Międzynarodowa Ochrona Własności Intelektualnej

2. Międzynarodowa Ochrona Własności Intelektualnej Wydział Prawa i Administracji Katedra Prawa Cywilnego Dr Piotr Kostański

3. Zagadnienia Blok I – Zagadnienia systemowe i ogólne WYKŁAD 1-2 Blok II – Międzynarodowe Prawo Autorskie (i baz danych) WYKŁAD 3-4 Blok III – Międzynarodowe Prawo Własności Przemysłowej WYKŁAD 5-7 Blok IV – Międzynarodowe Prawo Patentowe WYKŁAD 7-9 Blok V – Międzynarodowa Ochrona Design’u Blok VI – Międzynarodowe Prawo Znaków Towarowych Blok VII – Międzynarodowe Prawo Oznaczeń Geograficznych Blok VIII – Międzynarodowa Ochrona Topografii Układów Scalonych Blok IX – Międzynarodowa Ochrona Odmian Roślin

4. Zagadnienia Blok I – Zagadnienia systemowe i ogólne Geneza regulacji międzynarodowych w dziedzinie prawa własności intelektualnej. Przedmiot własności intelektualnej. Własność przemysłowa a własność intelektualna. Specyfika przedmiotu ochrony a potrzeba regulacji ponadnarodowej. Zasada terytorialności ochrony. Rozwój historyczny regulacji międzynarodowego prawa własności intelektualnej. Problematyka wykładni norm prawa międzynarodowego. Umowy międzynarodowe w systemie źródeł prawa RP. Warunki bezpośredniego stosowania umów międzynarodowych. Sposoby regulacji poszczególnych umów międzynarodowych i ich moc wiążąca. Problematyka automatycznego stosowania przepisów konwencyjnych. Specyfika regulacji w prawie Unii Europejskiej, dyrektywy i rozporządzenia. Umowy międzynarodowe UE. Rola traktatu akcesyjnego w przystosowaniu polskiego prawa własności intelektualnej do standardów ochrony w Unii Europejskiej. Problematyka prawa właściwego dla praw własności intelektualnej oraz jurysdykcji krajowej w sprawach ochrony praw własności intelektualnej. Międzynarodowe gwarancje ochrony praw na dobrach niematerialnych. Europejska Konwencja o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, 1950, Protokół 1. Orzecznictwo Europejskiego Trybunału Praw Człowieka odnośnie do standardów ochrony praw własności intelektualnej.

5. Blok I – Zagadnienia systemowe i ogólne Wykład 2. Problematyka wykładni norm prawa międzynarodowego. Umowy międzynarodowe w systemie źródeł prawa RP. Warunki bezpośredniego stosowania umów międzynarodowych. Sposoby regulacji poszczególnych umów międzynarodowych i ich moc wiążąca. Problematyka automatycznego stosowania przepisów konwencyjnych.

6. 7. Problematyka wykładni norm prawa międzynarodowego • Autonomiczność wykładni, • Rodzaje wykładni: tekstualna, wolicjonalna, teleologiczna, • Przedmiot wykładni – tekst autentyczny, (1 lub więcej), • Reguły Konwencji Wiedeńskiej o Prawie Traktatów (art. 31), • Zasada wykładni w dobrej wierze, • Uwzględnienie kontekstu wyrazu, • Uwzględnienie podmiotów i celu umowy, • Uwzględnienie środków pomocniczych / uzupełniających

7. Podmiot dokonujący wykładni: • Wykładnia wiążąca / niewiążąca • Urzędowa / doktrynalna • Autentyczna / quasiautentyczna • Sądowa • Jednostronna PRZYKŁAD: Deklaracja do KPE n.t. zakresu przedmiotowego patentu, Zasady wykładni Porozumienia TRIPS w Preambule oraz w Deklaracji z Doha.

8. Konwencja Wiedeńska o prawie traktatów • Art. 31 - zasady • Art. 32 – środki uzupełniające • Art. 33 – tekst(y) autentyczne • Brak hierarchii dyrektyw interpretacyjnych • W praktyce trybunałów międzynarodowych pierwszeństwo „ordinary meaning”

9. WYKŁADNIA JĘZYKOWA • Możliwy sens językowy tekstu umowy wyznacza granice wykładni celowościowej lub systemowej, • Równorzędność wersji językowych i metody usuwania rozbieżności,

10. WYKŁADNIA SYSTEMOWA • Brak jednoznacznej hierarchii norm p.m.p. • Domniemanie nieważności umów sprzecznych z powszechnie obowiązującymi normami p.m.p. • Zakaz interpretacji izolującej i prowadzącej do sprzeczności i luk

11. WYKŁADNIA FUNKCJONALNA • Interpretacja w dobrej wierze, • Poszukiwanie sprawiedliwej interpretacji dla wszystkich stron, • Respektowanie zasady pacta sunt servanda • Zasada ut res valeat quam pereat /effet utile/

12. INTERPRETACJA PRZEPISÓW KOMPETENCYJNYCH • Zakaz domniemywania kompetencji a • Reguła implied powers

13. Wykładnia zawężająca (zobowiązań) • Wykładnia rozszerzająca (uprawnień)

14. Materiały interpretacyjne • Art. 32 KW: • Materiały przygotowawcze i okoliczności zawarcia, • Załączniki, • Porozumienia stron • Dokumenty sporządzone w zw. z zawarciem um. • Katalog otwarty • Ustalona praktyka stosowania umowy

15. Czy można stosować krajowe reguły wykładni do interpretacji umów międzynarodowych ? • SN, wyrok z 19.02.2003r., dot. umowy ekstradycyjnej między RP a Australią, I KZP 47/02: nie można, ponieważ wykładnia umowy międzynarodowej odbywa się na podstawie jej reguł i reguł Konwencji Wiedeńskiej o prawie traktatów.

16. 8. Umowy międzynarodowe w systemie źródeł prawa – Konstytucja RP Rozdział III ŹRÓDŁA PRAWA Art. 87. 1. Źródłami powszechnie obowiązującego prawa Rzeczypospolitej Polskiej są: Konstytucja, ustawy, ratyfikowane umowy międzynarodowe oraz rozporządzenia. Art. 88. 3. Umowy międzynarodowe ratyfikowane za uprzednią zgodą wyrażoną w ustawie są ogłaszane w trybie wymaganym dla ustaw. Zasady ogłaszania innych umów międzynarodowych określa ustawa.

17. Art. 89. 1. Ratyfikacja przez RP umowy międzynarodowej i jej wypowiedzenie wymaga uprzedniej zgody wyrażonej w ustawie, jeżeli umowa dotyczy: 1) pokoju, sojuszy, układów politycznych lub układów wojskowych, 2) wolności, praw lub obowiązków obywatelskich określonych w KRP, 3) członkostwa RP w organizacji międzynarodowej, 4) znacznego obciążenia państwa pod względem finansowym, 5) spraw uregulowanych w ustawie lub w których KRP wymaga ustawy. 2. O zamiarze przedłożenia Prezydentowi RP do ratyfikacji umów międzynarodowych, których ratyfikacja nie wymaga zgody wyrażonej w ustawie, Prezes Rady Ministrów zawiadamia Sejm. 3. Zasady oraz tryb zawierania, ratyfikowania i wypowiadania umów międzynarodowych określa ustawa.

18. Art. 90. 1. Rzeczpospolita Polska może na podstawie umowy międzynarodowej przekazać organizacji międzynarodowej lub organowi międzynarodowemu kompetencje organów władzy państwowej w niektórych sprawach. 2. Ustawa wyrażająca zgodę na ratyfikację umowy międzynarodowej, o której mowa w ust. 1, jest uchwalana przez Sejm większością 2/3 głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów oraz przez Senat większością 2/3 głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby senatorów. 3. Wyrażenie zgody na ratyfikację takiej umowy może być uchwalone w referendum ogólnokrajowym zgodnie z przepisem art. 125. 4. Uchwałę w sprawie wyboru trybu wyrażenia zgody na ratyfikację podejmuje Sejm bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów.

19. Art. 91. 1. Ratyfikowana umowa międzynarodowa, po jej ogłoszeniu w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej, stanowi część krajowego porządku prawnego i jest bezpośrednio stosowana, chyba że jej stosowanie jest uzależnione od wydania ustawy.

20. Art. 91. 2. Umowa międzynarodowa ratyfikowana za uprzednią zgodą wyrażoną w ustawie ma pierwszeństwo przed ustawą, jeżeli ustawy tej nie da się pogodzić z umową.  Wyr. SN 28.10.2010r., II UK 109/10

21. Obowiązek interpretowania prawa krajowego w zgodzie z prawem międzynarodowym nie ma charakteru bezwzględnego. Przede wszystkim nie może doprowadzić do wykładni contra legem. Przepisy prawa międzynarodowego uzyskują znaczenie praktyczne dopiero w razie kolizji z normami krajowymi. Bez takiej kolizji zbędne jest do nich się odwoływać. SN w wyr. z 28.10.2010r., II UK 109/10

22. Każdy podmiot stosujący prawo w Polsce, zatem także Trybunały, sądy powszechne, administracyjne (…) powinny przestrzegać pierwszeństwa stosowania umów międzynarodowych. • Europejska Konwencja Praw Człowieka ma pierwszeństwo przed ustawą, (…) jeżeli ustawy tej nie da się z stosować w zgodzie z Konwencją. • Skutkiem niezastosowania się podmiotu rozstrzygającego sprawę do wskazań wynikających z orzecznictwa Trybunału Praw Człowieka może być odpowiedzialność odszkodowawcza państwa. post. WSA w Warszawie z 23.5.2008, III SA/Wa 832/08

23. Art. 91. 3. Jeżeli wynika to z ratyfikowanej (…) umowy konstytuującej organizację międzynarodową, prawo przez nią stanowione jest stosowane bezpośrednio, mając pierwszeństwo w przypadku kolizji z ustawami.

24. Art. 241. 1. Umowy międzynarodowe ratyfikowane dotychczas na podstawie obowiązujących w czasie ich ratyfikacji przepisów konstytucyjnych i ogłoszone w Dz.Ustaw uznaje się za umowy ratyfikowane za uprzednią zgodą wyrażoną w ustawie i stosuje się do nich przepisy art. 91 Konstytucji, jeżeli z treści umowy międzynarodowej wynika, że dotyczą one kategorii spraw wymienionych w art. 89 ust. 1 Konstytucji.

25. 9. Warunki bezpośredniego stosowania umów międzynarodowych. Bezpośrednie stosowanie umowy międzynarodowej polega na podejmowaniu na jej podstawie decyzji indywidualnych i konkretnych w postępowaniach przed właściwymi organami władzy publicznej.

26. Jeżeli wynika to z ratyfikowanej umowy konstytuującej organizację międzynarodową, prawo przez nią stanowione jest stosowane bezpośrednio, mając pierwszeństwo w przypadku kolizji z ustawami. Przepis ten dotyczy prawa Unii Europejskiej (art. 91 ust. 3 Konstytucji). Na mocy tego przepisu Konstytucji od chwili przystąpienia Polski do UE prawo traktatowe obowiązuje także na terenie RP, powinno być bezpośrednio stosowane przez organy polskiej władzy publicznej, w tym organy administracji i ma pozycję zwierzchnią w stosunku do ustawodawstwa krajowego. WSA Warszawa z 2006-10-12 III SA/Wa 2396/06

27. Umowy międzynarodowe zawierane przez państwa, nie mogą być kwalifikowane jednocześnie jako zwykłe stosunki cywilnoprawne podmiotów prawa cywilnego, zawierające prywatnoprawne zobowiązania ze świadczeniem na rzecz osoby trzeciej. Umowy międzynarodowe mogą przyznawać konkretne uprawnienia obywatelom państw je zawierających i wtedy stanowią źródło praw podmiotowych. Wyr. SN z 31.3.2005r., V CK 309/04

28. Problem z ochroną nazwy handlowej • Art. 8 KP • Czy jest stosowany bezpośrednio? • Czy poprzez odpowiednie normy krajowe? • Art. 2 ust. 1 KP zasada asymilacji • Art. 5 u.z.n.k.

29. Artykuł 8 • Nazwa handlowa będzie chroniona we wszystkich Państwach będących członkami Związku bez obowiązku zgłoszenia lub rejestracji, niezależnie od tego czy stanowi ona, czy nie stanowi części znaku towarowego.

30. Artykuł 2.1.  Osobom (…) będą przysługiwały we wszystkich innych Państwach (…) korzyści, jakie odnośne ustawy zapewniają (…) osobom (…) z tych Państw, (…). Zgodnie z tym będą one miały tę samą ochronę oraz te same środki prawne przeciw wszelkiemu naruszeniu ich praw, (…)

31. Art. 5 u.z.n.k. Czynem nieuczciwej konkurencji jest takie oznaczenie przedsiębiorstwa, które może wprowadzić klientów w błąd co do jego tożsamości, przez używanie firmy, nazwy, godła, skrótu literowego lub innego charakterystycznego symbolu wcześniej używanego, zgodnie z prawem, do oznaczenia innego przedsiębiorstwa.

32. Wyr. SN z 14.6.1988r., II CR 367/87, „Interagra” • Wyr. SN z 14.12.1990r., I CR 529/90, „Adal” • Wyr. SN z 13.11.1997r., I CKN 710/97, „Aquatherm” • Wyr. SN z 7.10.1999r., I CKN 126/98.

33. 10.Sposoby regulacji poszczególnych umów międzynarodowych i ich moc wiążąca. • Rodzaje norm konwencyjnych • Międzynarodowy system ochrony własności intelektualnej • Umowy administrowane w ramach WIPO • Umowy poza systemem WIPO • związanie Polski poszczególnymi umowami

34. 10.System WIPO Konwencja Paryska Konwencja Genewska o WIPO z 14.7.1967r. Układ PCT z 19.6.1970r. Traktat budapesztański z 28.4.1977r. Międzynarodowa Klasyfikacja Patentowa Porozumienie madryckie o rejestracji znaków Protokół do Porozumienia madryckiego Klasyfikacja Nicejska

35. 10.System WIPO Międzynarodowa Klasyfikacja Elementów Graficznych Znaków z 12.6.1973r. Porozumienie madryckie dotyczące zwalczania fałszywych oznaczeń pochodzenia z 14.4.1891r. Traktat PLT o prawie patentowym z 1.6.2000r. Traktat o prawie znaków towarowych z 27.10.1994r. Porozumienie haskie dot. Międzynarodowego depozytu wzorów przemysłowych z 6.11.1925r. Porozumienie z Locarno – Międzynarodowa Klasyfikacja Wzorów Przemysłowych

36. 10.Podstawowe akty poza systemem WIPO TRIPS Konwencja Monachijska o udzielania patentów europejskich Konwencja UPOV

37. 10.Polska w systemie Paryskim. 10.11.1919r. + Akt Haski + Akt Londyński - Akt Lizboński - Akt Sztokholmski od 5.12.1974r. + (początkowo z zastrzeżeniami)