Polityka surowcowa Polski szansą rozwoju kraju

1. Polityka surowcowa Polski szansą rozwoju kraju Warszawa, 10 października 2013 r.

2. 2 Ministerstwo Gospodarki dostrzega wagę zagadnień dotyczących surowców nieenergetycznych i zamierza podjąć działania porządkujące te kwestie. Surowce te są niezbędne dla rozwoju nowoczesnego przemysłu i, ogółem, nowoczesnej gospodarki. Polska – jak wiele państw rozwiniętych – musi stawić czoła problemowidostępu do surowców nieenergetycznych.

3. 3 Jaka jest przyczyna niedoboru surowców? - większe zużycie surowców: - wzrost państw rozwijających się, - nowe zastosowania surowców, - ograniczona podaż: - wyczerpywanie surowców, - ograniczenia eksportu głównych producentów (+ zależność od importu), - ograniczenia substytucji.

4. Rosnące ceny surowcówprzykład metali ziem rzadkich 4 Źródło: The Economist

5. 5 Jak poprawić dostępność surowców? Baza wiedzy/ eksploracja • Czy krajowe złoża są zidentyfikowane w sposób wyczerpujący? • Czy istnieje potrzeba uporządkowania istniejącej wiedzyw zakresie polskiej bazy surowcowej? Wydobycie • Jakie są bariery związane z wydobyciem surowców – czy mają charakter technologiczny, społeczny czy środowiskowy? Które z nich stanowią dla przedsiębiorstw największe wyzwanie? • Czy proces przyznawania koncesji na wydobycie można uprościć bez szkody dla środowiska i społeczności lokalnych? Jak poprawić dialog z tą społecznością?

6. 6 Jak poprawić dostępność surowców? Przetwórstwo • W jaki sposób udoskonalić przetwarzanie surowców od strony technicznej? • Czy wskazane jest wzmocnienie infrastruktury transportowej pomiędzy miejscami wydobycia oraz kluczowymi punktami importowymi a zakładami przemysłowymi?

7. 7 Jak poprawić dostępność surowców? Recykling • W jaki sposób radykalnie zwiększyć stopień recyklinguodpadów? • Jakie rodzaje odpadów są szczególnie istotne z punktu widzenia bezpieczeństwa surowcowego?

8. 8 Jak poprawić dostępność surowców? Substytucja • W przypadku których surowców istotnych dla polskiej gospodarki Polska ma szansę na przygotowanie substytutów? • W jakich obszarach związanych z substytucją Polska powinna uczestniczyć w międzynarodowych pracach badawczo-rozwojowych? • Jakie rozwiązania systemowe są niezbędne, aby możliwe było stosowanie substytucji surowców?

9. 9 Jak poprawić dostępność surowców? Wymiar międzynarodowy • Jak doprowadzić do zniesienia restrykcji eksportu surowców w krajach trzecich? Czy zawsze leży to w polskim interesie? • Jakie działania należy podjąć, aby relacje - zarówno bilateralne, jak i poprzez UE – z państwami wytwarzającymi surowce były ściślejsze?

10. 10 Jak poprawić dostępność surowców? W realizację wielu wcześniej wspomnianych kwestii MG jest już zaangażowane, np. w zakresie: • recyklingu (m.in. Narodowy Program Rozwoju Gospodarki Niskoemisyjnej); • wspierania nowoczesnych technik pozyskiwania surowców oraz odzysku surowców z odpadów (krajowe inteligentne specjalizacje); • substytucji surowcóworaz innych kwestii badawczych (zaangażowanie w działania UE – m.in. Europejskie Partnerstwo Innowacji w dziedzinie surowców).

11. Działania w Polsce 11 Narodowy Program Rozwoju Gospodarki Niskoemisyjnej - Perspektywa: 2050 - Poprawa efektywności gospodarowania surowcami oraz materiałami oraz Zapobieganie powstawaniu oraz poprawa efektywności gospodarowania odpadami (dwa z 6 celów szczegółowych) - Podejście oddolne (bottom-up) - Zasada zrównoważonego rozwoju - Szansa dla gospodarki i jednocześnie zmniejszenie emisji

12. Działania w Polsce 12 ` Krajowe inteligentne specjalizacje (smart specialisation) Wśród 16 zidentyfikowanych specjalizacji są: • Nowoczesne technologie pozyskiwania i wykorzystania surowców naturalnych oraz wytwarzanie ich substytutów • Wykorzystanie materiałowe i energetyczne odpadów (recykling i inne metody odzysku) -perspektywa finansowa 2014-2020 Krajowe inteligentne specjalizacje będą ukierunkowywać wydatkowanie środków m.in. w ramach Programu Operacyjnego Inteligentny Rozwój.

13. Europejskie Partnerstwo Innowacji w dziedzinie surowców (EIP RM) 13 Celem EIP RM jest promowanie innowacji w całym łańcuchu tworzenia wartości dodanej surowców. Działania w ramach Partnerstwa zostały zaprezentowane w Strategicznym Planie Wdrażania (SIP), w pracach nad którym uczestniczyli przedstawiciele Ministerstwa Gospodarki. KE traktuje SIP jako znaczący materiał ekspercki i będzie pod kątem SIP w sposób ciągły analizować istniejące i projektowane programy (zwłaszcza Horyzont 2020) oraz uwzględniać możliwości otrzymania dofinansowania na kwestie ujęte w SIP, a związane z danym programem. W Parlamencie Europejskim trwają prace nad programem Horyzont2020. 3,1 mld euro wstępnie przeznaczono na działania związane z realizacją celu: Działania klimatyczne, efektywne wykorzystanie zasobów oraz surowce.

14. Działania w UE 14 Działania międzynarodowe KE: • dialog w zakresie surowców, m.in. z USA, Japonią, Rosją, Chinami, Grenlandią, państwami Ameryki Łacińskiej czy Afryki); • wprowadzanie kwestii surowcowych do FTAs (m.in. regulacja ceł eksportowych na surowce w FTAs z Kolumbią, Peru czy Ukrainą); • spory w ramachWTO(w 2013 r. oczekiwany wyrok ws. chińskich restrykcji na eksport metali ziem rzadkich, wolframu i molibdenu); • współpraca badawcza (m.in. z Japonią i USA od 2011 r.).

15. 15 Podsumowanie i wnioski • Wiele działań już jest podejmowanych – zarówno na poziomie krajowym, jak i UE. • Kwestie surowcowe wykraczają poza kompetencje jednego resortu (MG, MŚ, MSZ, MNiSW). Potrzebna jest też współpraca z przedstawicielami interesariuszy zaangażowanych na różnych etapach łańcucha tworzenia wartości dodanej. • MG podejmuje się roli koordynatora przygotowania dokumentu, który będzie wyznaczał konieczne do podjęcia działania.

16. Dziękuję za uwagę