot? • Gra(a)d(en) waarin ik les geef: 1e, 2e, 3e, 4e graad? • Onderwijsniveau: ASO, BSO, BuSO, KSO, TSO? leerling/ klasgroep leraar

26. CONTEXT • Samenstelling van de groep, verschillen qua: • sekse • ras • levensbeschouwing • leeftijd • studierichting • Ingesteldheid van de groep • volwassenheid • openheid • vertrouwen leerling/ klasgroep leraar

27. CONTEXT impulsen • Hoe verbind ik levens-beschouwelijkeknoop-punten, terreindoelen en uitdagende impulsen? • Streef ik naar een narra-tieve en hermeneutisch- communicatieve aanpak? • Is er variatie in de werk-vormen? (//4 leerstijlen van Kolb: doener – waarnemer – nadenker – toepasser) • Is er een evenwicht tussen zelfstandig en coöperatief leren? leerling/ klasgroep leraar

28. CONTEXT impulsen • Bereik ik een evenwicht tussen frontale communi-catie(didactisch exposé, onderwijsleergesprek, vraaggesprek)… …en interactieve communi-catie(klasgesprek, stellingenspel, groepswerk, bordgesprek…)? leerling/ klasgroep leraar

29. CONTEXT en inhoud impulsen • Zijn mijn impulsen inhoudrijk en zetten ze mijn leerlingen aan tot levensbeschouwelijke bedachtzaamheid en communicatie? • Verbinden mijn les-inhouden de drie basis-doelen (eigen levensbe-schouwelijke identiteit van de leerlingen, de pluraliteit/actualiteit en de bijbels-christelijke traditie)? leerling/ klasgroep leraar

30. 4. Besluiten en oproepen Het samenspel van de 4 componenten van het TGI-model toont aan dat de uitdagingen voor de godsdienstleerkrachten tegenwoordig groot zijn. Maakt de samenwerking van godsdienstleerkrachten in hun vakgroep of regionaal team, zoals ganzen in hun formatie, hun draaglast niet kleiner en hun draagkracht niet groter?

31. 4. Besluiten en oproepen De inhoud en methodiek van het huidig leerplan legt een enorme verantwoordelijkheid bij de persoon van de godsdienstleraar. Besteed je aandacht aan je persoonlijke spiritualiteit om te vermijden dat je je na enkele jaren leeggezogen voelt? Wordt dit gezamenlijk opgenomen in de vakgroep of het regionale team?

32. 4. Besluiten en oproepen De taken die op een vakgroep of regionaal team van godsdienstleraren afkomen, worden steeds uitgebreider en overstijgen meer en meer het eigen vak. Kan het participatief leiderschap ook toegepast worden in de vakgroepen en regionale teams door aan taakverdeling te doen o.b.v. passies/competenties?

33. 4. Besluiten en oproepen Zoals in alle andere vakken wordt de vergaderagenda van de vakgroep of het regionaal team godsdienst vaak beheerst door items van praktische aard. Kunnen en willen vakgroepen en regionale teams af en toe tijd maken om samen na te denken en uit te wisselen over inhoudelijke en godsdienstdidactische items?

34. 4. Besluiten en oproepen Zoals in alle andere vakken is de leerlijn van het eerste tot het zesde/zevende jaar ook in het vak godsdienst erg belangrijk. Wordt het jaarraster door de vakgroep of het regionaal team gebruikt om af en toe te checken of die leerlijn gerespecteerd wordt en om afspraken te maken over de gebruikte impulsen?

35. 4. Besluiten en oproepen In alle vakken is de leerlingenevaluatie vanuit de leerplandoelen met een bewuste afweging van de cognitieve en affectief-dynamische evaluatie verplicht. Maakt de vakgroep of het regionaal team afspraken over het evalueren van vakkennis en levens- beschouwelijke vaardigheden? Is er proces- en productevaluatie/ gespreide evaluatie?

36. 5. Afsluitende doordenker Joh. 13,34-35 Ik geef jullie een nieuw gebod: heb elkaar lief. Zoals ik jullie heb liefgehad, zo moeten jullie elkaar liefhebben. Aan jullie liefde voor elkaar zal iedereen zien dat jullie mijn leerlingen zijn.’

37. Wie deze PPT wenst te ontvangen: mail naar paul.vanhaute@dboc.be