Stratejik Planlama

1. Stratejik Planlama Temel Kavramlar Strateji Geliştirme Başkanlığı Nezir Ünsal

2. Değişime karşı kuşkulu ve tutucu yönetim anlayışının aşılması sürekli iyileşmeyi hayata geçiren stratejik planla mümkün olabilecektir.

3. Sorunların üzerine giderek çözüm arama ve yapılmamış olanı yapma, mevcudu korumaya göre daha risklidir. Bu nedenle de genelde kabul görmemektedir. • Bu riski ortadan kaldırmak ve sonuç almak stratejik planlama ile mümkün olacaktır.

4. Amaç Planlar hiçbir şeydir. Planlama her şeydir. Bürokratik kültürden vatandaş odaklı kamu hizmeti kültürüne geçiş • Hizmetin ve yönetimin kalitesini iyileştirmek • Vatandaşın memnuniyetini artırmak • Daha az maliyetle daha etkili verimli ve kaliteli hizmet sunmak

5. YASAL DAYANAK • 1. 5018 Sayılı Kamu Malî Yönetimi Ve Kontrol Kanunu • Stratejik plan hazırlama zorunluluğu • Stratejik planlamaya dayalı performans esaslı bütçelemeye geçiş • Hesap verebilirlik ve mali saydamlık • Orta vadeli (3 yıllık) harcama programı ile uyumlu çok yıllı bütçeleme • İç kontrol ve iç denetim sisteminin kurulması • Tahakkuk esaslı muhasebe sistemi

6. YASAL DAYANAK 2. Kamu İdarelerinde Stratejik Planlamaya İlişkin Usul Ve Esaslar Hakkında Yönetmelik (26.05.2006) Yönetmelik, stratejik plan hazırlamakla yükümlü kamu idarelerinin ve stratejik planlama sürecine ilişkin takvimin tespiti ile stratejik planların kalkınma planı ve programlarla ilişkilendirilmesine yönelik usul ve esasların belirlenmesi amacıyla hazırlanmıştır.

7. YASAL DAYANAK “Okçu nedir ki, hedef olmadan?” Deng Ming-Dao 3. Stratejik Planlama konulu Genelge. (2006/55) 4.Kamu İdareleri İçin Stratejik Planlama Kılavuzu (DPT, 2006)

8. Stratejik Planlama-Makro Planlama İlişkisi MAKRO DÜZEY PLANLAR PROGRAMLAR STRATEJİK PLANLAMA KURULUŞ DÜZEYİ BÜTÇE DEĞERLENDİRME UYGULAMA

9. İÇERİK “Bağdat’ı almaya çalışmak; Bağdat’ın kendisinden daha mı güzeldi ne!” IV.Murat • Stratejik Planlama Kavramı • Neredeyiz? (Durum Analizi) • Nereye Gitmek İstiyoruz? (Vizyon, İlkeler, Stratejik Amaç, Hedefler) • Gitmek İstediğimiz Yere Nasıl Ulaşabiliriz? (Uygulama Stratejisi) • Başarılarımızı Nasıl Takip Eder ve Geliştiririz? (İzleme ve Değerlendirme)

10. Bir problemi onu ortaya çıkaran bilinç düzeyi ile çözemezsiniz! Einstein

11. Stratejik planlama ile • Kaynakları etkin, verimli ve ekonomik kullanmak amaçlanmaktadır. • Stratejik yönetimin aracıdır.

12. Stratejik Planlama-1 A: İşi doğru yapma B: Doğru işi yapma A: Etkinlik B: Etkililik

13. Stratejik Planlama-3 4N Neredeyiz? Nereye ulaşmak istiyoruz? Nasıl ulaşabiliriz? Nasıl ölçer ve değerlendiririz?

14. Stratejik Planlama-4 Bir kuruluşun disiplinli ve sistemli bir şekilde: • kendisini nasıl tanımladığını, • neler yaptığını, • yaptığı şeyleri niçin yaptığını, • ulaşmayı arzu ettiği durumu değerlendirmesi, şekillendirmesi ve bunlara rehberlik eden temel kararları ve eylemleri üretmesidir.

15. Stratejik Planlama-5 “Dağ ne kadar yüce olsa da, yol üstünden aşar” atasözü Stratejik planlama; kuruluşların mevcut durum, misyon ve temel ilkelerinden hareketle • bir vizyon oluşturmaları, • bu vizyona uygun amaçvehedefler saptamaları • ölçülebilir göstergeler geliştirerek, başarıyı izlemevedeğerlendirmeleri sürecini ifade eden katılımcı ve esnek bir planlama yaklaşımıdır.

16. STRATEJİK PLAN Nedir? • Kamu idarelerinin orta ve uzun vadeli amaçlarını, temel ilke ve politikalarını, hedef ve önceliklerini, performans ölçütlerini, bunlara ulaşmak için izlenecek yöntemler ile kaynak dağılımlarını içeren planı ifade eder (5018).

17. NEREDEYİZ?

18. NEREYE ULAŞMAK İSTİYORUZ?

19. GİTMEK İSTEDİĞİMİZ YERENASIL ULAŞABİLİRİZ?

20. BAŞARILARIMIZI NASIL TAKİP EDER VE DEĞERLENDİRİRİZ?

21. Neden stratejik planlama? Alice: “Nereye gideceğim çok da fark etmez” Kedi: “O zaman hangi yolu takip edeceğin de fark etmez” Alice: “... bir yere ulaştığım sürece...” diye açıklar... Kedi: “Şüphe yok ki bunu yapabilirsin... çok yürümeyi göze aldığın sürece...” Alice:“Lütfen söyler misin, hangi yoldan gitmeliyim? Kedi:“Bu büyük ölçüde nereye ulaşmak istediğine bağlı”

22. Stratejik planlama nedir, ne değildir? • Belge değil, süreç ve yaklaşım • Teorik değil, pratik katılımcılık • Sonuçlara odaklı yönetim • Ölçme ve değerlendirme önemli

23. Stratejik Planlama Süreci

24. Benimse(t)me • Çalışmanın amaçlarının ve olası faydalarının belirlenmesi • Çalışmanın duyurulması • Heyecan yaratma • Üst düzey sahiplik

25. Planlamanın planlaması: temel sorular-1 • Kuruluşa yönelik • Kişilere yönelik • Sürece yönelik

26. Planlamanın planlaması: temel sorular-2 Kuruluşa yönelik: • Yöneticilerin desteği var mı? • Kuruluşun geleceği hakkında kararlar alma isteği var mı? • Stratejik plan geliştirebileceğine inanç var mı?

27. Planlamanın planlaması: temel sorular-3 Kişilere yönelik: • Organizasyon: planlama nasıl yönetilecek, takımda kimler olacak? • Çalışanlar hangi aşamada nasıl katkıda bulunacak? • Dışarıdan destek/danışmanlık/hizmet ne ölçüde alınacak?

28. Planlamanın planlaması: temel sorular-4 Sürece yönelik: • Çalışmaya ne kadar vakit ayrılacak? • Nasıl bir uygulama modeli öngörülecek: hangi aşamalar gerçekleştirilecek? • Hangi çıktılar/sonuçlar elde edilecek?

29. Stratejik Planlama Ekibinin Oluşturulması • Etki • İlgi • Etkilenme • Bilgi

30. Stratejik Planlama Ekibinin Oluşturulması Grup üyesi; • Grubun değer ve ilkelerini benimser. • Ait olduğu birimi temsil eder. • Çalışmalara gönüllü olarak katılır. • Çatışma durumunda uzlaşmayı bilir. • .... Oluşturulan grupta; • Temel hizmet birimleri • İç paydaşlar • Farklı uzmanlık/çıkar alanları • Üst yönetim temsil edilmiştir. • ....

31. Anahtar-2 Eğer problem başlangıçta saçma görünmüyorsa onun için umut yoktur! Einstein

32. Mevzuat Analizi 0 Üst Yönetim Desteğinin Sağlanması İLKELER MİSYON VİZYON Stratejik Planlama Ekibinin Oluşturulması Kritik Başarı Faktörleri Strateji Alanları Stratejik Amaçlar Takım Bilincinin Oluşturulması Çalışma Normlarının Belirlenmesi 2 Hedefler İş Takviminin Oluşturulması Stratejiler 4 3 Durum Analizi Faaliyet Alanları Performans Kriterleri Paydaş Belirleme Faaliyet ve Projeler Paydaş Analizi Paydaş Görüşmeleri Görüşlerin Alınması 1 Nihai SP Performans Programı GZFT ve Öneriler UYGULAMA Stratejik Konular

33. Stratejik planda yer alması gereken temel öğeler • Durum analizi (özet) • Katılımcılığın nasıl sağlandığına ilişkin açıklama • Misyon, vizyon, temel değerler • En az bir amaç • Her amacın altında en az bir hedef • Hedef ölçülebilir şekilde ifade edilememişse ölçüm kriter(ler)i • Stratejiler • Tüm amaç ve hedefleri içeren beş yıllık tahmini maliyet tablosu

34. Hazırlık çalışmaları • Planın sahiplenilmesi • Planlama sürecinin organizasyonu -Koordinatör birim-Üst yönetici-Takım • İhtiyaçların tespit edilmesi -Eğitim–Danışmanlık–Veri–Mali kaynak • Zaman planı • Hazırlık programı

35. Durum Analizi (Neredeyiz)? • Tarihi gelişim • Kuruluşun yasal yükümlülükleri ve mevzuat analizi • Kuruluşun faaliyet alanları ile ürün ve hizmetlerinin belirlenmesi • Paydaş analizi (iç ve dış paydaşlar, yararlanıcılar) • Kuruluş içi analiz ve Çevre analizi (GZFT)

36. DURUM ANALİZİ SONUNDA SWOT Analizi yapılır Yani (Güçlü,Zayıf,Fırsat, Tehdit)

37. SWOT (GZFT) ANALİZİNDE TEMEL BAŞLIKLAR Kurum içi unsurlar Güçlü Yönler Zayıf Yönler Tehditler Fırsatlar Çevresel Unsurlar

38. NEREYE ULAŞMAK İSTİYORUZ? (GELECEĞE BAKIŞ) • Misyon ve İlkeler • Vizyon • Stratejik Amaçlar ve Hedefler

39. MİSYON (Nereye ulaşmak istiyoruz?-1) Misyon Kavramı • Fr: mission • Tr: ulugörev, özgörev, amaç, görev Kurumun varlık nedenidir

40. Misyon Kavramı • Bir kimse kurum veya kuruluşun var oluş nedeni, Bir kimse, kurum veya kuruluşun yapması beklenen görevi’dir. (TDK Sözlüğü) • Misyon üstlenmek: özel bir görevi üstüne almak.. TDK

41. Misyon için cevaplanması gereken sorular • NE yapmamız gerekiyor/bekleniyor? • Bunları KİM için yapıyoruz? • Hangi yöntem, yaklaşım ve değerler ile NASIL üretiyoruz? Nasıl çalışıyoruz? • Bunları NEDEN yapıyoruz? Neden varız?

42. Misyon İfadesi NE? Hizmet alanların ihtiyaçları NEDEN? Var oluş nedeni, kuruluş amacı Nasıl? Yaklaşımlar,yöntemler KİME? Hizmet alan kesimler

43. Örnek TÜSSİDE Misyonu; • Kurum ve kuruluşların daha etkin yönetilmesi ve sürekli gelişimi için, eğitim, danışmanlık, araştırma ve yayın hizmetlerini insan odaklı yaklaşımlarla sunmaktır.

44. TÜSSİDE Misyon İfadesi NE? Eğitim, danışmanlık, araştırma ve yayın hizmetleri NEDEN? daha etkin yönetilmesi ve sürekli gelişimi için NASIL? İnsan odaklı yaklaşımlar ile KİME? kurum ve kuruluşlara

45. Misyon örnekleri Bütün genç insanlarımıza mümkün olan en yüksek standartlarda, eşit erişim hakkı tanıyarak, onların eğitim ve gelişimini sağlamak. (Kuzey İrlanda Eğitim Bakanlığı)

46. Misyon örnekleri • Herkese eşit eğitim hakkı sağlanmasına ve eğitimde mükemmelliğin bütün toplumda gelişmesini sağlamak. (ABD Eğitim Bakanlığı)

47. Misyon örnekleri • Misyonumuz, ulusun geleceğini tayin edecek kişileri şekillendirmek ulusun geleceğini şekillendirmektir. Eğitim hizmeti çocuklarımıza dengeli ve iyi düzenlenmiş eğitim sunar, bütün potansiyellerini kullanabilmek üzere geliştirir, iyi vatandaş olarak, ailelerine, topluma ve ülkelerine karşı sorumlu biri olarak yetişir. (Singapur Eğitim Bakanlığı)

48. Özlü, açık ve çarpıcı olmalı, Hizmetin amacını tanımlamalı, Hizmet verilen kişi ve kuruluşları belirtir, Sunulan hizmet ve/veya ürünleri tanımlar. İdealisttir, yürekten gelmesi, hissedilmesi gerekir, Özgündür, Çekicidir, Kısa ve akılda kalıcıdır. İlham verici ve iddialıdır. İdeal olanı tanımlayıcıdır. MİSYON VİZYON;

49. Vizyon • Muassır medeniyetler seviyesinin ÜSTÜNE çıkmak… M. K. ATATÜRK

50. Vizyon Memleket isterim Gök mavi, dal yeşil, tarla sarı olsun;Kuşların çiçeklerin diyarı olsun. Memleket isterim Ne başta dert, ne gönülde hasret olsun;Kardeş kavgasına bir nihayet olsun. Memleket isterim Ne zengin fakir, ne sen ben farkı olsun;Kış günü herkesin evi barkı olsun. Memleket isterim Yaşamak, sevmek gibi gönülden olsun;Olursa bir şikâyet ölümden olsun. Cahit Sıtkı TARANCI