340 likes | 482 Views
GEDRAGS-BEÏNVLOEDING 2.0 De geheimen van écht effectief beleid en communicatie. Even kennis maken …. Niels Götz 42 jaar, getrouwd, 2 kinderen Opleiding Psychologie Post doctoraal Milieukunde Post doctoraal Beleid en Management Nima A Nima B
E N D
GEDRAGS-BEÏNVLOEDING 2.0De geheimen van écht effectief beleid en communicatie
Even kennis maken … • Niels Götz • 42 jaar, getrouwd, 2 kinderen • Opleiding • Psychologie • Post doctoraal Milieukunde • Post doctoraal Beleid en Management • Nima A • Nima B • Deskundigheidsopleiding creatief probleem oplossen • Leergang Blue OceanStrategy • Favoriete netbeheerder: Enexis
Even kennis maken (3) Werkzaam bij: www.debovenkamers.nl
De lezing • Gedragsbeïnvloeding: erg lastig: geen exacte wetenschap • Toch zijn er recent – gelukkig - een aantal baanbrekende inzichten ontstaan: • Marketingpsychologie • Neuropsychologie • En warener al eenaantal ‘effectieveinzichten’ (old school)
Samen op reis langs de vele aspecten van de psychologie van overtuigen • Een reis op zoek naar de ‘Heilige Graal’: de ultieme gebruikshandleiding van de mens
De omslag Tijd om afscheid te nemen (en dat kan best even pijn doen …)
De omslag Nu vaak: naïef beeld van de mens Mens gezien als blanco, geïsoleerdeinformatie-verwerkende machine: • Je vraagt hem redelijk te zijn: dat doet hij • Je stopt hem vol met argumenten: op basis daarvan beslist hij en gedraagt hij zich Onderliggend: de mens heeft – als enige dier – verstand …. en zal dat dus wel gebruiken
De omslag: wat dan wel? 3 ‘body’s of knowledge’ • ‘Old school’ psychologie • Neuropsychologie • Marketingpsychologie
‘Old school’ - 1 Maslow
Old school - 2 Mens = gewoontedier waarom zou ik? • Als huidige gedrag ‘voldoet’ geen reden het te heroverwegen. • Mens is stabiliteit zoekend systeem weerstand tegen verandering is normaal (zelfs gezond!) • Pas heroverweging bij noodzaak (er moet ergens ‘brand’ zijn) of ‘natuurlijk verandermoment’ • Effect gewoontevorming versterkt door selectieve waarneming (geen nieuwe informatie opgepakt)
Old school - 3 Framing/ re-framing: zelfdeverhaal / boodschaptotaalverschillende lading tegeven (en daarmeekansrijkheidtebepalen …) zoekenhaakjeomverhaalaan op tehangen … Vb: Woonwijk 30 km/ uur Mogelijkheid 1: gebodsbord Mogelijkheid 2: u bevindtzich in eenwoonwijk …
Neuropsychologie (de illusie van) vrije wil … Priming: onbewust activeren – d.m.v. herkenning, associatie – van bepaalde ‘gedrags-schema’s’ • Score triviantvragen hoger als voorafgaand artikeltje gelezen over hoogleraar • Woordpuzzel: bejaarde of jongere langzamer naar lift gelopen
Hoezo … vrije wil? Onderzoek: • Placebo effect treedt ook op als men weet dat het een placebo is (onbewuste effect medicijnen innemen is sterkst…) • Lengte man bepaalt hoogte salaris, symmetrie gezicht aantrekkelijkheid • Magneetveld schakelt oordeel uit (zonder dat proefpersoon het merkt!)
Neuropsychologie - 2 Niet verstand/ houding/ kennisniveau, maar emotionele staat is beste voorspeller gedrag
Neuropsychologie - 3 Wat bepaalt dan die emotionele staat? • Reuk: 75% • Sexuele aantrekkingskracht: 90% = geur … • Alledaagse situaties (chagrijnige medepassagier in trein, collega in pestbui) • Chemische stofjes in ons lichaam
Neuropsychologie - 4 • Er is één emotie die in het autonome zenuwstelsel binnenkomt (op plek waar ook fysieke pijn zetelt) … • En die emotie is … (angst voor) afwijzing
Neuropsychologie - 5 • Biologische aandachtstrekkers • Gezichten • Kleur rood • Sex • Beweging • Contrast • Aandacht = verrassing
Marketingpsychologie • De mens = een groepsdier • Niet alleen elkaar vlooien, maar keihard: als verstoten uit de groep = doodsvonnis
6 sociale ‘oer’-mechanismen zitten ‘diep’ in ons systeem, komen hard in de ‘onderbuik’ binnen. • Feitelijk zijn het manieren om ons automatisch te laten reageren, alvorens wij rationele afwegingen maken • onze ‘onzichtbare drijfveren’
Belangrijkste emotie van de mens: bij de groep horen, ‘er mogen zijn’ - geaccepteerd zijn … en blijven • Gekoppeld aan groep: zeer sterk effect ‘wij-zij’ afzenderschap …
De 6 onzichtbare drijfveren • Autoriteit • Schaarste • Sociaal bewijs • Wederkerigheid • Sympathie • Committment en Consistentie
Sociaal bewijs • Hergebruik handdoeken in hotels: toevoeging dat ‘de meerderheid van de hotelgasten het doet’ 26% toename. • Als nog specifieker (deze kamer) 33%.
Sociaal bewijs • Onderzoek VS naar ‘vergroenen burgers’: traditionele aanpak (argumenten, doemscenario’s) werkt niet/ nauwelijks; focussen op wat vergelijkbare anderen doen c.q. degenen die het gewenste gedrag al wel vertonen wél!
Sociaal bewijs • Cialdini: het gemiddelde is een ‘gedragsmagneet’ • Conclusie: mensen zijn schapen …
Opgepast! Pas op voor – onbedoeld – neerzetten negatieve norm: gedrag is besmettelijk, ook negatief gedrag!