Laaggeletterdheid in de zorg

1. Laaggeletterdheid in de zorg

2. Stichting Lezen & Schrijven Stichting Lezen & Schrijven is opgericht om één doel te dienen: het voorkomen en verminderen van laaggeletterdheid op zowel korte als lange termijn. • Aanjager • Kenniscentrum

3. Stichting Lezen & Schrijven initiatief van H.K.H. Prinses Laurentien Voorzitter: Marja van Bijsterveldt Doel: het voorkomen en verminderen van laaggeletterdheid op zowel korte als lange termijn.

4. Programma • Introductielaaggeletterdheid • Feiten en cijfers • Geletterdheid & gezondheid • Laaggeletterdheid in de praktijk • Watgaat u morgendoen? • Vragen?

5. Brainstorm Wat weet u al van laaggeletterdheid?

6. Wat is laaggeletterdheid? • Iemand is laaggeletterdof functioneel analfabeet als hij ofzij niet instaat isgedrukte of geschreven informatie tegebruiken om optimaal te kunnen functioneren in de samenleving. • ≠ analfabeet

7. Waar hebben laaggeletterden moeite mee?

8. Waar hebben laaggeletterden moeite mee?

9. Wat denkt u? Hoeveel procent van de woorden van een tekst moet je kunnen lezen om die tekst te kunnen Begrijpen? A. 60% B. 75% C. 90%

10. 60% Het  -- is de -- die aan -- -- -- en -- -- geeft over een gezonde, veilige en meer -- -- . Het -- -- gezonde en meer -- voeding bij -- en -- het -- tot een meer -- --.

11. 75% Het  -- is de -- die aan consumenten wetenschappelijk -- en onafhankelijke informatie geeft over een gezonde, veilige en meer ---- . Het ---- gezonde en meer -- voeding bij consumenten en -- het -- tot een meer -- -- .

12. 90% Het Voedingscentrum is de -- die aan consumenten wetenschappelijk onderbouwde en onafhankelijke informatie geeft over een gezonde, veilige en meer -- voedselkeuze. Het Voedingscentrum -- gezonde en meer -- voeding bij consumenten en -- het bedrijfsleven tot een meer verantwoord voedselaanbod.

13. 100% Het Voedingscentrum is de autoriteit die aan consumenten wetenschappelijk onderbouwde en onafhankelijke informatie geeft over een gezonde, veilige en meer duurzame voedselkeuze. Het Voedingscentrum bevordert gezonde en meer duurzame voeding bij consumenten en stimuleert het bedrijfsleven tot een meer verantwoord voedselaanbod.

14. Vraag Hoeveel laaggeletterden tussen 16 en 65 jaar zijn er in Nederland? A. 0,8 miljoen B. 1,3 miljoen C. 1,8 miljoen

15. Vraag Hoeveel laaggeletterden tussen 16 en 65 jaar zijn er in Nederland? A. 0,8 miljoen B. 1,3 miljoen C. 1,8 miljoen

16. Nieuwe cijfers 2009 2013 16 – 65 jr 1,1 miljoen 1,3 miljoen 16 – 75 jr 1,5 miljoen ? ‘1 op de 10’‘1 op de 9’

17. Vraag Welk percentage van de laaggeletterden is van autochtone afkomst? A. 23% B. 52% C. 65%

18. Vraag Welk percentage van de laaggeletterden is van autochtone afkomst? A. 23% B. 52% C. 65%

19. Laaggeletterdheid: feiten en cijfers • 1,3 miljoen volwassenen zijn laaggeletterd • 1 op de 5 tussen de 55 en 65 jaar • 12% van de volwassen bevolking • 65% is autochtoon • 35% diploma lager onderwijs • 26% vbo- of mavo-diploma • 30% mbo-diploma

20. Het leven van Lisa

21. Combinatie van oorzaken Welke oorzaken kunt u bedenken? • Thuissituatie en sociale omgeving • Het onderwijs • Individuele factoren

22. Gevolgen http://www.youtube.com/watch?v=FU0Wkvr_tlQ

23. Gevolgen • Persoonlijk • Op de werkvloer • Gezondheid

24. Geletterdheid & gezondheid Gezondheidsvaardigheden Vaardigheden om informatie over gezondheid te verkrijgen, te begrijpen en te gebruiken bij het nemen van beslissingen over gezondheid.

25. Cijfers gezondheidsvaardigheden • 29% volwassen bevolking (zeer) beperkt gezondheidsvaardig • 46% voldoende gezondheidsvaardigheden • 25% excellente gezondheidsvaardigheden

26. Geletterdheid & gezondheid • Meer gebruik van de zorg • Ongezonder • Minder zelfmanagement • Slechtere communicatie met zorgverlener

27. Oefening • Tweetallen • Vertel wat op kaartje A staat in eenvoudige taal • Geef feedback: Wat ging goed? Wat kan beter? • Draai de rollen om. Gebruik kaartje B

28. In de praktijk • Herkennen • Controleren •  Check en dan? • Bespreken • Pak door

29. 1. Herkennen Hoe kun jij laaggeletterdheid herkennen in jouw werk? ALARMBELLEN!!!

30. 1. Herkennen • Spreken en begrijpen • Lezen • Schrijven

31. 1. Herkennen (1) Spreken & begrijpen • Moeite met het formuleren van vragen • Antwoorden sluiten niet aan op de vragen • Geen begin en eind in verhaal • Geen punten en komma’s gebruiken • Moeilijk ‘to the point’ kunnen komen • Moeite met prioriteren

32. 1. Herkennen (2) Lezen • Vragen stellen over schriftelijke informatie of instructies • Herhaaldelijk verzoeken om instructies • Ogen niet bewegen over de tekst • Vermijden van leessituaties “Oh dat formulier vul ik thuis wel even in”

33. 1. Herkennen (3) Schrijven • Afspraken niet noteren (en vergeten) • Vragen om formulier/afspraak op te schrijven • Kinderlijk handschrift, letters tekenen “Oh ik dacht dat de afspraak morgen was” “Ik schrijf zo onleesbaar, doet u dat maar even voor me”

34. 2. Controleren (1) Hoe zou je kunnen nagaan of je vermoeden van laaggeletterdheid klopt?

35. 2. Controleren (2) • Formulier op de kop aangeven? • Adres/afspraak/oefeningen laten opschrijven • Vragenlijst laten invullen • ‘Wilt u de informatie op papier of zal ik het vertellen?’ • Korte test via www.taalmeter.nl

36. 3. Check en dan? • Korte termijn → pas communicatie aan • Gebruik eenvoudige woorden • Gebruik ondersteund beeldmateriaal • Vermijd abstracte begrippen • Lange termijn → bespreek en verwijs door (stap 4 & 5)

37. 4. Bespreken • Hoe maak je laaggeletterdheid bespreekbaar?

38. 4. Bespreken • Sluit aan bij beleving “Hoe krijg je het voor elkaar? Is het een geheim?” • Normaliseer het probleem “1 op de 9 mensen heeft moeite met lezen of schrijven” • Wees niet bang en wees open • Wees voorbereid (zie stap 5)

39. 5. Pak door (1) Leidraad • Informeer over oplossingen • Help bij aanmelden voor een cursus • Kom er in latere gesprekken op terug • Doe een korte test op www.taalmeter.nl

40. 5. Pak door 1. Zelfstandig oefenen • www.oefenen.nl • werkboekenbestellen: www.etv.nl 2. Met eenvrijwilligeroefenen (Taalvoor het Leven) 3. Een cursus volgen bij een taalaanbieder • Nationale Bellijn: 0800-023 44 44 • www.leefenleer.nl

41. Hoe verder? Wat gaat u morgen doen met wat u vandaag gehoord hebt?

42. Vragen?

43. Contact Mail: gezondheid@lezenenschrijven.nl Twitter: @lezenschrijven @gezondheidsvaardig www:lezenenschrijven.nl/gezondheid gezondheidsvaardigheden.nl