Türkiye’de Hekim Çalışma Sürelerine İlişkin Düzenlemeler

1. Türkiye’de Hekim Çalışma Sürelerine İlişkin Düzenlemeler Av. Ziynet Özçelik

2. Tabiplik, doğrudan insan hayatını konu aldığı için çok dikkat ve özveri gerektiren bir meslektir. Tabiplerin haftalık çalışma süresi 45 saattir ve sıklıkla nöbetlerde hiç dinlenmeden 36 saat çalışmak zorunda kalmaktadırlar. Bu çalışma temposu, tabiplerin hata yapma ihtimalini artırmaktadır. (Genel Gerekçe-5614 Sayılı Bazı Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Mart 2007)

3. Çalışma Sürelerinin Uzamasına Etki Eden Unsurlar Sağlık hizmetlerinin sürekliliği, Personel dağılımındaki yetersizlik, Personel eksikliği, …

4. 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun-Haftalık çalışma süresi 40 saat- Hafta sonundaki iki gün tatil günü (1965), • Günün 24 saatinde devamlılık gösteren hizmetlerde çalışan devlet memurlarının çalışma saat ve şekilleri ayrıca düzenlenebilir(657 Sayılı Kanun madde 101) • 2368 sayılı Sağlık Personelinin Tazminat ve Çalışma Esaslarına Dair Kanun- haftalık çalışma süresi 45 saat; (Aralık 1980)

5. 4924 sayılı Sözleşmeli Sağlık Personeli Çalıştırılmasına ilişkin Kanun-Haftalık çalışma süresi 45 Saat( Temmuz 2003). • Ancak çalışma birimlerinin ve hizmetin özellikleri dikkate alınarak valilik tarafından farklı çalışma süreleri ve günlük çalışma saatlerinin belirlenebilir.

6. 5258 Aile Hekimliği Pilot Uygulaması Hakkında Kanunun- aile hekimleri acil haller hariç, haftada kırk saatten az olmamak kaydı ile hekimin talebi ve o yerin sağlık idaresince onaylanan çalışma saatleri içinde çalıştırılır. • (Aralık 2004) • Aile Hekimliği Pilot Uygulaması Kapsamında Sağlık Bakanlığınca Çalıştırılan Personele Yapılacak Ödemeler Ve Sözleşme Şartları Hakkında Yönetmelik- haftada kırk saatten fazla veya hafta sonları çalışma aile hekiminin talebi üzerine yapılabilir ve çalışma saatleri haftanın tüm günlerine yayılabilir.

7. Yataklı Tedavi Kurumları İşletme Yönetmeliği(Madde 41) • nöbet, sabah saat sekizden ertesi gün saat sekize kadar geçen süreyi kapsar, • nöbet tutan personele ertesi gün görev verilmeyebilir, kurum içinde veya evinde dinlendirilmesi için hizmeti aksatmamak ve çağrılara uymak kaydıyla izin verilebilebilir • hafta tatillerinde ve resmi tatil günlerinde nöbet tutanlara hizmeti aksatmamak kaydıyla diğer iş günlerinde nöbet süresi kadar izin verilebilir.

8. Yasalarımızda Kamu Sağlık Personeli için fazla çalışmanın üst sınırı düzenlenmemiştir.

9. Fazla çalışmanın karşılığı olan ücretin ödenmesinde üst sınır düzenlenmiştir( 657 S. K. ek madde 33) • nöbet süresi kesintisiz 8 saatten az olmamak üzere tutulan nöbet için nöbet ücreti ödenir. Ancak ayda 80 saatten fazlası için ödeme yapılmaz. • İcap nöbeti için, süresi kesintisiz oniki saatten az olmamak üzere, nöbet ücreti için belirlenen ücretin %30'u tutarında icap nöbet ücreti ödenir. Bu şekilde ücretlendirilebilecek icap nöbeti toplam süresi, aylık yüzyirmi saati geçemez. • Bu madde uyarınca yapılacak ödemeler, Sağlık Bakanlığına bağlı sağlık kurumlarında döner sermaye bütçesinden ödenir.

10. 4857 sayılı İş Kanunu(Haziran 2003) • Haftalık çalışma süresi 45 saattir ,haftanın altı günü iş günüdür. • Aksi kararlaştırılmamışsa bu haftalık çalışma süresi haftanın çalışılan günlerine eşit ölçüde bölünerek uygulanır. • Tarafların anlaşması halinde ise günde on bir saati aşmamak koşulu ile haftanın çalışılan günlerine farklı şekilde dağıtılabilir. Bu halde çalışanların iki aylık çalışma sürelerinin toplamı normal çalışma sürelerini aşamaz. • Fazla çalışma saatleri günde üç saati ve yılda toplam 270 saati geçmez.

11. İyonizan Radyasyon Kaynakları ile çalışan Sağlık Personeli. • 3153 sayılı Kanun, Radyoloji, Radyom ve Elektrikle Tedavi Müesseseleri Hakkında Tüzüğü- günlük çalışma süreleri 5 saattir(1939). • Sağlık Kuralları Bakımından Günde Ancak 7,5 Saat Veya Daha Az Çalışılması Gereken İşler Hakkında Yönetmelik- günde ancak 7,5 saat çalıştırılabilirler. • Sağlık Bakanlığının 08.10.2007 gün ve 21025 sayılı genel yazısı- radyasyon kaynakları ile çalışan kamu sağlık personelinin mesaileri haftalık 45 saattir, ayrıca fazla çalışma yaptırılabilir. • İş Kanunu- Sağlık nedeniyle günde 7,5 saat veya daha az çalışılması gereken işlerde ise fazla çalışma yaptırılması yasaktır.

12. ILO’ nun 1935 tarih ve 47 numaralı sözleşmesi- çalışanların haftalık çalışma süresi 40 saattir.(Türkiye imzalamamıştır), 1977 tarihli ve 149 sayılı Sağlık Çalışanları Sözleşmesi sağlık çalışanlarının haftalık çalışma süresi 40 saattir(Türkiye imzalamamıştır).

13. “herkes dinlenme, azami çalışma sürelerinin makul süre ile sınırlandırılması ve ücretli tatil hakkına sahiptir.” -İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi madde 24. -Avrupa Birliği Temel Haklar Bildirgesi madde 31. -Avrupa Sosyal Şartı madde 2. -Anayasa Madde 50

14. Uzun ve kesintisiz çalışma saatleri: çalışanların dinlenme hakkını ve sağlık hakkını ihlal eder, Hastaların nitelikli sağlık hizmeti alma hakkına zarar verir,

15. YAPILAN BÜTÜN ARAŞTIRMALARA RAĞMEN FAZLA ÇALIŞMANIN SAĞLIĞA YARARI KANITLANAMAMIŞTIR.

16. Teşekkür ederim.