Externe verslaggeving

1. Externe verslaggeving Leseenheid 1

2. Controllers en Externe Verslaggeving • Organisaties moeten hun processen zo organiseren dat de strategische doelen van de organisatie worden gerealiseerd. • Controllers moeten het gedrag van anderen beïnvloeden om de doelen van de organisatie te realiseren. • Controllers moeten strategisch denken. • Externe verslaggeving als onderdeel van communicatie met de belanghebbenden is één van de vele processen in de organisatie. • Controllers dienen externe verslaggeving niet alleen als techniek te benaderen maar ook als instrument om de strategische doelen van de organisatie te bereiken. Denk hierbij aan rapportages over duurzaamheid.

3. Aanbodzijde: Ondernemingsleiding Handelaren in informatie (Reuters) Lager management Brancheorganisaties Markt voor financiële informatie Vraagzijde: • Aandeelhouders • Obligatiehouders • Leveranciers • Afnemers • Bankiers • Werknemers, vakbonden • Concurrenten • Overheid (fiscus, CBS, EZ) • DNB, AFM, Autoriteit Consument & Markt (ACM)

4. Functie: Besluitvorming: financiële informatieverstrekking Verantwoording: afleggen verantwoording Winstverdeling: vaststellen winst voor dividenduitkering en reservering Functie en vormen Vormen: • Jaarrekening (gepubliceerd) • Tussentijdse berichten (kwartaal, halfjaar) • Persberichten (winstwaarschuwing) • Road shows voor analisten en institutionele beleggers • Emissieprospectus

5. Ondernemer: Verwerven vermogen Vermogenskosten Naamsbekendheid Belang verslaggeving Gebruiker: • Beslissingen afhankelijk van type gebruiker

6. Kenmerken: De onderneming als nexus of contracts (knooppunt van contracten) Het streven naar eigen belang Botsende belangen: conflicten tussen stakeholders Informatie asymmetrie Agency relaties Contracting en informatiekosten Vraag naar verantwoording en controle De onderneming • Modellen onderneming: • Bezitsmodel • Gesloten model • Open model

7. De rol van (financiële) informatie in contracten

8. Conflict tussen management en aandeelhouder (1) Managers kunnen acties ondernemen die ingaan tegen het belang van de aandeelhouders: • Beperkte inspanning • Overconsumptie van secondaire arbeidsvoorwaarden (perks) • Keuze van tijdhorizon niet consistent met die van aandeelhouders (kan twee kanten op gaan) • Risico exposure niet consistent met dat van aandeelhouders (kan twee kanten op gaan) • Keuze waarderingsgrondslagen die winst en bonus maximaliseren zonder dat kasstromen worden beïnvloed

9. Conflict tussen management en aandeelhouder (2) Zichtbare effecten management-aandeelhouder conflicten: • Beschermingsconstructies (the Dutch discount) • Schatting en stelselwijzigingen • Subjectiviteit: bijvoorbeeld bij (terugneming) van bijzondere waardedalingen (impairment)

10. Conflict tussen management en aandeelhouder (3) Krachten die dit tegen gaan: • Compensation plans • Arbeidsmarktkrachten • Corporate control marktkrachten • Dreiging van juridische acties • Controle van jaarrekening door onafhankelijke derde (accountant)

11. Conflict tussen aandeelhouder en vreemd vermogen verschaffer (1) Aandeelhouders kunnen acties ondernemen die niet in het belang van vreemd vermogen verschaffer zijn: • excessieve dividenduitkeringen • asset-substitutie • activering research and development • belang wettelijke reserve om winstuitkering te voorkomen/beperken

12. Conflict tussen aandeelhouder en vreemd vermogen verschaffer (2) Krachten die dit tegen gaan: • kapitaalmarktkrachten • reputatie-effecten (onderneming/bestuurders) • dreiging van juridische acties • afspraken in leenovereenkomsten (debt covenants, zievolgende dia voor een voorbeeld), zoals: • interest-coverage • liquiditeit • solvabiliteit • instemmingsrecht bij verkoop belangrijke activa

13. Voorbeelden van leenovereenkomst Borrower will at all times maintain a ratio of Current Assets to Current Liabilities. . .that is greater than 2.0 to 1.0... a Profitability Ratio greater than 1.5 to 1.0... [defined as] the ratio of Net Income for the immediately preceding period of twelve calendar months to Current Maturities of Long Term Debt. . . a Fixed Charge Coverage Ratio greater than 1.0 to 1.0. . . [defined as] the ratio of Net Income of the Borrower and Subsidiaries for the immediately preceding period of twelve calendar months plus Noncash Charges of the Borrower and Subsidiaries for the same period to Current Maturities of Long Term Debt of the Borrower and Subsidiaries plus cash dividends paid by TCBY to the shareholders of TCBY for the preceding period of twelve calendar months.

14. Creativiteit in de Externe Verslag-geving: Earnings management • Bonus plan-hypothese • Debt/equity-hypothese • Size-hypothese • Voorbeelden: • Beursgang (World Online, Facebook) • Nieuwe CEO • Toezichthouders (KPN en de Opta) • Continuïteitsproblemen (Fokker) • Conflicterende prikkels • Gevolgen voor keuzes in de externe verslaggeving?

15. Tussenstand • Economic darwinism: reductie agency-kosten • Vraag naar efficiënte contracten, informatie en de controle • Keuze van verslaggevingsregels (accounting policy choice) heeft invloed op de ‘wealth’ van de onderneming en zijn stakeholders: economic consequences

16. Wetgeving: In Nederland: Titel 9 Boek 2 BW De jaarrekening en het jaarverslag Kapstokartikel: artikel 362 Jurisprudentie Ondernemingskamer (OK) Vanaf 2005: International Financial Reporting Standards (IFRS) voor beursgenoteerde onderneming in EU Wet- en regelgeving Regelgeving: • Nederland: Raad voor de Jaarverslaggeving (RJ) • VS: Financial Accounting Standards Board (FASB) • Internationaal: International Accounting Standards Board (IASB) • Nationale richtlijnen hebben verschillende status in verschillende landen: in Nederland wél in UK geen goedkeurende controleverklaring indien non-compliance.

17. Ondernemingen: omvangrijk, afhankelijk van:rechtsvorm (voorbeeld C&A) juridische verhouding (tussenholdingen) omvang (grootte) bedrijfstak (financiële instellingen) wel/geen beursgenoteerde effecten in EU Scope van de wetgeving Onderwerpen: • enkelvoudige en geconsolideerde • lay-out (modellen) • openbaarmaking (omzetcijfers, winst- en verliesrekening) • keuze waarderingsgrondslagen (historische kosten/actuele waarde) • verplichte accountantscontrole (wel/niet)

18. De jaarrekening • Bestaat uit: enkelvoudige jaarrekening en de geconsolideerde jaarrekening indien onderneming een geconsolideerde jaarrekening opstelt. (artikel 2:361 lid 1) • Balans • Winst- en verliesrekening • Toelichting, waarin onder meer opgenomen: • de grondslagen van waardering en resultaatbepaling • specificaties c.q. mutatie-overzichten van posten • kasstroomoverzicht • lijst van deelnemingen

19. Volledige jaarrekening IFRS Vier financiële overzichten: • balans (statement of financial position) • overzicht van gerealiseerde en niet-gerealiseerde resultaten (statement of comprehensive income) • mutatieoverzicht van het eigen vermogen (statement of changes in equity) en • kasstroomoverzicht (cash flow statement). • toelichting • overzicht gehanteerde grondslagen en • specificatie van de desbetreffende posten

20. Financiële Analyse • Belang van ratio analyses: tijdreeks en cross-sectioneel • Common-size statements • Voor- en nadelen van gebruik van ratio’s: effecten van earnings management (zie volgende slide) • Verhaal achter de cijfers • Welke ratio’s? • Rentabiliteit • Liquiditeit • Solvabiliteit • Activiteit • Price-earnings En veel andere, afhankelijk van specifiek doel van gebruiker

21. Earnings Management: omschrijving Earnings management: • Selectie van verslaggevingsregels (recognition and measurement) om de omvang en het tijdstip van de winstrealisatie te beïnvloeden, idem schattingswijzigingen. Selectief informeren: • Gekleurde voorspellingen, gunstige informatie-items verstrekken of belichten Real transactions: – Plannen van winst door timing verkoop (geen earnings management. Echter, Scott (2012, p.423) noemt real actions wél als onderdeel van de earnings management definitie) Vraag: Wat is de rol/verantwoordelijkheid van de controller? Ethiek!