Altyapıya Dayalı Rekabet -BTK’nın Rolü -RK ve BTK’nın Yetki Alanları

1. Altyapıya Dayalı Rekabet-BTK’nın Rolü-RK ve BTK’nın Yetki Alanları Doç. Dr. Gökhan Özer Regülasyon Derneği Yönetim Kurulu Bşk.

2. Sektörde Altyapıya dayalı rekabetin geliştirebilmesi için • Fiyatlar Yoluyla Teşvik. İşletmeciler yatırımlarına yeterli oranda getiri elde etmek isterler. Bunu elde edememeleri, toplumun refahını arttırıcı bir etki doğurmayacaktır. Çünkü sermaye birikimini sağlayamamaları ya da çeşitli regülasyon politikalarıyla sermayelerini kaybetmeleri, yeni yatırımları yapmamalarını sağlayacaktır. Bu durum yeni girenleri de teşvik etmeyecektir. • Bunun engellenmesi için özellikle Toptan satış piyasasında (eğer varsa) belirsizlikten ve yatırım riskinden kaynaklanan risk primi dikkate alınmalı, risk paylaşımı gerçekleştirilmelidir. Doç. Dr. Gökhan Özer

3. Altyapı Çeşitlendirmesini Teşvik ve Ayrıştırma. Bakır, fiber vs altyapılar ve mevcut altyapı işletmecileri teşvik edilmeli. Kablo şebekesinin hızla özelleştirilmesi gerçekleştirilmeli. • Kablo platform hizmeti lisanslarına işlerlik kazandırılmalı. • Stokholm-Isveçörnegindeoldugu gibi yerel yönetimlerin girişimi ile ortaya çıkan fibere dayalı modeller dikkatle izlenmeli, uygulama şansı aranmalı, bu konuda yerel yönetimler bilinçlendirilmeli. Kamu kurumlarının elinde bulunan fiber altyapısı devreye sokulmalı. • Devlet, –mevcut haklarını koruyarak- işletmeci-rakip vs olmaktan vazgeçmeli. • Sektörde Fonksiyonel-operasyonel Ayrıştırma ile Sahiplik Ayrıştırması düşünülmeli. Doç. Dr. Gökhan Özer

4. Ortak Yerleşim ve Tesis Paylaşımı. Ayrım gözetmeksizin ortak yerleşim ve tesis paylaşımı gerçekleştirilmeli, yeni işletmecilerin belediyelerle ve geçiş hakları konusunda ciddi problemleri var, yerleşik işletmeci açısından daha alınacak mesafe var. • Belediyeler, Geçiş Hakkı. Ciddi sorunlara yol açıyor. Belli bir prosedür yok. Kurum belediyeleri bilinçlendirmeye çalışabilir. Hükümet mevzuatı geliştirmeli ve standartları oluşturmalı. Doç. Dr. Gökhan Özer

5. Yerel Ağa Erişim. Modeller sınırlı (toptan ve veri akışı). Alternatifler yok. Fiyat oluşturmada yerleşik işletmeciye bağlılık oldukça yüksek. Santral sayılarının yetersiz olduğundan şikayetler var. Tarifelerde sorunlar var, maliyet esaslılık tam olarak sağlanmalı. • Geniş Bant Telsiz Erişim Hizmetleri İşletmeciliği Lisansları bir an önce verilmeli . Doç. Dr. Gökhan Özer

6. Kriz ve Vergiler • “Ekonomi bürokratları, küresel krizin olumsuz etkilerinin devam edeceği 2009 yılında mali disipline sıkı sıkıya bağlı kalınacağını belirtiyor. Bürokratlar, bütçe dengeleri açısından önümüzdeki yıl bir vergi indiriminin de beklenmemesi gerektiğine dikkati çekiyor.” (Gazete haberi). Bütçe görüşmeleri sırasında sektörle ilgili vergi indirimini gerçekleştirmemek için kriz sebep gösterilmişti. • Ancak Dünya ülkeleri resesyonu aşmanın bir yolu olarak vergi indirimini düşünüyorlar, uyguluyorlar. • Cari açığın gittikçe küçülmesi, bütçe açıklarının artmasını önemsizleştirdiği ve çok sayı da örneğin varlığı düşünüldüğünde, sektörde vergi indirimi için çok umutlu, istekli bir işbirliğine gerek var. Gerçekleşme potansiyeli son derece yüksek. Doç. Dr. Gökhan Özer

7. RK ve BTK’nın Yetki Alanları • Genel olarak telekomünikasyon düzenleyici kurumları ileriye dönük (öncül) düzenlemelerin yapılması yanında, şikayetlerin değerlendirilmesi konusunda telekomünikasyon politika ve kanunlarına aykırı mevcut ya da geçmişteki davranışların düzeltilmesinden sorumludur. • Prensipte rekabet otoritelerinin temel görevi; birleşme, kartel ve öldürücü fiyatlandırma gibi rekabete aykırı davranışların oluştuğu durumlarda ardıl önlemler almaktır. Doç. Dr. Gökhan Özer

8. Ülke uygulamalarına bakıldığında genellikle hem rekabet otoritesinin hem de sektöre özgü düzenleyici kurumun bulunduğu görülmektedir. • Rekabet otoriteleri genel rekabet kurallarını ülke genelinde uygularken, telekomünikasyon düzenleyici kurumları ekonomik ve teknik düzenlemelerinin yanında rekabet kanunu da uygulamalarında gözetmektedir. Doç. Dr. Gökhan Özer

9. İki kurum arasındaki görev ayrımı ülkeden ülkeye farklılık gösterebilmektedir. Faaliyet paylaşımlarında farklılıklar olmakla birlikte ortak olan en önemli konu, düzenleyici kurumlar ile rekabet otoriteleri arasında bir işbirliğinin olmasıdır. • Sektördeki işletmecilerin bürokrasiye maruz kalmaması, düzenleyici açıdan farklı görüntü ve karmaşaya meydan verilmemesi, sektörün alınan farklı kararlarla belirsiz hale getirilmemesi ve yatırımcıların önünü görebilmesi için bu işbirliğine ihtiyaç duyulmaktadır. Doç. Dr. Gökhan Özer

10. Ülkemizde Hukuki DurumKurumun Görevleri • 10.11.2008 tarih ve 27050 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 5809 sayılı Elektronik Haberleşme Kanunu’nda da iki düzenleyici kurum ilişkisinin daha detaylı bir şekilde düzenlendiği görülmektedir. • Elektronik haberleşme sektöründe; rekabeti tesis etmeye ve korumaya, rekabeti engelleyici, bozucu veya kısıtlayıcı uygulamaların giderilmesine yönelik düzenlemeleri yapmak, bu amaçla ilgili pazarlarda etkin piyasa gücüne sahip işletmecilere ve gerekli hallerde diğer işletmecilere yükümlülükler getirmek ve mevzuatın öngördüğü tedbirleri almak (m. 6/a) ile Doç. Dr. Gökhan Özer

11. Bu Kanun ve bu Kanuna dayanılarak yapılan düzenlemelere aykırı olarak, elektronik haberleşme sektöründe ortaya çıkan rekabet ihlallerini denetlemek, yaptırım uygulamak, mevzuatın öngördüğü hallerde elektronik haberleşme sektöründe rekabet ihlallerine ilişkin konularda Rekabet Kurumundan görüş almak (m. 6/b) kurumun görevleri arasında sayılmıştır. • Kanunun bu hükümlerinden Kurumun hem öncül hem de ardıl olarak rekabeti engelleyici faaliyetlere müdahale edebileceği görülmektedir. İki kurum arasındaki ilişki ve koordinasyonu sağlamak açısından rekabet ihlallerine ilişkin konularda Rekabet Kurumundan görüş alınacağı da ifade edilmiştir. Doç. Dr. Gökhan Özer

12. Rekabetin Sağlanması • 7/1 nci maddede Kurum, 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun hükümleri saklı kalmak kaydıyla, elektronik haberleşme sektöründe rekabete aykırı davranış ve uygulamaları re’sen veya şikâyet üzerine incelemeye, soruşturmaya ve rekabetin tesisine yönelik gerekli gördüğü tedbirleri almaya, görev alanına giren konularda bilgi ve belgelerin sağlanmasını talep etmeye yetkili görülmüştür. • Rekabet Kurulu, elektronik haberleşme sektörüne ilişkin olarak yapacağı inceleme ve tetkiklerde, birleşme ve devralmalara ilişkin olarak vereceği kararlar da dahil olmak üzere elektronik haberleşme sektörüne ilişkin olarak vereceği tüm kararlarda, öncelikle Kurumun görüşünü ve Kurumun yapmış olduğu düzenleyici işlemleri dikkate alır. Doç. Dr. Gökhan Özer

13. Kurum, yapacağı pazar analizleri sonucu ilgili pazarlarda etkin piyasa gücüne sahip işletmecileri belirleyebilir. Kurum, etkin rekabet ortamının sağlanması ve korunması amacıyla etkin piyasa gücüne sahip işletmecilere yükümlülükler getirebilir. Aynı ve/veya farklı pazarlarda etkin piyasa gücüne sahip olan işletmeciler arasında söz konusu yükümlülükler açısından farklılaştırma yapılabilir (m. 7/3). • EHK’unda bir zorunluluk bulunmamakla birlikte bu aşamada, Avrupa komisyonu iki kurum arasındaki işbirliğinin artmasını önermektedir. Doç. Dr. Gökhan Özer

14. Yine diğer öne çıkan husus diğer ülkelerdeki eğilime benzer şekilde Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumunun hem öncül hem de ardıl olarak rekabet ihlallerini ele alabileceği konusundaki açık düzenlemedir. • Kurumun düzenleme yapmadığı alanlarda ise Rekabet Kurumu’nun ardıl olarak düzenleme yapma yetkisi bulunduğu değerlendirilmektedir. Doç. Dr. Gökhan Özer

15. Yaşanan tecrübeler her iki kuruma da çeşitli ihlaller konusunda başvuruların olduğunu göstermektedir. • Bu gibi durumlarda BTK, mevzuatın öngördüğü hallerde Rekabet kurumundan görüş alması gerekmektedir. • Rekabet Kurumu ise telekomünikasyon sektörüne ilişkin olarak alacağı kararlarda, Kanun gereği Kurumun görüşlerine başvurmakta ve Kurumun düzenlediği bir alanda öncelikle bu düzenlemeleri dikkate almalıdır (Örneğin 29.3.2007 tarih ve 07-29/274-101 sayılı Rekabet Kurulu Kararı gibi). • Ancak bu iki zorunluluğun sorun yaratacak tüm hususları çözdüğünü söylemek mümkün değildir. Bunu aşmak için ise, iki kurumun bir protokol ile sorun yaratabilecek durumlar için tedbir alması önerilebilir. Doç. Dr. Gökhan Özer

16. SABRINIZ İÇİN TEŞEKKÜRLER Doç. Dr. Gökhan Özer