Dlaczego musimy płacić podatki ?

1. Dlaczego musimy płacić podatki ? Projekt wykonany w gimnazjum im. Czesława Miłosza w Nowej Wsi w roku szkolnym 2013/2014.

2. Podatek centralny Podatek lokalny Podatki centralne to dochód budżetu państwa, na który składają się: • podatek od towarów i usług, • podatek akcyzowy, • podatek od gier, • ryczałt. Podatki lokalne składają się na dochód budżetów samorządów terytorialnych. Zaliczają się do nich: • podatek od nieruchomości, • podatek od spadków i darowizn, • podatek od środków transportowych, • podatek rolny, • podatek leśny, • podatek od czynności cywilnoprawnych.

3. Podatek wspólny Na podatki wspólne składają się te, które po części zasilają kasę Skarbu Państwa, a po części samorządy terytorialne. Są to podatek od osób fizycznych (85 proc. dla budżetu państwa) oraz podatek od osób prawnych (95 dla budżetu państwa).

4. Historia podatków Podatki ewoluowały wraz z rozwojem społeczeństw - na przestrzeni wieków zmieniał się ich zakres, wielkość oraz charakter. Jednak mimo upływu stuleci jedno nie uległo zmianie - czyli nasza niechęć do ich płacenia. Już w czasach starożytnych państwo, które potrzebowało pieniędzy na różne wydatki, nakładało obowiązkowe świadczenia na wybrane grupy obywateli. Pierwotną formę podatków stanowiły daniny publiczne, które posiadały formę świadczeń osobistych lub były zwyczajowo wnoszone w naturze. Początkowo podatki miały charakter dobrowolny i doraźny, z czasem jednak stały się regularnie egzekwowanym obowiązkiem poddanych. Warto również przypomnieć, iż zanim podatki uległy przeobrażeniu w świadczenia na rzecz państwa, przez długi czas były trybutem na rzecz panującego. Na przykład w średniowieczu władca posiadał niczym nie ograniczone prawo do nakładania rozmaitych podatków, którymi zasilał królewską szkatułę. Grupą społeczną, którą wówczas najczęściej obciążano dodatkowymi świadczeniami, byli przedstawiciele diaspory żydowskiej.

5. Poradlne - początkowo było opłatą ekstraordynaryjną, jednak Kazimierz Wielki przywrócił jego regularność. Odtąd był to stały podatek od dóbr ziemskich, płacony także przez szlachtę oraz duchowieństwo. W Polsce rozdział skarbca królewskiego (fiskusa) od skarbca publicznego (aerarium) dokonał się w XIV w. za sprawą Ludwika Węgierskiego. Od XV w. dzięki przywilejom nadawanym przez kolejnych władców szlachta zyskała realny wpływ na ustanawianie podatków - odtąd o ich wysokości oraz zakresie decydował nie król, a ciało ustawodawcze. W dawnej Polsce funkcjonowały trzy podstawowe typy podatków: poradlny, pogłówny oraz podymny. Ten ostatni pobierano od każdego domu mieszkalnego, a jego wysokość zależała od wielkości budynku i miasta. Od 1775 r. kwota podatku była liczona od ilości ustawionych na dachu kominów (czyli "dymów").

6. Podatki dziś w Polsce • 1. Bezpośrednie: podatek dochodowy od osób fizycznych (PIT), podatek dochodowy od osób prawnych (w Polsce obowiązuje 19% stawka podatku CIT), • 2. Pośrednie: podatek od towarów i usług VAT (w Polsce obowiązują 4 stawki podatku VAT - 23%, 8%, 5% i 0%), podatek akcyzowy, podatek od gier, • 3. Majątkowe: podatek od spadków i darowizn, podatek od czynności cywilnoprawnych, podatek rolny, podatek leśny, podatek od nieruchomości, podatek od środków transportowych, opłata za psa.

7. Podatki w innych krajach Niemcy stosują mnożnik, a Szwajcarzy pozwalają odliczać zadłużenie. Brytyjczycy robią po swojemu, a Chińczycy się zastanawiają. Sprawdzamy jakie podatki od nieruchomości płaci się poza Polską. Sposobów naliczania podatków obciążających posiadaczy nieruchomości jest na świecie od metra. W niektórych krajach kwota wyliczana jest na podstawie powierzchni, w innych znaczenie ma wartość domu. Tu i ówdzie stosowane są podatki od bogactwa, a gdzie indziej wszystko zależy. Już nawet nie od regionu, w którym się mieszka, ale od konkretnej gminy. Słowem, pomieszanie z poplątaniem. A wszystko po to, żeby zapewnić budżetom (centralnym i lokalnym) stały dopływ pieniędzy. Nieprzypadkowo zresztą w ten właśnie sposób. Zdaniem ekspertów OECD opodatkowanie nieruchomości ma najmniejszy, negatywny wpływ na wzrost gospodarczy. Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (ang. Organization for Economic Co-operation and Development, OECD

8. Podatki od nieruchomości Ile (teoretycznie) mają płacić Grecy? Szacuje się, że przeciętna rodzina odda państwu dodatkowo od tysiąca do 1,5 tys. euro rocznie. Wysokość opłaty zależy od powierzchni nieruchomości. Podobny sposób wyliczania wysokości podatku stosowany jest w Polsce, a także w Czechach i na Słowacji. W Czechach stawka wynosi od 0,2 do 10 koron (0,008 - 0,4 euro) za metr kwadratowy gruntu i od 2 do 100 koron za taką samą powierzchnię budynku. W zależności od lokalizacji stawka może być mnożona przez odpowiedni wskaźnik. Na Słowacji wysokość podatków jest taka sama dla całego kraju i wynosi 0,033 euro za m2. Do tego trzeba jednak dodać podatek gruntowy, którego wysokość zależna jest od wartości ziemi (0,25 proc. rocznie). Konkretną wysokość stawki ustala gmina.

9. Na zachodzie od wartości Europa Środkowa jest wyjątkiem. W większości krajów wysokość podatków, jakie muszą płacić właściciele nieruchomości zależy od tego, ile są one warte. Tak jest na przykład we Francji, gdzie funkcjonują aż dwa typy zobowiązań. Ci, którzy mieszkają w mieszkaniu lub domu płacą tzw. taxed'habitation, a ci do których nieruchomość należy także taxefonciere.  Żeby jeszcze bardziej skomplikować sprawę, ten ostatni podatek składa się z dwóch opłat. Tej wyliczanej na podstawie wartości ziemi i tej zależnej od wartości budynku. Nieco tylko prościej jest w Niemczech.  Tam podstawową stawkę podatku ustala rząd. Obecnie wynosi ona 0,35 proc. Tyle, że każda gmina ma prawo uchwalić mnożnik, który może wahać się od 280 do 810 proc. Wysokość podatku mieści się w przedziale od 0,98 proc. do 2,84 proc. wartości nieruchomości, a średnia to 1,9 proc.

10. Szwajcaria rozdrobniona Chociaż Szwajcaria znana jest jako kraj niskich podatków, w przypadku nieruchomości sięga do kieszeni właścicieli nieco głębiej (według danych OECD udział podatków od nieruchomości w PKB tego kraju to 2,2 proc., podczas gdy średnia to 1,8 proc.). Ze względu na zdecentralizowany ustrój trudno jest jednak ustalić ogólnokrajową stawkę takiego obciążenia. Ta zależy od ustaleń władz lokalnych.  W mniej więcej połowie kantonów obowiązują typowe podatki, których wysokość zależy od wartości nieruchomości. Wysokość stawek waha się od 0,05 do 0,3 proc. Kwota wyliczana jest na podstawie wartości rynkowej domu lub mieszkania. Na tym nie koniec. Wiele kantonów i gmin nakłada dodatkowe podatki od bogactwa. Te zależą od wartości posiadanej nieruchomości pomniejszonej o wartość zadłużenia. Kto ma dom wart, na przykład, 100 tys. franków i hipotekę o wartości 80 tys. franków podatek zapłaci jedynie od 20 tys. CHF. Stawki są różne, od 0,2 proc. w kantonie Obwalden aż do 8 proc. w Bazylei.

11. Wyspiarze po swojemu Być może najbardziej skomplikowany sposób naliczania podatku od nieruchomości mają Brytyjczycy. Tzw. counciltax obciąża właścicieli budynków i mieszkań, a kwota do zapłaty zależy od kombinacji kilku czynników. Połowa wyliczana jest na podstawie specjalnego wskaźnika, przypisanego do każdej nieruchomości (zależy od jej nominalnej wartości).

12. Absurdalne podatki Historia odnotowała wiele podatków, świadczących o tym, ile inwencji może mieć władza w poszukiwaniu źródeł potencjalnego zysku.  Oto kilka najbardziej spektakularnych przykładów. • Car Piotr Wielki, dążący do unowocześnienia Rosji, narzucił bojarom podatek od brody. • W Anglii przez ponad 300 lat obowiązywał swoisty podatek od tchórzostwa - rycerz mógł się wykupić od udziału w wojnie, wnosząc do królewskiego skarbca stosowną opłatę. • Rządzący w XVII wieku król szkocki William III w ramach walki z kryzysem wprowadził podatek uzależniony od liczby okien w budynku. W odpowiedzi na to rozporządzenie Szkoci zaczęli masowo murować okna.

13. Współcześnie mieszkańcy włoskiej Rawenny płacą podatek od deszczu, Węgrzy - podatek od niezdrowej żywności, zaś w Polsce funkcjonuje absurdalna opłata za posiadanie psa. Ostatnio francuski rząd wprowadził podatek od słodkich napojów gazowanych, a Niemcy - podatek ekologiczny naliczany od ceny biletu lotniczego (od 8 do 25 euro za bilet). Przykładem prawdziwie niemieckiej skrupulatności są również dwie różne stawki VAT nałożone na kiełbaski z rusztu (mniejsza, kiedy kiełbaski są spożywane na stojąco, większa, kiedy konsumpcja odbywa się przy stoliku, a ponieważ w związku z kryzysem politycy coraz natarczywiej sięgają do kieszeni indywidualnych podatników - kto wie, jakie absurdalne opłaty zostaną uchwalone w najbliższym czasie .

14. W czasach PRL-u osoby, które po przekroczeniu trzydziestego roku życia pozostawały w stanie bezżennym, płaciły podatek od "bezdzietności i stanu kawalerskiego" (zwany złośliwie przez obywateli podatkiem bykowym).

15. W XVIII-wiecznej Anglii obowiązywał podatek od noszenia kapeluszy. Wprowadzono dwie stawki podatku - wyższą za noszone przez arystokrację cylindry, niższą - za filcowe kapelusze kupowane przez biedotę. Aby uniknąć owej opłaty, sklepikarze sprzedawali cylindry jako zwykłe "nakrycia głowy".

16. Podatek – obowiązkowe świadczenie pieniężne pobierane przez związek publicznoprawny (państwo, jednostka samorządu terytorialnego) bez konkretnego, bezpośredniego świadczenia wzajemnego. Zebrane podatki są wykorzystywane na potrzeby realizacji zadań publicznych. • Bezpośrednie i pośredniePodstawą podziału podatków na bezpośrednie i pośrednie jest stosunek przedmiotu opodatkowania do źródła podatku.

17. Podatkiem bezpośrednim obłożone są dochody oraz majątek podatnika. Podatek ten jest nieprzerzucalny lub trudno przerzucalny i spełnia zasadę zdolności płatniczej podatnika. Takim podatkiem jest np.: podatek przychodowy, dochodowy, majątkowy.Podatki pośrednie stanowią składnik cen towarów i usług, ich ciężar ponoszą konsumenci w chwili dokonywania zakupów. Nie uwzględniają zdolności płatniczej podatnika i są przerzucalne. Takim podatkiem jest np. VAT, akcyza.

18. Podatek dochodowy, PIT, ulgi podatkowe • Podatek dochodowy- obowiązkowe świadczenie osoby fizycznej lub osoby prawnej na rzecz państwa, zależne od dochodu i wykorzystanych odliczeń. Państwo wykorzystuje te środki materialne np.: do budowy dróg i infrastruktury. • Prawo w niektórych krajach (m.in. w Polsce) wyróżnia pojęcia podatku dochodowego od osób fizycznych (PIT od ang. Personal Income Tax, czyli podatek od dochodów osobistych) i podatku dochodowego od osób prawnych (ang. CIT – Corporate Income Tax, czyli podatek od dochodów spółek przedsiębiorstw).

19. PIT- podatek bezpośredni obejmujący dochody uzyskiwane przez osoby fizyczne. Jest to najpopularniejsza forma opodatkowania obywateli przez państwo. W obecnym kształcie obowiązuje w Polsce od 1992 r. Każdy, kto w danym roku osiągnął jakiś dochód, jest zobowiązany zapłacić podatek dochodowy. Zwolnienia z konieczności płacenia są osoby, które w danym roku uzyskały dochód niższy od tzw. kwoty wolnej od podatku. W Polsce podatek dochodowy PIT jest podatkiem progresywnym, co oznacza, że im wyższe osiągamy dochody, tym wyższe płacimy podatki. • "PIT" to również nazwa druków urzędowych udostępnianych w Polsce przez Ministerstwo Finansów, na których podatnicy składają swoje roczne deklaracje rozliczeniowe dotyczące podatku od dochodów osobistych.

20. Ulgi podatkowe to przewidziane w przepisach prawa podatkowego zwolnienia, odliczenia, obniżki albo zmniejszenia, których zastosowanie powoduje obniżenie podstawy opodatkowania lub wysokości podatku. • W polskim prawie podatkowym przewidziane są ulgi podatkowe przy podatku dochodowym od osób fizycznych. Ulgi podatkowe o charakterze podmiotowym lub przedmiotowym, okresowe lub bezterminowe, mogą polegać na: • odliczeniu od uzyskanego dochodu (np. składki na ubezpieczenie społeczne); • odliczeniu od podatku (np. składki na ubezpieczenie zdrowotne); • zastosowaniu niższych stawek podatkowych.

21. Rodzaje ulg podatkowych: • ulgi o charakterze rodzinnym, takie np. jak związane z rehabilitacją niepełnosprawnych członków rodziny; • ulgi o charakterze stymulacyjnym (np.:  ulga inwestycyjna, ulgi dla małych firm); • ulgi mające charakter zabiegu technicznego (np. zwrot nienależnie pobranych rent) • stanowiące zwrot kosztów związanych z egzystencją podatnika (np. ulgi z tytułu rehabilitacji podatnika).

22. Podatek od towarów i usług • Podatek od towarów i usług (ang. –ValueAddedTax- VAT) to najważniejszy  podatek pośredni, pobierany na każdym kolejnym etapie obrotu towarami lub usługami (podatek obrotowy), którego konstrukcja zakłada brak kaskadowego nakładania się podatku poprzez zastosowanie mechanizmu odliczenia podatku pobranego w poprzednich etapach obrotu. • W Polsce został wprowadzony przez ustawę z dnia 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym (Dz. U. z 1993 r. Nr 11, poz. 50). Jednak konieczność harmonizacji polskiego prawa podatkowego z prawem UE zmusiła polskiego ustawodawcę do uregulowania tej kwestii w nowej ustawie o podatku od towarów i usług z dnia 11 marca 2004 roku (Dz. U. z 2004 r. Nr 54, poz. 535).

23. Twórcą koncepcji tego podatku był niemiecki przedsiębiorca Carl Friedrich von Siemens, który w swoich pracach z 1920 roku wyłożył jego ideę, ale powszechnie za twórcę VAT uważany jest francuski ekonomista Maurice Lauré. • Podatek VAT czyli podatek od wartości dodanej – jest płacony przez każdego przedsiębiorcę w łańcuchu dostaw od różnicy pomiędzy kosztami zakupu, a ceną dalszej sprzedaży. Do ceny zakupu wlicza się także pozostałe koszty działalności gospodarczej, jednak tylko te, które są objęte podatkiem VAT. Na przykład z 23% podatkiem łańcuch dostaw mógłby wyglądać następująco:

24. Producent surowca (np. właściciel lasu) wycenia drewno na 100 zł (wartość netto), nalicza od tego 23% podatku VAT i sprzedaje do tartaku za 123 zł (wartość brutto). Zakładając hipotetycznie, że nie ponosi żadnych kosztów, odprowadzi on 23 zł podatku VAT do urzędu skarbowego. • Tartak przetwarza drewno na deski, które sprzedaje do sklepu za 150 zł netto + 34,5 zł podatku VAT (23%) czyli 184,5 zł brutto. Kwota podatku VAT 34,5 zł – czyli podatek należny, który powinien odprowadzić – może zostać pomniejszona o udokumentowane fakturami VAT koszty związane z zakupem surowca (tarcicy) i „produkcją” desek, np. zakup pił, energia elektryczna (np. 24,6 zł (20 zł netto + 4,6 zł VAT)).

25. Wartość podatku VAT zawartego na tych fakturach stanowi podatek naliczony, który można odliczyć od należnego i odprowadzić tylko różnicę. W powyższym przykładzie, dla stawki 23%, gdy suma takich faktur wynosi 123 zł (tarcica) i 24,6 zł (koszty produkcji) to zawarty w nich podatek VAT (23 zł i 4,6 zł) podlega odliczeniu. Do urzędu skarbowego tartak odprowadzi różnicę podatku należnego i naliczonego czyli 34,5 – 23,0 – 4,6 = 6,9 zł. • Sklep sprzedaje końcowym odbiorcom deski za 307,5 zł brutto (czyli 250 zł netto + 23% VAT). Kupujący ma tę cenę na paragonie, ale sklep, podobnie jak tartak, odprowadza do Skarbu Państwa tylko różnicę między podatkiem należnym i naliczonym. Zakładając, że opisane powyżej zakupy sklepu są jego jedynymi wydatkami objętymi podatkiem VAT to zapłaci 57,50 – 34,50 = 23 zł.

26. Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega: • odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, • eksport towarów, • import towarów, • wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju, • wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów

27. Podatnikami podatku są: - osoby prawne, - jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, - osoby fizyczne wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, bez względu na cel czy też rezultaty takiej działalności • Podatnikami nie są: - organy administracji publicznej, - urzędy administracji publicznej w zakresie realizowanych zadań, dla realizacji których zostały one powołane.

28. Akcyza • Akcyza lub podatek akcyzowy – podatek pośredni nakładany na niektóre wyroby konsumpcyjne. • Podstawowym celem akcyzy jest ograniczenie konsumpcji niektórych dóbr ze względu na ich szkodliwość zdrowotną bądź też wyczerpywanie się ich rezerw. Obecnie stała się obszernym i łatwym wpływem pieniędzy dla budżetu państwa poprzez nakładanie na tzw. dobra infrastrukturalne (energia, paliwa itp.) lub konsumowane na masową skalę (np. używki).

29. Bibliografia: • http://pl.wikipedia.org • - "Wiedza o społeczeństwie"- Piotr Krzesicki, Piotr Kur, Małgorzata Poręba • - www.google_grafika.pl • http://porady.domiporta.pl/ • http://wiedzaifinanse.pl/ • http://www.finanse.nowy-biznes.com/

30. Projekt zrealizowany przez uczniów klasy III: • Rafała Pietrkiewicza, • Pawła Jurkiewicza. • Opiekun projektu: p. Maciej Knyszyński.