Projekt systemowy współfinansowany przez Unię Europejską ze środków

1. Projekt systemowy współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki 2007-2013, Priorytet IX, Działanie 9.4. Wysoko wykwalifikowane kadry systemu oświaty www.nauczyciele.org.pl

2. Projektowanie procesu dydaktycznego Dr Anna Sternicka

3. Umiejętności kluczowe uczniów • Rozporządzenie MEN z dnia 21 maja 2001 r. Dz. U. Nr 61, poz. 625) • Planowanie, organizowanie i ocenianie własnej nauki, przyjmowanie za nią coraz większej odpowiedzialności. • Skutecznego porozumiewania się w różnych sytuacjach, prezentacji własnego punktu widzenia i uwzględniania poglądów innych ludzi, poprawnego posługiwania się językiem ojczystym, przygotowania do publicznych wystąpień. • Efektywnego współdziałania w zespole i pracy w grupie, budowania więzi międzyludzkich, podejmowania indywidualnych i grupowych decyzji, skutecznego działania na gruncie obowiązujących norm.

4. Umiejętności kluczowe uczniów • Rozwiązywania problemów w twórczy sposób. • Poszukiwania, porządkowania i wykorzystywania informacji z różnych źródeł oraz efektywnego posługiwania się technologią informacyjną. • Odnoszenia do praktyki zdobytej wiedzy oraz tworzenia potrzebnych doświadczeń i nawyków. • Rozwijania sprawności umysłowych oraz osobistych zainteresowań. • Przyswajania sobie metod i technik negocjacyjnego rozwiązywania konfliktów społecznych.

5. Dyskusja jako metoda pracy I OKREŚLENIE CELÓW DYSKUSJI II WYWOŁANIE W UCZNIACH GOTOWOŚCI DO UCZESTNICZENIA W DYSKUSJI III UKIERUNKOWANIE DYSKUSJI • PODANIE REGUŁ DYSKUSJI • ZAINICJOWANIE DYSKUSJI • WYWOŁANIE SYTUACJI PROBLEMOWEJ • CHARAKTERYZOWANIE KWESTII BĘDĄCYCH PRZEDMIOTEM DYSKUSJI IV KONTROLOWANIE PRZEBIEGU DYSKUSJI • KONTROLA NAD INTERAKCJAMI ZACHODZĄCYMI MIĘDZY UCZNIAMI • CZUWANIE NAD PRZESTRZEGANIEM REGUŁ DYSKUSJI • WŁĄCZANIE SIĘ DO DYSKUSJI V ZAKOŃCZENIE DYSKUSJI • INSPIROWANIE I WSPIERANIE W ZAKOŃCZENIU DYSKUSJI VI OMÓWIENIE DYSKUSJI • REFLEKSJA UCZNIÓW VII OCENA UDZIAŁU UCZNIÓW W DYSKUSJI

6. Arkusz analizy swot

7. Projekt - zasady ogólne • PROJEKT I JEGO PODSTAWOWE CECHY • (opracowano na podstawie: AEB – Akademie fuerErwaksendildung – Hans Peter Gaechter 1999) a także: • Nowacki T.: O metodzie projektów. CODN, Warszawa 1995; • Goźlińska E.: Metoda projektów. W: reforma kształcenia zawodowego. CODN. Warszawa 1997; • Czekalska M.: Doradca metodyczny – nauczyciel przyrody. Wydawnictwo Operon 2001;

8. Projekt - zasady ogólne • Projekt to planowana czynność, która posiada : ( M. Czekalska ) • źródło w określonym zagadnieniu ( temacie ) • określone cele i metody • określone terminy realizacji • wyznaczone osoby odpowiedzialne za realizację projektu • określone formy pracy ( samodzielnej grupowej ) • określone kryteria oceny • określony sposób prezentowania wyników pracy

9. Projekt - zasady ogólne • Projekt to: ( P. Gaechter ) • zarządzanie zmianami, planowanie; • wprowadzanie na rynek nowych produktów i usług (w tym oświatowych) ze względu na ich krótką „żywotność”; • konieczność rozwiązywania nowych problemów przy współpracy specjalistów z wielu dziedzin; • konieczność wyszukiwania indywidualnych rozwiązań; • świadomość, iż umiejętności człowieka mogą być wykorzystane do zadań nadrzędnych;

10. Projekt - zasady ogólne • 1. Definicje projektu: • Projekt obejmuje zadania odznaczające się takimi cechami jak: • czasowe ograniczenie • kompleksowość • nowatorstwo • Projekt, to takie przedsięwzięcie, które nie powtarza się w identycznej formie ( Oyen, Schlegel 1986 ); • Zarządzanie projektem to zarządzanie niepowtarzalnymi zadaniami ( Scheuring 1933 );

11. Projekt - zasady ogólne • 1. 2 Charakterystyka projektów • Projekt to forma kompleksowych działań, wykraczających poza ramy istniejących form organizacyjnych • Każdy projekt posiada charakter indywidualny • Projekt zakłada określony rezultat, którym może być: • nowa koncepcja kształcenia • nowy produkt • nowy kurs • zmiana postawy • Ograniczenie czasowe • Każdy projekt przechodzi określone fazy • Projekty wykraczają poza jedna dziedzinę, mają charakter inderdyscyplinarny A ponadto: • projekt wiąże się z niepewnością: sukcesu, kosztów i czasu trwania • i w tym ujęciu może stanowić pewne zagrożenie dla otoczenia, gdyż nie zawsze można przewidzieć konsekwencje projektu

12. Projekt - zasady ogólne • 1.3 Kompetencje kierownika projektu • A. Kompetencje merytoryczne; posiadanie wiedzy fachowej ( orientacji ) w zakresie problematyki projektu, zasięganie opinii i korzystanie z konsultacji • B. Kompetencje administracyjne; techniki planowania, kosztorysowania, dokumentowania, przeprowadzenia narady • Kompetencje organizacyjne; nawiązanie kontaktu ze środowiskiem, komunikatywność, zapewnienie niezmiennych uwarunkowań ramowych • Kompetencje w płaszczyźnie psychologiczno – społecznej; pozyskiwanie osób do udziału w projekcie, motywowanie do działania

13. Projekt - zasady ogólne • Kierowanie projektem – jednoosobowo czy zespołowo? • Zespołowa

14. Projekt - zasady ogólne • Jednoosobowa

15. Projekt - zasady ogólne • Fazy projektu: I Idea projektu II Projekt wstępny III Planowanie projektu IV Realizacja projektu V Wdrożenie projektu VI Zakończenie projektu

16. Projekt - zasady ogólne • Faza I- idea projektu

17. Projekt - zasady ogólne • Faza II – projekt wstępny

18. Projekt - zasady ogólne • Faza III- planowanie projektu

19. Projekt - zasady ogólne • Faza IV-realizacja projektu

20. Projekt - zasady ogólne • Faza V- wdrożenie projektu

21. Projekt - zasady ogólne • Faza VI zakończenie projektu

22. Projekt - zasady ogólne • 2.3. Faza III – Planowanie projektu  • ( plan może być: finansowy, materiałowy, a także terminarz ) • Kroki • Opisać problem/ sytuację • Co dokładnie stanowi problem? Co do niego należy? Wytyczyć granice, zdefiniować pojęcia • Określić przyczyny jej powstania • Przyczyny i ich skutki, schemat - rybi szkielet • Zdefiniować cele. Pożądany stan rzeczy • Opisać stan pożądany, jakie warunki muszą zostać spełnione, aby problem został rozwiązany, czy cele zostaną spełnione?

23. Projekt - zasady ogólne • Opracować rozwiązania • Rozwijać kreatywność/ Burza mózgów • Ustalić i wyważyć kryteria oceny • Kryteria obowiązujące/ Kryteria pożądane • Ocenić rozwiązania • Systemy oceniania/Skala ocen w odniesieniu do kryteriów • Podjąć decyzję • Analiza ryzyka/Decyzje racjonalne lub emocjonalne • Opracować plan • Od decyzji do planowania/Zastosować techniki planowania, wykresy • harmonogramów

24. Projekt - zasady ogólne • 2.4 Faza IV - Realizacja projektu • Przy realizacji dużych projektów należy fazę realizacji podzielić na fazy cząstkowe. • Ważną funkcję stanowi koordynacja faz projektu

25. Projekt - zasady ogólne • 2.5 Faza V – Wdrożenie • Wykonanie zadania w fazie realizacji umożliwia jego wdrożenie / włączenie w pewne struktury • Wdrożenie odbywa się według określonego planu i jest realizowane jak „mały projekt”

26. Projekt - zasady ogólne • 2.6 Faza VI – Zakończenie projektu • Należy zadbać o właściwą dokumentację projektu, prowadzoną przez cały okres jego realizacji • Zakończenie projektu powinno mieć charakter formalny • Elementem formalnego zakończenie projektu jest jego ewaluacja • Przykładowe pytania do ewaluacji: • Jakie były główne trudności w pracy nad projektem? • Jakie wyciągamy z tego wnioski do pracy nad następnymi projektami? • Co najlepiej się sprawdziło?

27. Projekt - zasady ogólne • 3. Metody / Instrumenty pomocnicze • 3. 1. Technika prezentacji; trzy zasady • Od podstaw do zagadnień specyficznych • Od rzeczy prostych do kompleksowych • Od całości do detalu • „Obraz powie więcej niż tysiąc słów” – ilustracje sprzyjają swobodnej atmosferze prezentacji i stanowią pomoc w porozumiewaniu się. • 3. 2. Techniki zbierania informacji • Kwestionariusz ankiety; ankieta strukturyzowana (Tak/Nie), ankieta niestrukturyzowana ( w formie opisowej ) • Obserwacja; ciągła/ systematyczna, wyrywkowa • Studium akt/ dokumentacji

28. Projekt - zasady ogólne • 3. 3. Techniki kreatywne • Burza mózgów • Metoda/ technika 635 ( 6 uczestników, 3 pomysły, 5 kolejek ) • 3. 4. Technika podejmowania decyzji • Dokonujemy wyboru pomiędzy różnymi rozwiązaniami. Założenia różnych rozwiązań umieszcza się na matrycy decyzyjnej , ustala się kryteria konieczności i kryteria możliwości. • Najlepsze rozwiązania poddaje się analizie ryzyka • Jakie ryzyko może wystąpić? • Co mogłoby się nie udać? • Jakie byłyby skutki niepowodzenia? • Jakie największe ryzyko można przyjąć? • Jakie jest prawdopodobieństwo wystąpienia ryzyka? • Techniki planowania • Wykresy harmonogramów • Technika planowania sieciowego

29. Projekt - zasady ogólne • 4. Kierowanie projektem (ksero) • Instrumenty służące do kierowania • 1. Wytyczenie celów • 2. Planowanie • 3. Decydowanie • 4. Realizowanie • 5. Kontrolowanie

30. Projekt - zasady ogólne • 5. Prezentacja i ocena projektu (przykłady projektów, formy prezentacji )

31. Ćwiczenia i obserwacje w naukach przyrodniczych • Ćwiczenia i obserwacje w naukach przyrodniczych (wg Mullera i Stawińskiego). • Najbardziej skuteczna drogą osiągnięcia zakładanych celów są metody oparte na samodzielnej pracy ucznia. • Metody obserwacyjne i doświadczalne posiadają najwyższe walory poznawcze, uczą: postrzegania, rozwiązywania problemów, formułowania wniosków. Takie podejście indukuje rozwój teoretycznego, twórczego myślenia.

32. Ćwiczenia i obserwacje w naukach przyrodniczych • OBSERWACJA • Spostrzeganie okazów i zjawisk oraz procesów bez ingerencji obserwatora. • Warunkami samodzielnej oraz planowej obserwacji są: • Planowość oraz świadomość celu • Systematyczność • Selektywność • Aktywna postawa obserwatora Nauczyciel kieruje obserwacją: • wyjaśnia cel obserwacji • wyjaśnia sposób jej prowadzenia • wyjaśnia sposób notowania wyników • pobudza uwagę uczniów poprzez stawianie pytań (w młodszych klasach) Obserwację powinno poprzedzić: • - sformułowanie problemu (co wiem, czego nie wiem, czego chciałbym się dowiedzieć?) • - sprecyzowanie hipotez (co przypuszczam?) • - ustalenie sposobu rozwiązywania problemu (na jakiej drodze znajdę odpowiedź?)

33. Ćwiczenia i obserwacje w naukach przyrodniczych • DOŚWIADCZENIE • Metoda ta jest bardziej wartościowa od metody obserwacji, jest podstawowym elementem w szeroko pojmowanej metodzie EKSPERYMENTALNEJ. • DOŚWIADCZENIE to wywołanie zjawisk przyrodniczych i analiza efektów ich działania. • W trakcie wykonywania doświadczeń należy podkreślić walory wychowawcze. • Ważnym etapem lekcji ćwiczeniowych jest: określenie celów i planowanie czynności ucznia i nauczyciela.

34. Ćwiczenia i obserwacje w naukach przyrodniczych • W lekcji ćwiczeniowej wyróżniamy:

35. Ćwiczenia i obserwacje w naukach przyrodniczych • INSTRUKACJA • Może być ujęta w elementy słowno – graficzne, ułatwiają one uczniowi orientację. • Stosowanie instrukcji umożliwia uczniowi zaplanowanie i wykonanie doświadczenia, przeprowadzenie obserwacji, uczy samodzielności. • Po wykonaniu ćwiczeń konieczne jest zadanie kontrolne. • Nauczyciel może pobudzić aktywność ucznia poprzez: • - uświadomienie etapów, • - planowanie ćwiczeń, • - automatyzowanie technik.

36. BIURO PROJEKTU Zachodniopomorskie Centrum Doskonalenia Nauczycieli ul. Gen. J. Sowińskiego 68, p. 35 70-236 Szczecin tel.: 091/435 06 29 e-mail: biuro@nauczyciele.org.pl www.nauczyciele.org.pl