Zakres działania PIP

1. Program prewencyjny PIP dot. przeciwdziałania negatywnym skutkom przeciążenia psychicznego i stresu w miejscu pracy

2. Zakres działania PIP • nadzór i kontrola przestrzegania przez pracodawców prawa pracy, w szczególności przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy (...) • analizowanie przyczyn wypadków przy pracy i chorób zawodowych (...) • udzielanie porad i informacji technicznych w zakresie eliminowania zagrożeń dla życia i zdrowia pracowników • (...).

3. Czynniki ryzyka zawodowego w przyszłości • brak aktywności fizycznej w pracy • dolegliwości mięśniowo-szkieletowe • psychospołeczne warunki pracy (stres w miejscach pracy) • nowe technologie i interfejsy w układach człowiek – maszyna (Risk Observatory, European Agency for Safety and Health at Work, 2006)

4. Stan psychofizyczny pracownika jako przyczyna wypadku przy pracy (dane PIP za 2005 r. - 2007 r.) • Stan psychofizyczny: nagłe zachorowanie, niedyspozycja fizyczna,zmęczenie,zdenerwowanie • Dotyczy: wyłącznie wypadków ciężkich i śmiertelnych • Liczba poszkodowanych: 767 osób (!)

5. Program PrewencyjnyPaństwowej Inspekcji Pracy

6. Program PIP • Grupa docelowa: pracodawcy i pracownicy • Miejsce: cały kraj • Czas trwania: kwiecień 2006 r. – grudzień 2008 r. • 2 cele: • Informacyjny - dostarczenie wiedzy • Prewencyjny - identyfikacja przyczyn stresu w zakładzie i zastosowanie właściwych metod przeciwdziałania.

7. Sposób realizacji: ►1. Szkolenie dla pracodawców i pracowników z jednego zakładu • Przyczyny stresu • Skutki zdrowotne • Skutki organizacyjne • Koszty finansowe • Wpływ na wypadki przy pracy • Sposoby przeciwdziałania. Prelegenci z: Państwowej Inspekcji Pracy Wojewódzkich Ośrodków Medycyny Pracy Instytutu Medycyny Pracy w Łodzi Uniwersytetu Jeleniogórskiego Kliniki Psychiatrii i Psychoterapii Śląskiej Akademii Medycznej Krajowego Stowarzyszenia Psychologów Transportu Regionalnych Oddziałów ZUS Związków Zawodowych Zakładów pracy wdrażających systemy zarządzania Polskiej Organizacji Pracodawców Osób Niepełnosprawnych.

8. Sposób realizacji: ► 2. Dostarczenie materiałów informacyjnych • Zasady zarządzania stresem • 61 „dobrych praktyk” dla pracodawców • 23 antystresowe Standardy Zarządzania • 44 Rady dla pracowników • 83 sposoby usuwania przyczyn stresu.

9. Sposób realizacji: ► 3. Wizyta inspektora pracy w zakładzie • Badanie ankietowe poziomu wiedzy pracodawcy nt stresu zawodowego • Pomiar i ocena psychospołecznych warunków pracy w zakładzie • Dostarczenie sprawozdania z wynikami • Poradnictwo i pomoc w ustaleniu środków profilaktycznych.

10. Dotychczasowe wyniki programu

11. Konferencje, seminaria, szkolenia dla 4.400 osób • Badanie ankietowe wśród 1.390 pracodawców • Poradnictwo i doradztwo 1.300 porad • Ocena stresogenności cech pracy w 300 zakładach pracy na 1.068 różnego rodzaju stanowiskach pracy 35 % pracodawcy 30 % pracownicy • Struktura uczestników 12% służba bhp i SIP 16 % członkowie organizacji zw. 7 % pracownicy młodociani.

12. Rodzaje badań prowadzonych przez PIP w ramach programu

13. 2 rodzaje badań: • Badanie poziomu wiedzy pracodawców uczestniczących w programie 2. Ocena stresogenności cech pracy bezpośrednio na stanowiskach pracy w wybranych zakładach.

14. Badanie 1: Badanie poziomu wiedzy pracodawców • Dwukrotne badanie ankietowe tej samej grupy pracodawców • Sposób realizacji: na początku i na zakończenie programu (po udziale w szkoleniach, przeprowadzeniu oceny stresogenności cech pracy w zakładzie i dostarczeniu pracodawcom materiałów edukacyjnych) • Cel: poznanie zmian poziomu wiedzy pracodawców nt. stresu zawodowego - ocena skuteczności programu; poznanie oczekiwań pracodawców odnośnie stresu zawodowego i programu PIP.

15. Badanie 2: Ocena stresogenności cech pracy w zakładzie • Ocena stresogenności cech pracy bezpośrednio na stanowiskach pracy w zainteresowanych zakładach • Sposób realizacji: zaproponowanie udziału zakładom (udział dobrowolny) oraz ustalenie składu ekspertów dokonujących oceny (zawsze przedstawiciel pracodawcy i przedstawiciel pracowników, np.: kierownik zmiany, pracownik zatrudniony na stanowisku, inspektor bhp) • Wykorzystywane narzędzie badawcze: Kwestionariusz Do Oceny Cech Pracy Instytutu Medycyny Pracy w Łodzi • Cel: wskazanie najbardziej stresujących stanowisk pracy (cech pracy); zaproponowanie środków profilaktycznych; uzupełnienie zakładowej oceny ryzyka zawodowego.

16. Wyniki

17. Wyniki badania ankietowego pracodawców

18. Badanie ankietowe poziomu wiedzy pracodawców - wyniki • Dwukrotne badanie 1.390 pracodawców • Wzrost poziomu wiedzy pracodawców od 2,5% do 10,5% (M= 8,15%) Źródło: dane PIP

19. Wyniki oceny stresogenności cech pracy

20. Ocena stresogenności cech pracy w zakładach- wyniki Źródło: dane PIP 60 % ocenionych stanowisk wymaga wprowadzenia działań profilaktycznych Liczba zakładów w których opracowano wnioski profilaktyczne: 32 (12%)

21. Co przeszkadza pracownikom w badanych zakładach? Źródło: dane PIP

22. Wnioskiz dwuletniej realizacji programu

23. Wnioski • Na 20% ocenionych stanowisk pracy panują ewidentnieniekorzystne psychospołeczne warunki pracy • Na 40% ocenionych stanowisk pracy panują potencjalnie niekorzystne psychospołeczne warunki pracy • Pracujemy coraz więcej i w coraz większym tempie • Treść wykonywanej pracy jest coraz trudniejsza • Coraz trudniejsze i bardziej wymagające są kontakty z innymi ludźmi w pracy • Sposób zarządzania i organizacji pracy w zakładzie często utrudnia zamiast ułatwiać jej wykonywanie • W dalszym ciągu istnieją zakłady i stanowiska pracy, w których praca wykonywana jest w niebezpiecznych, niehigienicznych oraz nieestetycznych warunkach pracy.

24. Wnioski c.d. • Pracodawcy najlepiej rozpoznają negatywny wpływ stresu zawodowego na funkcjonowanie przedsiębiorstwa • Nieco słabiej rozpoznają negatywny wpływ stresu zawodowego na funkcjonowanie pracowników • Najgorzej rozpoznają przyczyny stresu • Tylko nieliczni pracodawcy opracowują i wdrażają we własnych zakładach środki profilaktyczne.

25. Dlaczego działania profilaktyczne nie są wdrażane w zakładach? • Brak środków finansowych, w szczególności w małych i średnich zakładach pracy, na działania zmniejszające stres (przyczyny obiektywne); • Koncentracja zakładów pracy na bieżącej działalności i związany z tym brak analiz oraz planów dot. dalszego rozwoju (brak motywacji do podjęcia wysiłku i wprowadzania zmian); • Stosunek niektórych pracodawców (również z dużych zakładów, dysponujących środkami finansowymi, w tym z kapitałem zagranicznym) wykazujących brak zainteresowania działaniami poprawiającymi warunki pracy własnych pracowników lub traktujących takie działania jedynie w kategoriach zbędnego wydatku finansowego (niedostrzeganie korzyści).

26. Jakie powinny to być działania (wg PIP)? • Zmniejszanie obciążenia psychicznego pracownikówi członków kadry kierowniczej (usprawnienia w organizacji pracy; wcześniejsze planowanie zadań/produkcji; właściwy podział obowiązków i odpowiedni dobór pracowników do stanowisk; zwiększenie liczby zatrudnionych; ustawiczne szkolenia zawodowe, przestrzeganie prawa pracy); • Zwiększanie umiejętności kadry kierowniczej w zakresie zarządzania pracownikami oraz rozwiązywania konfliktów (odpowiedni dobór osób do stanowisk kierowniczych; szkolenia ze sposobów zarządzania i motywowania pracowników oraz metod negocjacji i mediacji); • Zwiększanie umiejętności pracowników w radzeniu sobie z niepewnością, pośpiechem oraz trudnymi kontaktami z innymi ludźmi (treningi asertywności, zarządzania czasem, obsługi klienta, relaksacyjne) • Inwestycje finansowe w poprawę bezpieczeństwa, higieny i estetyki pracy w zakładach (usuwanie hałasu, ciasnoty, niedostatecznego oświetlenia, nieprzyjemnych woni na stanowiskach pracy).

27. Uwagi: • Powyższe wyniki zostały uzyskane w konkretnych zakładach pracy na podstawie odpowiedzi udzielonych przez konkretnych pracodawców, członków kadry kierowniczej i pracowników • Wyniki te stanowią szczególną wartość dla załóg które zdecydowały się wziąć udział w programie • Jednak odnoszą się jedynie do zakładów pracy biorących udział w programie PIP oraz ocenionych w jego ramach stanowisk pracy • Pod żadnym pozorem nie mogą być ekstrapolowane na pozostałe zakłady pracy lub branże • Prezentowane wyniki i rodzaje działań profilaktycznych mogą jedynie stanowić wskazówkę dla pozostałych zakładów pracy, do czasu przeprowadzenia własnych ocen i podjęcia na ich podstawie indywidualnych działań profilaktycznych.

28. Podsumowanie

29. Co można zyskać zmniejszając stres?

30. Podsumowanie • Nadmierny stres jest i będzie obecny w pracy (dotyczy 24-40% pracujących) • Powoduje natychmiastowe oraz odległe w czasie skutki zdrowotne, organizacyjne, ekonomiczne i społeczne • Jeśli występuje, jest wynikiem niedopasowania wymagań pracy do możliwości i potrzeb człowieka • Dysponujemy narzędziami do jego pomiaru • Znamy sposoby jego redukcji • Zapobieganie mu jest możliwe i może się opłacać • Zmniejszanie stresu w miejscu pracy wymaga współdziałania pracodawcy i pracowników.

31. Nowoczesny sposób zarządzania firmą Poprawę zdrowia pracowników Zwiększenie efektywności i jakości ich pracy Zmniejszenie liczby błędów i pomyłek Zmniejszenie liczby wypadków Zmniejszenie strat Zmniejszenie liczby skarg Zmniejszenie fluktuacji kadr Zwiększenie gotowości załóg do nowych wyzwań Zwiększenie konkurencyjności Umocnienie pozycji polskich firm na rynku Większe poczucie bezpieczeństwa pracodawców i pracowników Przyjazne miejsce pracy.

32. Firma, w której 40% załogi doświadcza stresu, uznawana jest za niezdolną do prawidłowego funkcjonowania na rynku

33. Dziękuję za uwagę www.pip.gov.pl

37. Powrót