YAŞLIDA İMMÜN SİSTEM ve ENFEKSİYON HASTALIKLARI

1. YAŞLIDA İMMÜN SİSTEM ve ENFEKSİYON HASTALIKLARI Prof. Dr. TANJU BEĞER CTF İç Hastalıkları ABD Geriatri Bilim Dalı

2. İMMÜN SİSTEM • Doğal (Nonspesifik) immünite: Edinsel immün cevap gelişinceye kadar, hızlı fakat tam olmayan koruma sağlar Elemanları; makrofajlar, dendritik hc., doğal öldürücü hücreler ve kompleman • Edinsel (adaptive) immünite: Hücresel immünite Humoral immünite İmmünolojik bellek Mukozal immünite

3. Hücresel İmmün Sistemin Görevleri • Greft rejeksiyonu • Virüsle enfekte hücrelerin öldürülmesi • Mantar, intrasellüler parazit ve bakterilere karşı koruma • Otoimmüniteyi önleme • Tümör büyümesini önleme

4. Humoral İmmün Sistemin Görevi • Bakteri ve diğer enfeksiyon ajanlarına karşı koruma sağlayan antikor üretmek Monosit/Makrofaj Sisteminin Görevi • Antikorla önceden opsonize olmuş veya olmamış yabancı materyalin öldürülmesi • Hümoral ve hücresel cevabı düzenlemek

5. İmmünolojik Bellek • Önceden karşılaşılmış bir antijenle yeniden karşılaşma  T ve B hücreleri içindeki Bellek hücreleri  sekonder (anamnestik) yanıt  affinitesi yüksek antikor sentezi

6. Mukozal İmmünite MALT (mucosa-associated lymphoid tissue) • B ve T lenfositlerden oluşan lenfoid foliküller ve bunların üzerini örten M hücreleri nden oluşan epitel dokusundan meydana gelir. • Bu foliküllerdeki B lenfositler IgA sentezler.

7. Hücresel immünitede meydana gelen değişiklikler Timik involüsyon: • KI kaynaklı T hücre prekürsörlerinin olgunlaştığı ve farklılaştığı yer timustur. • T hücreleri pozitif ve negatif seleksiyona uğrar. • Yaşlanmayla; timusun T hücre prekürsörlerinin farklılaşmasını sağlama kapasitesi azalır immatür T hücre oranı  • Timik hormon konsantrasyonu 

8. T lenfosit fonksiyonunda meydana gelen değişiklikler Kantitatif: • ….

9. T lenfosit fonksiyonunda meydana gelen değişiklikler (devam) Kalitatif: • ….

10. T lenfosit fonksiyonunda meydana gelen değişiklikler (devam) • Yaşlıların Tbc, influenza, v.zoster ile sensitize olmuş lenfositlerinin bu antijenlere verdiği proliferatif yanıt bozulmuştur (reaktivasyon Tbc) • Yaşlıda süpresör T lenfositler daha az prolifere olur  etkisi daha az  otoantikor oluşumu daha fazladır.

11. B lenfosit fonksiyonunda meydana gelen değişiklikler • KI prekürsör hc.nin B hücrelerini oluşturma kabiliyeti bozulur. • T bağımlı antikor cevaplarında azalma daha belirgindir. • Spesifik antijene spesifik antikor üretme kabiliyeti azalır immünizasyonda oluşan antikor seviyeleri düşüktür.

12. B lenfosit fonksiyonunda meydana gelen değişiklikler (devam) • Ig’lerin toplam miktarı değişmez, dağılımı değişir; IgM , IgA ve IgG  • Yaşlanmayla B lenfositler daha az koruyucu antikor üretir (pnömokok ile aşılanmadan sonra oluşan antikorların opsonizazyon gücü daha azdır).

13. Otoimmün reaktivite Otoantikor oluşumu  ,self tolersns  • Kendisine karşı yüksek affinitesi olan antikor reseptörleri eksprese eden B lenfositler yok edilmekten kaçabilir, veya • Reseptörlerini yenilemede yetersiz olabilir, veya • Yaşa bağlı olaylarla (oksidasyon, glikasyon) değişmiş veya anatomik sekestrasyondan kurtulmuş kendi moleküllerine karşı immün cevaptan kaynaklanabilir.

14. Mukozal immünitedeki değişiklikler • Yaşın etkisi azdır. • sIgA miktarı  • IgA sekrete eden plazma hücreleri  • Tükürüğün opsonik aktivitesi  • Tonsil dokusundaki MALT folikülleri ile ilişkili epitel yüzeyi 

15. İmmün yaşlanmanın klinik etkileri Enfeksiyon Hastalıkları • …

16. İmmün yaşlanmanın klinik etkileri İmmünizasyona cevap Aşılara karşı spesifik antikor cevabı azdır; • Sağlıklı yaşlıların %30-40’da influenza aşısından sonra koruyucu immünite gelişmeyebilir. • Pnömokok aşıları daha az efektiftir.

17. İmmün yaşlanmanın klinik etkileri Kanser • …

18. İmmün yaşlanmanın klinik etkileri Monoklonalgamopati • …

19. Yaşlıda Enfeksiyon Hastalığı Riskini Artıran Faktörler • İmmün sistemin baskılanması • Doku ve organlardaki fonksiyonel ve yapısal değ. • Patogenezi farklı birden fazla hastalığın birlikteliği • Yetersiz beslenme • Sürekli ve çeşitli dozlarda ilaç kullanımı • Hastane ve bakım evinde kalma • Dirençli mikroorganizmalarla enfeksiyon • Psikolojik durum • Sosyo-ekonomik şartlar

20. Farklı organlardaki yapısal ve fonksiyonel değişiklikler enfeksiyon riskini artırır. • Bozulmuş öksürük refleksi, mukosilier klirenste azalma, orofarenks kolonizasyonunda artma solunum sis. enfeksiyonu • Böbreğin idrarı asidifiye etme kabiliyetinde azalma, idrarın bakteriostatik özelliğinin azalması, mesanenin tam boşalamaması Üriner enf • GİS’de yaşa bağlı değişiklikler (aklorhidri, divertikül)  GİS enf

21. Patogenezi farklı hastalıklar • Kapak hast.(sklerotik, yapay kapak, pace-maker implantları) • Metabolik hast. (DM, gut) • Nörolojik hast. (SVA, parkinson, Alzheimer) • Kr. Respiratuar hast. (KOAH, bronşektazi) • Ürolojik hast. (BPH, sonda kullanımı) • Ortopedik hast. (protezler, artroskopi) • Deri hast. (bası yaraları, erizipel) • Safra ve böbrek taşları • Bakımsız dişler

22. Beslenme yetersizliği • Protein ve karbonhidrat alımındaki yetersizlik  IL ve TNF yapımı  • Lipid eksikliği prostaglandinleri etkiler • E, C vitamini ve Zn eksikliği hücresel immünite • Fe eksikliğienfeksiyona direnci düşürür Sürekli ilaç kullanımı • Sedatifler • Diüretik ve laksatifler • İmmunsüpresifler

23. Yaşlıda Sık Görülen Enfeksiyon Hastalıkları • Solunum sistemi enfeksiyonları • Üriner enfeksiyonlar • Gastrointestinal enfeksiyonlar • Nozokomiyal enfeksiyonlar

24. Solunum Sistemindeki Değişiklikler

25. PNÖMONİ • Etyoloji:

26. PNÖMONİ • Etyoloji:

27. PNÖMONİ • Patogenez Mikroorganizmalar akciğere 4 yoldan ulaşabilir. 1) İnhalasyon (sık) 2) Aspirasyon (sık) 3) Direk inokülasyon 4) Hematojen yayılım

28. PNÖMONİ • Pnömoniyi kolaylaştıran faktörler;

29. PNÖMONİ • Semptom ve Bulgular: 

30. PNÖMONİ • Tanı: 

31. Tedavi:

32. PNÖMONİ • Tedavi süresi:

33. TÜBERKÜLOZ • Tbc yaşlı populasyonda % 28.6 • Predispozan faktörler; • Hücresel immünitede bozulma • Diabetes mellitus • Maliniteler • İmmunsupresif ilaç kullanımı • Gastrektomi

34. Tbc - Klinik ve Labaratuvar

35. Tbc -Tanı

36. Tbc -Tedavi

37. Üriner Sistemdeki Değişiklikler • Kadında üretranın kısa olması, sifinkter tonusunun azalması • İdrarın bakteriostatik özelliğinin azalması • Bakteriyel çoğalmayı kolaylaştıran hastalıklar (DM, böbrek hast, taşlar) • İdrar sondaları ve müdahalede kullanılan enstrümanlar

38. Üriner Sistem Enfeksiyonları

39. Yaşlıda Menenjit • Mortalite yüksektir (%53-79) • Nedeni; - eşlik eden kronik hast - dirençli organizmalarla enfeksiyon - tanıda gecikme

40. Enfeksiyonun alınış şekli • Bakteriyemi: Pnömoni, idrar yolu enfeksiyonu veya dekübitüs ülserleri • Direkt inokülasyon: Kafa travması, beyin cerrahisi • Komşuluk yolu: sinüzit, otit

41. Etyoloji

42. Etyoloji

43. Klinik • Ateş, baş ağrısı, meningial irritasyon bulguları, bilinç bulanıklığı, konfüzyon bakteriyel menenjit • Kranyal sinir felçleri ve nörolojik bulgular %10-20 • Epilepsi %30 • Papil ödemi (başlangıçta <%1) • Sadece mental durum değişikliği (*) • Tbc menenjit kliniği siliktir. Subfebril ateş, baş ağrısı, kişilik değişikliği şeklinde prodromal bulgular 2-3 haftada meningial irritasyon bulguları, kusma, konfüzyon, nörolojik bulgular

44. Tanı: • BOS incelemesi • Kültür Tedavi:

45. Endokardit Predispozan faktörler: • …

46. Etyoloji

47. Klinik

48. Tanı: • Profilaksi: Kalsifiye ve prostetik kapağı olanlara her türlü müdahale öncesi antibiyotik profilaksisi uygulanmalı

49. Tedavi

50. Yaşlıda Cerrahi Girişim Gerektiren Enfeksiyon Hastalıkları • Kolesistit ve kolanjit • Osteomiyelit • Divertikülit • Apanisit