Financiële risico’s vroegtijdig herkennen

1. Financiële risico’s vroegtijdig herkennen Geert Ploeg

2. Planning en Control cyclus Strategisch Beleidsplan 3-5 jaar Kader- brief Jaarplannen en budgetten Evaluaties Jaarcyclus Voortgangs- rapportages Jaarverslag, Jaarrekening Ramingen resultaten

3. Beleidscyclus: verschillen private/publieke sector Privaat Publiek Profit BV, NV Niet verplicht Jaarverslag, W&V rekening, balans Mogelijk Non-profit Stichting, vereniging Meestal verplicht, begroting = ‘contract’ met financiers Jaarverslag, exploitatie- rekening, balans Mogelijk Rechtsvorm Meerjarenplan, begroting Jaarverslag en jaarrekening overal verplicht Faillissement Decentrale overheid Verplicht, basis: programma- begroting Basis: programma- rekening en balans Onmogelijk

4. Voorbeeld Winst & Verliesrekening (periode) Netto omzet -/- directe kosten omzet Bruto marge (toegevoegde waarde) -/- personeelskosten -/- bedrijfskosten -/- afschrijvingen Bedrijfsresultaat + of -/- rente + of -/- buitengewone baten/lasten Netto winst voor belasting -/- vennootschapsbelasting Netto winst na belasting N.B.: EBITDA: EarningsBefore Interest, Tax, Depreciation and Amortization

5. Non profit: exploitatierekening (periode) Andere namen: resultatenrekening, staat van baten/lasten of kosten/opbrengsten Opbrengsten/baten Personeelskosten Afschrijvingen Overige bedrijfskosten Bedrijfslasten Bedrijfsresultaat (opbrengsten – lasten) Financiële baten/lasten Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening Buitengewone baten/lasten Resultaat boekjaar (mag niet uitgekeerd !)

6. Balans: totalen activa en passiva altijd gelijk ! Activa: Passiva: Eigen vermogen als sluitpost Alle bezittingen Alle schulden

7. Plaats OR in organisatie (vennootschap) Aandeelhouders Commissarissen OR, Fin. Commissie Bestuurder Management Team Werknemers

8. Achtergrond financiële problemen • Niet effectief reageren op: • externe bedreigingen • interne zwaktes • Wegvallen subsidie • Overnames met teveel geleend geld • Houdbaarheidsdatum oprichter/pionier verstreken • ‘Zonnekoning’ gedrag bestuurder • Onvoorspelbare calamiteiten

9. Gevarensignalen als het slecht gaat (1) Klanten: • Verzwakking concurrentiepositie, minder klanttevredenheid • Non profit: wijziging subsidie en/of voorwaarden financiering Concurrentie: • Groei concurrent (verkoop én inkoop !) • Substitutie door nieuwe technologie Werkprocessen: • Slechte dienstverlening aan klanten • Slechte beheersing werkprocessen • Achterstanden • Grote voorraden

10. Gevarensignalen (2) Management • ‘Zonnekoning’ gedrag • Disfunctioneren management team. ‘Groupthink’. Magisch geloof in redding Geld • Alle financiële ratio’s verslechteren • Schuldenlast groeit sterk en beperkt keuzemogelijkheden Management informatie • Vertraging • ‘Creatief’ boekhouden Reeks van mislukte interventies • Snelle wisseling in management, adviseurs en reorganisaties Voorbereiding sterfhuisconstructie • Opsplitsing arbeidsovereenkomsten over onderdelen

11. Waarom zaken beter voorstellen ? • Bonussen topmanagement • Vertrouwen houden • banken • beleggers • toeleveranciers • klanten • toezichthouders • medewerkers • Verkoopklaar maken, fusie • Verhullen dreigend faillissement

12. Resultaten op W&V/Exploitatierekening gunstiger voorstellen • Opbrengsten boeken, die met grote kans niet worden betaald • Te ver vooruit lopen op nog te realiseren winst • Noodzakelijke kosten uitstellen: marketing, onderhoud, bijdrage pensioenregeling, etc. • Geen voorzieningen opnemen voor voorspelbare verplichtingen • Afschrijvingen verlagen door langere afschrijvingsperiode • Vermenging resultaten uit gewone en bijzondere bedrijfsvoering • Verkapte overheidssteun • Verliezen in één keer ten laste van eigen vermogen brengen • Concern: verlies verplaatsen met interne verrekenprijzen • Gemaakte kosten door ‘activeren’ naar de toekomst verschuiven

13. Resultaten gunstiger voorstellen door activering kosten A: geen activering W&V/Exploitatierekening (A) Opbrengsten: Kosten: Resultaat: B: wel activering W&V/Exploitatierekening (B) Opbrengsten: Kosten: Resultaat: 100 90 +10 100 110 -10 +20 activeren Mutaties Balans (A) Mutaties Balans (B) Vaste Activa: Totaal: Eigen vermogen: Lening: Totaal: Totaal: Eigen vermogen: Lening: Totaal: -10 +10 +10 +20 +10 0 0 +20 +20

14. Eigen Vermogen op Balans gunstiger voorstellen • Overwaardering immateriële vaste activa: bv. goodwill • Overwaardering materiële vaste en vlottende activa, bv.: • onroerend goed • bedrijfsmiddelen • slecht verkoopbare voorraden • Geen voorzieningen opnemen voor voorspelbare verplichtingen • Alle strategische bedrijfsmiddelen leasen (publicatieplicht in toelichting jaarrekening !)

15. Waarom zaken ongunstiger voorstellen ? • Minder belasting • Non profit organisatie: relatie met financiers/subsidiegevers • Tegenstelling management/eigenaren • Actie ‘schoon schip’ • Versobering arbeidsvoorwaarden medewerkers

16. W&V/Exploitatie rekening Kosten zo snel mogelijk maken Kleine investeringen in één keer als kosten nemen Kortere afschrijvingsperiode Concern: winst verplaatsen met interne verrekenprijzen Ruime dotaties aan voorzieningen: toekomstige kosten naar heden brengen Balans Onderwaardering activa Bestemmingsreserves Egalisatiereserves Financiële cijfers ongunstiger voorstellen

17. Resultaten ongunstiger voorstellen door dotaties aan voorzieningen A: geen voorziening W&V/Exploitatierekening (A) Opbrengsten: Kosten: Resultaat: B: wel voorziening W&V/Exploitatierekening (B) Opbrengsten: Kosten: Voorziening: Resultaat: 100 90 20 -10 100 90 +10 Mutaties Balans (A) Mutaties Balans (B) Totaal: Eigen vermogen: Lening: Totaal: Totaal: Eigen vermogen: Voorziening: Lening: Totaal: +10 -10 +20 -10 -10 0 0 0 0

18. Meer weten? Boek en cursus OR Academy