T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI TEDAVİ HİZMETLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ PERFORMANS YÖNETİMİ ve KALİTE GELİŞTİRME DAİRE BAŞKANLIĞI

1. T.C. SAĞLIK BAKANLIĞITEDAVİ HİZMETLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜPERFORMANS YÖNETİMİ ve KALİTE GELİŞTİRME DAİRE BAŞKANLIĞI ICD-10-AM İle Kodlamaya GirişDr. CEVHER CESUR

2. GENEL DURUM

3. Hastalıkların Sınıflandırması Sınıflandırma; benzer hastalık ve/veya işlemlerin aynı grupta toplanmasıdır.Hastalıkları çeşitli eksenlerde, • Etkilenen vücut kısmına (topografi), • Nedene (etyoloji), • Dokudaki patolojik değişikliğin tipine, (morfoloji) ya da • Sonuçta ortaya çıkan fonksiyonel anormalliğe göre sınıflamak mümkündür.

4. Hastalıkların Kodlanması Kodlama hastalıkların, yaralanmaların ve sağlık hizmetlerinin nümerik veya alfanümerik yapıda ifade edilmesidir. • Hipertansiyon = I10 • Böbrek yetmezliği ile birlikte hipertansif böbrek hastalığı I12.0

5. Hastalıkların Sınıflandırması ve Kodlanması Tıbbi kayıtlardan yapılan bu kodlamanın faydaları; 1)Farklı ülkelerde, farklı sağlık kuruluşlarında toplanan mortalite, morbidite ve işlemlerin karşılaştırılmasında 2)Sağlık politikalarının geliştirilmesinde 3)Araştırmalarda 4)Planlamada

6. Hastalıkların Sınıflandırması ve Kodlanması 5)Ödeme sistemlerinde (DRG=Diagnosis Related Groups) 6)Maliyetlerin hesaplanmasında 7)Sağlık hizmetlerinde süreçlerin ve çıktının değerlendirilmesinde 8)Kalite değerlendirme faaliyetlerinde 9)Diğer idari faaliyetlerde kullanılmaktadır.

7. Hastalıkların Sınıflandırması ve Kodlanması Tarihçe • Hastalıklarla ilgili istatistik çalışmalarının geçmişi 300 yıl öncesine kadar dayanmaktadır. • François Bossier de Lacroix (1706-1773) “Nosologia Methodica” adlı eseri, • William Cullen (1710-1790) “Synopsis Nosologiae Methodicae” adıyla yayınlanan hastalık sınıflaması • Dünyadaki ilk tıbbi istatistikçi kabul edilen William Farr’ın (1807-1883) çalışmaları.

8. International Classification Of Disease-ICD • II. Dünya Savaşı’ndan sonra kurulan Dünya Sağlık Örgütü 1893 yılından beri sürdürülmekte olan “Ölüm Nedenlerinin Uluslararası Listesi - International List Of Causes Of Death” çalışmalarını üstlenmiştir. • 1948 yılında “Hastalıkların, Yaralanmaların ve Ölüm Nedenlerinin Uluslararası İstatistiksel Sınıflaması – “The Sixth Revision of International Statistical Classification of Diseases, Injuries, and Causes of Death” başlıklı eser iki cilt olarak yayımlandı.

9. International Classification Of Disease-ICD Dünya Sağlık Örgütü bu sistemin; • 1955 yılında yedinci (ICD - 7) • 1967 yılında sekizinci (ICD - 8) • 1975 yılında dokuzuncu ve (ICD - 9) • 1992 yılında onuncu revizyonunu hazırlayarak yayımlamıştır (ICD -10)

10. ICD-10 • International Statisticial Classification of Diseases and Related Health Problems Tenth Revision • Hastalıkların ve İlgili Sağlık Sorunlarının Uluslararası İstatistiksel Sınıflandırması Onuncu Yenilenmiş Baskı “ICD –10”

11. ICD-10 Yalnızca tanıya yönelik bir kodlama sistemidir. WHO 37 dilde yayımlanmıştır (2002) Mortalite kodları 138 ülkede Morbidite kodları 99 ülkede kullanılmaktadır.

12. ÜLKE MORTALİTE MORBİDİTE Avustralya 1998 1998 Avusturya 2002 2001 Belçika 1998 (2005) Kanada 2000 2001 Fransa 2000 1996 Danimarka 1994 1994 Almanya 1998 2000 Yunanistan (2004) (2004) İsveç 1997 1997 İsviçre 1995 1996 Suudi Arabistan 1998 1998 Tajikistan 2001 2001 ICD -10 KULLANIMI

13. ICD-10-AM nedir?

14. ICD - 10- AM • International Statisticial Classification of Diseases and Related Health Problems, Tenth Revision - Australian Modification • Hastalıkların ve İlgili Sağlık Sorunlarının Uluslararası İstatistiksel Sınıflandırması, Avustralya modifikasyonu.

15. ICD - 10- AM • İstatistiksel bir sınıflandırma sistemidir • Temel yapısını ICD 10 oluşturur. • ICD 10 ile uyumlu bir yapısı vardır fakat daha detaylı verilerin elde edilmesi amacıyla kod aralıkları genişletilmiştir. • ICD 10 Yalnızca tanıya dayalı bir sistemdir ICD 10 AM ’de İşlemlerin sınıflandırılmasında Avustralya Sağlık Girişimleri Sınıflaması (ACHI) kullanılmaktadır.

16. ICD-10-AM ICD-10-AM ile • Hastalıklara ilişkin tanılar • Hastalıkların tanı ve tedavisinde uygulanan İşlemler (ACHI) • Sağlık durumunu etkileyen faktörler • Semptomlar, belirtiler ve anormal klinik bulgular sınıflandırılmış ve kodlanmıştır.

17. ICD-10-AM Beş ciltten Oluşmaktadır • Cilt 1: Hastalıkların tablo listesi • Cilt 2: Alfabetik dizini (indeks) • Cilt 3: İşlemlerin (ACHIin) tablo listesi • Cilt 4: İşlemlerin (ACHIin) alfabetik dizini • Cilt 5: Avustralya kodlama standartları

18. eKitap – elektronik sürüm

19. ICD - 10- AM KODLARININ YAPISI Alfanümerik bir kod yapısına sahiptir. • Üçlü kırılımda birbirini takip eden bir harf ve iki rakam N10 Akut tubulo_interstsiyel nefrit • Dörtlü kırılımda birbirini takip eden bir harf, iki rakam ve bir noktadan sonra bir rakam N11.1 Kronik obstrüktif pyelonefrit • Beşli kırılımda birbirini takip eden bir harf, iki rakam, bir nokta, iki rakam’dan oluşur. N18.91 Kronik renal yetmezlik

20. ICD-10- AM Sınıflama Yapısı ICD-10-AM’ in sınıflama yapısında 5 düzey bulunmaktadır. • Birinci düzey, hastalıkların genel olarak sınıflandırıldığı 21 bölümden oluşur. • Bu bölümlerin bazıları oldukça kısa bazıları ise oldukça uzun aralıkta düzenlenmiştir. Örneğin; Bölüm VIII Kulak ve Mastoid Oluşum Hastalıkları H60-H95 yaklaşık 100 koddan oluşurken, Bölüm IX Dolaşım Sistemi Hastalıkları I00-I99 yaklaşık 350 koddan oluşmaktadır.

21. Bölüm I Enfeksiyon ve Paraziter Hastalıklar A00-B99 Bölüm II Urlar C00-D48 Bölüm III Kan ve Kan Yapıcı Organ Hastalıkları Ve İmmun Mekanizmayı İçeren Hastalıklar D50-D89 Bölüm IV Endokrin, Nutrisyonel Ve Metabolik Hastalıklar E00-E99 Bölüm V Akıl Ve Davranış Bozuklukları F00-F99 Bölüm VI Sinir Sistemi Hastalıkları G00-G99 Bölüm VII Göz Ve Gözle Bağlantılı Doku Hastalıkları H00-H59 Bölüm VIII Kulak Ve Mastoid Oluşum Hastalıkları H60-H95 Bölüm IX Dolaşım Sistemi Hastalıkları I00-I99 Bölüm X Solunum Sistemi Hastalıkları J00-J99 Bölüm XI Sindirim Sistemi Hastalıkları K00-K99 Bölüm XII Cilt Ve Cilt altı Dokusu Hastalıkları L00-L99 Bölüm XIII Kas-İskelet Ve Bağ Dokusu Hastalıkları M00-M99 Bölüm XIV Ürojenital Sistem Hastalıkları N00-N99 Bölüm XV Gebelik, Doğum Ve Lohusalık Dönemi Hastalıkları O00-O99 Bölüm XVI Perinatal Dönemden Kaynaklanan Hastalıklar P00-P96 Bölüm XVII Konjenital Malformasyon, Deformasyon Ve Kromozom Anomalileri Q00-Q99 Bölüm XVIII Semptomlar Ve Anormal Klinik Ve Laboratuvar Bulguları R00-R99 Bölüm XIX Yaralanma, Zehirlenme Ve Dış Nedenlere Bağlı Diğer Durumlar S00-T98 Bölüm XX Dış nedenlere bağlı Mortalite ve morbidite U50-Y98 Bölüm XXI Sağlık Durumu Ve Sağlık Hizmetlerinden Yararlanmayı Etkileyen Faktörler Z00-Z99

22. ICD - 10- AM İkinci düzey, bölüm içindeki belli hastalıkların bir araya getirilmesi ile oluşan bloklardır. A00-A09 Barsak enfeksiyöz hastalıkları A15-A19 Tüberküloz B65-B83 Helmintiyazlar B85-B89 Pediküloz, akariyaz ve diğer enfestasyonlar B90-B94 Enfeksiyöz ve paraziter hastalıkların sekelleri B95-B97 Bakteriyel, viral ve diğer enfeksiyöz ajanlar B99 Enfeksiyöz diğer hastalıklar

23. ICD - 10 - AM Üçüncü düzey, blokları oluşturan hastalıkların tek tek ele alındığı üç basamaklı hastalık kodlarıdır. • ICD-10-AM’in temel yapısını 3 basamaklı hastalık kodları oluşturmaktadır. • Bu düzeyde her hastalığa bir hastalık kodu karşılık gelmektedir.

24. ICD - 10- AM Barsak enfeksiyöz hastalıkları (A00-A09) A00 Kolera A01 Tifo ve paratifo A02 Salmonella enfeksiyonları, diğer A03 Şigelloz A04 Bakteriyel barsak enfeksiyonları, diğer A05 Bakteriyel gıda zehirlenmeleri, diğer A06 Amibiyaz A07 Protozoal diğer barsak hastalıkları A08 Viral ve diğer tanımlanmış barsak enfeksiyonları A09 Diyare ve gastroenterit, enfeksiyöz kaynaklı olduğu tahmin edilen

25. ICD - 10- AM Dördüncü düzey, üç basamaklı hastalık koduna bir basamak ilave edilmesiyle oluşturulan hastalık kodlarıdır. • Hastalıklar bu şekilde detaylı olarak tanımlanmaktadır.

26. ICD - 10- AM A00 Kolera A00.0 Kolera, Vibrio cholorea 01, biovar kolera’ya bağlı Klasik kolera A00.1 Kolera, Vibrio cholerae 01, biovar eltor’a bağlı Kolera eltor A00.9 Kolera, tanımlanmamış A01 Tifo ve paratifo A01.0 Tifo Salmonella typhi’ye bağlı enfeksiyon A01.1 Paratifo A A01.2 Paratifo B A01.3 Paratifo C A01.4 Paratifo, tanımlanmamış Salmonella paratyphi’ye bağlı enfeksiyon BŞT

27. ICD - 10- AM B15 Akut hepatit A B15.0 Hepatit A, hepatit koma ile B15.9 Hepatit A, hepatit koma yok Hepatit A (akut) (viral) BŞT B16 Akut hepatit B B16.0 Akut hepatit B, delta ajanı (ko-enfeksiyon) ile birlikte, hepatik komalı B16.1 Akut hepatit B, delta ajanı (ko-enfeksiyon) ile birlikte hepatik komasız B16.2 Akut hepatit B, delta ajansız, hepatik komalı B16.9 Akut hepatit B, delta ajansız, hepatik komasız Hepatit B (akut) (viral) BŞT

28. ICD-10-AM Beşinci Düzey F40.0 Agorafobi F40.00 Panik bozukluğun eşlik etmediği agorafobi F40.01 Panik bozukluk ile birlikte agorafobi

29. ICD-10-AM Diğer ve tanımlanmamış (unspecified) kodlar (ACS 0013) Her hastalık için her zaman ayrı bir başlık bulunmamaktadır. Kodların çoğu 4 kırılıma sahiptir – bir harf, 2 rakam, bir ondalık nokta ve ardından başka bir rakam Dördüncü kırılım düzeyinde hiyerarşi şöyle olmaktadır: • 0–7 spesifik durumlar (yaralanma bölümünde, 7 genellikle ‘multipl’ yaralanmalar için kullanılır) • .8 başka yerde sınıflanmamış spesifik durumlar (veya ‘diğer’ kategorisi) • .9 tanımlanmamış durum

30. ICD-10-AM Diğer ve tanımlanmamış (unspecified) kodlar (ACS 0013) N84 kadın genital kanal polipi N84.0 korpus uteri polipi N84.1 serviks uteri polipi N84.2 vajina polipi N84.3 vulva polipi N84.8 kadın genital kanalının diğer kısımlarının polipi N84.9 kadın genital kanal polipi, tanımlanmamış

31. ICD-10-AM Diğer ve tanımlanmamış (unspecified) kodlar (ACS 0013) Dördüncü kırılım Düzeyinde Hiyerarşi L50Ürtiker Kategori L50.0Allerjik ürtiker Spesifik L50.1İdiyopatik ürtiker Spesifik L50.2Soğuk ve sıcak ürtikeri Spesifik L50.3Dermatografik ürtiker Spesifik L50.4Vibratuvar ürtiker Spesifik L50.5Kolinerjik ürtiker Spesifik L50.6Kontakt ürtiker Spesifik L50.8Ürtiker, diğerDiğer ürtiker, başka yerde sınıflanmamış (Örn:ilaç ürtikeri) Ürtiker: • kronik • rekürren periyodik L50.9Ürtiker, tanımlanmamışTanımlanmamış

32. ICD-10-AM Diğer ve tanımlanmamış (unspecified) kodlar (ACS 0013) Bazı durumlarda hem ‘diğer’ hem ‘tanımlanmamış’ durumları dahil etmek için iki rezidüel kod, ‘8’ ve ‘9’, tek bir kod olarak birleştirilmektedir. Beşinci kırılım düzeyinde hiyerarşi şöyle olmaktadır: 0 tanımlanmamış durum 1–8 spesifik durumlar 9 diğer durumlar

33. ICD-10-AM Diğer ve tanımlanmamış (unspecified) kodlar (ACS 0013) Beşinci kırılım düzeyinde hiyerarşi S01.30 Dış kulağın açık yarası,bölge tanımlanmamış S01.33 Tragusun açık yarası S01.34 Dış kulak yolunun açık yarası S01.35 Östaki tüpünün açık yarası S01.36 Kemikçiklerin açık yarası S01.37 Kulak zarının açık yarası S01.38 iç kulağın açık yarası S01.39 Kulağın diğer ve multipl bölgesi ve odituar yapıların açık yarası DİĞER ve TANIMLANMAMIŞ kodların kullanımında indeksin yönlendirmelerine dikkat edilmelidir.

34. ICD-10-AM Beşinci Kırılım Yapısı S83.1 Diz çıkığı‘Spesifik’ dördüncü kırılım kategorisi S83.10Diz çıkığı, tanımlanmamışTanımlanmamış diz çıkığı S83.11Tibia çıkığı, anterior,Spesifik proksimal uç S83.12 Tibia çıkığı, posterior, Spesifik proksimal uç S83.13 Tibia çıkığı, medial,Spesifik proksimal uç S83.14 Tibia çıkığı, lateralSpesifik proksimal uç S83.18 Diğer diz çıkığı, başka yerde tanımlanmamış

35. Tablo Liste - yapı Siyah metin kutusu – Geçerli olmayan 3’üncü kırılımseviyesindeki kodlar Grimetin kutusu – geçerli olmayan 4’üncü kırılımseviyesindeki kodlar Geçerli 5’incikırılımkodları Geçerli 4’üncükırılımkodları

36. Tabular Liste Kullanımında Kurallar Kapsama alma terimleri (Inclusion Terms) • Üç ve dört kırılımli açıklamalarda, genellikle bir dizi diğer tanısal terim listelenmektedir. • Bunlar, ‘kapsama alma terimleri’ olarak adlandırılmaktadır ve söz konusu açıklamaya göre sınıflandırılacak tanısal ifadelerin örnekleri olarak verilmektedir. • Bu terimler, farklı durumlara atıfta bulunabilmekte veya eş anlamlı olabilmektedir. • Terimler, söz konusu açıklamanın bir alt sınıflandırması değildir. • Bunlar olası her tanıyı veya terimi içermemektedir – yalnızca kılavuz olarak bulunmaktadır

37. Tabular Liste Kullanımında Kurallar Kapsama alma terimleri (Inclusion Terms) A06 Amoebiasis Dahil:entemeoba histolitika’ya bağlı enfeksiyon Hariç: Diğer protozoal intestinal hastalıklar (A07.-) A06.0 Akut amipli dizanteri A06.1 Kronik intestinal amebiyazis A06.2 Amipli nondizanterik kolit A06.3 Bağırsak ameboması …..

38. Tabular Liste Kullanımında Kurallar Kapsamayan durumlar (Exclusion terms) ACS 0033 ICD-10-AM’de iki tip kapsam dışı tutma açıklaması bulunmaktadır. • Tip 1Tekli durum kodlamasında, ‘kodlamanın’ başka yerde yapılması uygundur. • Tip 2‘“Kodlama’’nın burada yapılması, uygun olduğunu düşünseniz de, uygun değildir.

39. Tabular Liste Kullanımında Kurallar Kapsamayan durumlar (Exclusion terms) ACS 0033 Tip 1:Tekli durum kodlaması ilkesinin ilgili sağlık bakımı epizodunda yalnızca ana durumun tedavi edildiği veya incelendiği bazı ülkelerde kullanılmaktadır. Tekli durum kodlaması genelde değerli bilgilerin kaybedilmesi ile sonuçlanır.

40. Tabular Liste Kullanımında Kurallar Kapsamayan durumlar (Exclusion terms) Type 1 örnek : ACS 0033 Tanı: Raynaud sendromunda gangren Tekli durum kodlamasında, bu tanısal ifade aşağıdaki nedenlerden dolayı I73.0 Raynaud sendromu kapsamında kodlanacaktır: *R02 Gangren, başka yerde sınıflanmamış, diğer periferik hastalıklardaki gangren (I73.-) kapsamaz Bu nedenle, R02’deki kapsam dışı tutma açıklaması, ‘tekli durum kodlamasında’, Raynaud sendromundaki gangrenin I73.0 kapsamında sınıflandırıldığını ifade eder.

41. R02Gangren, başka yerde sınıflanmamış Şu durumlar kapsamaz: aşağıdakilerde görülen gangren: •ateroskleroz (I70.24) •diabetes mellitus (E1-.52, E1-.69,E1.73) •diğer periferik damar hastalıkları (I73.)belirli tanımlanmış bölgelerin gangreni (bakınız Alfabetik Dizin) gazlı gangren (A48.0)

42. Tabular Liste Kullanımında Kurallar Kapsamayan durumlar (Exclusion terms) ACS 0033 Type 2: Kavramın başka bir başlık altında kodlandığını gösterir. Bu kapsam dışı tutma açıklamalarında listelenen durumlar, listelendikleri açıklamaya benzer kavramlardır ve bu nedenle yanlışlıkla ilgili açıklama kapsamında sınıflandırılabilmektedirler.

43. Tabular Liste Kullanımında Kurallar Kapsamayan durumlar (Exclusion terms) Type 2: Örnek ACS 0033 TanılarKronik obstruktif pulmoner hastalık ve bronşiektazi J44.9 Kronik obstrüktif akciğer hastalığı, tanımlanmamış kapsamaz astım (J45.-) astmatik bronşit NOS (J45.9) bronşiektazi (J47) kronik: bronşit: NOS (J42) basit ve mukopürulan (J41.- trakeit (J42) trakeobronşit (J42) amfizem (J43.-) dış etkenlere bağlı akciğer hastalıkları (J60–J70)

44. J47Bronşiektazi Bronşiolektazi Şu durumlar kapsamaz: konjenital bronşiektazi (Q33.4) tüberküloz bronşiektazi (mevcut hastalık) (A15–A16)

45. Tabular Liste Kullanımında Kurallar Tabular listede kodlayıcılara Yön veren açıklamalar yer almaktadır. • Ayrıca kodlayın…, Ek kod kullanın… • - bu açıklamalar, durum veya neden var olduğu veya bilindiği zaman ek kodun atanması gerektiği anlamına gelmektedir. • Açıklama notlarının yeri • Bir bölümün başı • Bir bloğun başı • Bir kategorinin veya alt kategorinin altında

46. Tabular Liste Kullanımında Kurallar E11 tip 2 Diyabetes mellitus Dahil: diyabetes (mellitus)(nonobez)(obez): • yetişkinlikte başlayan • insülin sekretuar defektine bağlı • insülin dirençli • matürite ile başlayan • nonketotik Ek kod kullanın:(Z92.22):uzun süreli(halen) diğer ilaçlar kullanımı kişisel öyküsü,insülin Hariç: diabetes mellitus (in): • glükozüri: • NOS (R81) • renal (E74.8) • Matürite başlangıç (gençler de) (MODY) (E13.-) • neonatal (P70.2) • NOS (E14.-) • Diğer spesifik (E13.-) • Gebelik,doğum ve puerperyum da (O24.-) • Tip 1 (E10.-) • Bozulmuş glukoz regülasyonu(E09.-) • İşlem sonrası hipoinsülinemi (E89.1)

47. Tabular Liste Kullanımında KurallarNoktalama işaretleri [ ] Köşeli parantez– eş anlamları, kısaltmaları veya alternatif sözcükleri vermek için kullanılır. ( ) Parantezler Tanıda bu terimlerin bulunmasının veya bulunmamasının kod seçimi üzerine hiçbir etkisi olmamaktadır : Sütunlar– katılım veya çıkarma listesindeki bir terimi izleyen bir sütun, terimin tam olmadığı anlamına gelmektedir Destek parantezleri – her biri destek parantezinin sağındaki terim tarafından düzenlenen bir terimler dizisini bağlar

48. Tabular Liste Kullanımında Kurallar † Hançer simgesi • Bir hastalığın etiyolojisini veya altta yapan sebebini açıklayan kodu belirtir, daima uygun belirti kodu ile sıralanmış olmalıdır * Yıldız simgesi • Bir hastalığın belirtisini açıklayan kodu belirtir ve daima uygun etiyoloji kodu ile birlikte atanmalıdır  Ters üçgen • Avustralya Kodlama Standardının özel bir kod veya kodlar grubu için geçerli olduğunu belirtmektedir. • İlgili standart numarası simgenin altında veya yanında gösterilmektedir.  Bu simge Avustralya kodunu belirtmektedir.

49. Tabular Liste Kullanımında Sözcükler ve Kısaltmalar NEC (Not elsewhere classified) Başka yerde sınıflanmamış • Sınıflamada başka, daha iyi veya daha spesifik bir kod bulunacağı konusunda kodlayanı uyarmak için kod ve kategori başlıklarında kullanılmaktadır. • Eğer durum hakkında daha kesin bilgiler varsa, o zaman daha spesifik bir koda bakılmalıdır.

50. Tabular Liste Kullanımında Sözcükler ve Kısaltmalar NOS (Not otherwise specified) Başka şekilde sınıflanmamış • Bu ‘tanımlanmamış’ anlamına gelmektedir. • Daha spesifik bir kod atamak için klinik kayıtta veya hastalığın tanımlamasında yeterli bilgi bulunmadığı zaman, NOS’nin izlediği terimleri içeren kodlar kullanılabilir.