İstanbul Üniversitesi

1. İstanbul Üniversitesi TÜTÜN KONTROLÜ SEMPOZYUMUKARŞIT GÖRÜŞTÜTÜN KULLANANLARIN SAĞLIK MASRAFLARI KAMU TARAFINDAN KARŞILANMASIN ? Yard. Doç. Dr. S. Haluk ÖZSARIİstanbul Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Sağlık Yönetimi Bölümü Öğretim Üyesi 17 Kasım 2012 / Çeşme hozsari@istanbul.edu.tr

2. İstanbul Üniversitesi İÇERİKSağlık Finansman Modelleri, Kamunun Sağlık Harcaması Yapma Zorunluluğu, Özel Sağlık Sigortacılığı,Sağlık Harcaması Karakteristikleri,Makro bakış,Sağlık Hizmeti Temel İlkelerinde Kritik Karar Noktaları,Sürdürülebilirlik İçin Yaklaşım ve Öngörüler…

3. SAĞLIK FİNANSMAN MODELLERİ KAMUSAL FİNANSMAN PRİM TABANLI FİNANSMAN (BİSMARCK MODELİ-SOSYAL SİGORTACILIK) VERGİ BAZLI FİNANSMAN (BEVERİDGE MODELİ) GENEL VERGİLER ÖZEL VERGİLER ÖZEL FİNANSMAN ÖZEL SAĞLIK SİGORTACILIĞI TIBBİ (SAĞLIK) TASARRUF HESAPLARI CEPTEN HARCAMALAR DOĞRUDAN CEPTEN ÖDEME KULLANICI KATKISI RESMİ OLMAYAN ÖDEMELER KARMA MODEL

4. SAĞLIK SİGORTACILIĞI SOSYAL SAĞLIK SİGORTACILIĞI, STANDARTLARI BELİRLENMİŞ HİZMETİ ÖNCEDEN ÖDENEN PRİM KARŞILIĞI ALMA, NEDEN SOSYAL SAĞLIK SİGORTACILIĞI ? ÇÜNKÜ, SAĞLIK HİZMETLERİ; Talebini tüketici belirlemediğinden SİSTEM, Arzı pahalı olduğundan DENETİM, İkamesi olmadığından RİSK PAYLAŞIMI gerektirir…

5. ÖZEL SAĞLIK SİGORTACILIĞI ÖZEL SAĞLIK SİGORTACILIĞI, STANDARTLARI BELİRLENMİŞ HİZMETİ ÖNCEDEN AKTÜERYASI HESAPLANAN PRİM KARŞILIĞI ALMA, NEDEN SAĞLIK SİGORTACILIĞI ? ÇÜNKÜ, SAĞLIK HİZMETLERİ; Talebini tüketici belirlemediğinden SİSTEM, Arzı pahalı olduğundan DENETİM, İkamesi olmadığından RİSK PAYLAŞIMI gerektirir…

6. DÜNYADA ÖZEL SAĞLIK SİGORTASI MODELLERİ • Temel-Birincil Özel Sağlık Sigortası “Primary Private Health Insurance” • Çifte Teminat-İkinci Kez Teminat “Duplicate Cover” • Tamamlayıcı Teminat-Ek Teminat “Complementary Cover” • Destekleyici Teminat-Ek Teminat “Supplementary Cover” • Uzun Süreli Sağlık Sigortası • Tehlikeli Hastalıklar Sigortası

7. DÜNYADA ÖZEL SAĞLIK SİGORTASI MODELLERİ Temel-Birincil Özel Sağlık Sigortası(Primary Private Health Insurance) • ABD, Hollanda, Almanya, Belçika, İspanya, Avusturya’da, • Kamu sigortası olmadığından/olsa da, isteğe bağlı özel sigorta; Ana Teminat(Principal) :Kapsamda olmayanı teminat altına alan İkame Eden(Substitute):Sosyal sigortadan alınanı yerine koyan Çifte Teminat-İkinci Kez Teminat (Duplicate cover) • Türkiye’deki SGK+Özel Sağlık Sigortasıgibi, • Kamu sağlık sigortaları kapsamındakilereikinci bir seçenek, • Kamu katkısı için ayrıca muafiyet yok,

8. DÜNYADA ÖZEL SAĞLIK SİGORTASI MODELLERİ Tamamlayıcı Teminat-Ek Teminat (Complementary cover) • Fransa, İrlanda, Danimarka, Almanya, İsveç, Lüksemburg’da, • Kamunun karşıladığının üstündekinitamamen/kısmenüstlenen, Destekleyici Teminat-Ek Teminat (Supplementary cover) • Kanada, Avustralya’da uygulanan, • Kamu tarafındankapsanmayanı üstlenenözel sigorta

9. SAĞLIK HARCAMASI GSMH YILLIK BÜYÜME KARŞILAŞTIRMASI, DÜNYA, 2000-2008Kaynak: OECD Health Data 2010

10. TÜRKİYE’DE ÖZEL SAĞLIK SİGORTACILIĞI Cepten Harcamalar –Gelir Düzeyi İlişkisiKaynak: Türkiye Sigorta ve Reasürans Şirketleri Birliği-Genel Sağlık Sigortası Genel Müdürlüğü Çalışması, 2012 Patterns of Global Health Expenditures, WHO 2002.

11. KULLANICI KATKISI(Kornai and Eggleston) Verimsizlik Risk paylaşımında aksama Sigortasızlarda artış Etik olmayan kullanım(overuse) Çok az kullanım- Erişim bariyerleri 0 1 Kullanıcı katkısı

12. MAKRO BAKIŞ BATALDEN, 2000 Öz-bakım Ulus Toplum/sosyal sistem Hasta-Hekim Makro-organizasyon Mikro sistem

13. MAKRO BAKIŞ • http://www.who.int/healthsystems/links/en/

14. MAKRO BAKIŞ

15. MAKRO BAKIŞ

16. SAĞLIK HİZMETİ TEMEL İLKELERİ • Ulaşılabilirlik • Etkililik • Verimlilik • Hakkaniyet • Kalite • Sürdürülebilirlik

17. KRİTİK KARAR NOKTALARI “SAĞLIK HİZMETİ” ARZ TALEP SAĞLIKLI KALMAK = SAĞLIK HAKKI Kapsayıcılık, Ulaşılabilirlik, Harcanana Değer Olma, Maliyet Etkililik, Verimlilik HAKKANİYET + KALİTE + SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK

18. KRİTİK KARAR NOKTALARINE İÇİN SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK ?SAĞLIK HİZMETİ “TEHLİKE”Sİ TEHLİKELİ KONTROL EDİLEBİLEN GÜVENLİ SAĞLIK HİZMETLERİ 100,000 ARAÇ KULLANMA 10,000 TARİFELİ UÇUŞLAR YILDA KAYBEDİLEN YAŞAM 1,000 CHARTER UÇUŞLAR 100 DEMİRYOLU DAĞA TIRMANMA KİMYASAL ÜRETİM 10 NÜKLEER ENERJİ ATLAMA 1 1 10 100 1,000 10,000 100,000 1,000,000 10,000,000 ÖLÜMCÜLLÜK ORANI KAYNAK: University of Miami Centre for Patient Safety / 2005

19. KRİTİK KARAR NOKTALARINE İÇİN SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK ? Ulusal Sağlık Sistemi, İngiltere’de Beşinci Ölüm Nedeni... KAYNAK: CLINICAL MATRIX LTD, 2006

20. KRİTİK KARAR NOKTALARINE İÇİN SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK ? EHCI 2012 – Paragraf 1.2 BBB; Bismarck Beats Beveridge now a permanent feature. The Netherlands example seems to be driving home the big, final nail in the coffin ofBeveridge healthcare systems, and the lesson is clear: Remove politicians and other amateursfrom operative decision-making in what might well be the most complex industry on the faceof the Earth: Healthcare!

21. KRİTİK KARAR NOKTALARINE İÇİN SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK ? EHCI 2012 – Paragraf 1.2 İki Sistemin Karakteristikleri? Bismarck Finans ve hizmet yönetimleri ayrışmış. Hollanda-Almanya: Finans tarafında özel sektör ağırlığı ve rekabeti daha fazla-hizmet kamu ağırlıklı! Beveridge Finans ve hizmet birimleri kısmen ya da tamamen aynı elden yönetiliyor. UK, Italya, Norveç-İsveç: Ölçek ve odak sorunlu!

22. KRİTİK KARAR NOKTALARIPARA HER ŞEY DEĞİLDİR (!) Source : Robert J. Blendon Health Affairs 2001

23. KRİTİK KARAR NOKTALARI KULLANICI MEMNUNİYET ENDEKSLERİ

24. KRİTİK KARAR NOKTALARIKULLANICI MEMNUNİYET ENDEKSLERİ • .uh

25. KRİTİK KARAR NOKTALARIKULLANICI MEMNUNİYET ENDEKSLERİ

26. SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK İÇİN • YAKLAŞIM VE ÖNGÖRÜLER • SİGORTA = RİSK PAYLAŞIMI • FİNANSMAN HAVUZU BÜYÜTME ZORUNLULUĞU • YOKSA; VERİLEN HİZMETİ AZALTMA RİSKİ

27. SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK İÇİN • YAKLAŞIM VE ÖNGÖRÜLER • SEÇENEK - I • SAĞLIĞI KORUMA VE GELİŞTİRME BİLİNCİ • TÜTÜN KULLANLAR İÇİN PRİM/KATKI PAYI ARTIŞI • SOSYAL SİGORTACILIKTA AYRI BİR PRİM

28. SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK İÇİN • YAKLAŞIM VE ÖNGÖRÜLER • SEÇENEK - II • TAMAMLAYICI SAĞLIK SİGORTASI • DESTEKLEYİCİ SAĞLIK SİGORTASI (?) • UZUN SÜRELİ SAĞLIK SİGORTASI • TEHLİKELİ HASTALIKLAR SİGORTASI

29. SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK İÇİN • YAKLAŞIM VE ÖNGÖRÜLER • SEÇENEK - III • CEPTEN SAĞLIK HARCAMASI İLE KARŞILAMA (!)

30. RELMAN, ACADEMİC MEDİCİNE, 1998 • “PEK AZ DOKTOR VE HEMŞİRE, • kendilerinin içinde hizmet verdiği sağlık sisteminde, • ne olup bitiyor, sistem niye bu kadar hızla değişiyor, kendileri bu değişimin neresinde; • BUNU ANLAYANLAR ARASINDADIR.”

31. İstanbul Üniversitesi VII.ULUSAL TIP BİLİŞİMİ KONGRESİ 2010“SAĞLIK BİLGİ SİSTEMİ; PAYDAŞ BEKLENTİLERİ”

32. İstanbul Üniversitesi SAYGILARIMLA…Yard. Doç. Dr. S. Haluk ÖZSARI İstanbul Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Sağlık Yönetimi Bölümü Öğretim Üyesihozsari@istanbul.edu.tr