WEJŚCIE NA RYNEK EKOLOGICZNY ETAPY CERTYFIKACJI

1. WEJŚCIE NA RYNEK EKOLOGICZNY ETAPY CERTYFIKACJI …………………………..………………………………………………………………………………………………. Marian Szałda na podstawie materiałów dr inż. Urszula SOŁTYSIAK SGGW - Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie Certyfikacja produkcji i przetwórstwa w rolnictwie ekologicznym ……………………………………………………………………….…..…………………………………….……… ORGANIC MARKETING FORUM, Warszawa, 25-26.05.2009

2. RYNEK EKOLOGICZNY: ZA CO PŁACI KONSUMENT? • Za specjalną jakość eko-produktów, wytwarzanych: • BEZ ŚRODKÓW CHEMII ROLNEJ, WETERYNARYJNEJ I SPOŻYWCZEJ • BEZ MANIPULACJI GENETYCZNYCH = BEZ GMO • Z ZACHOWANIEM DOBROSTANU ZWIERZĄT • Z TROSKĄ O BIORÓŻNORODNOŚĆ

3. ZA CO JESZCZE PŁACI KONSUMENT ? • Za przetwarzanie eko-surowców: • BEZ SYNTETYCZNYCH DODATKÓW • BEZ MANIPULACJI GENETYCZNYCH (GMO) • BEZ PROMIENIOWANIA JONIZUJĄCEGO BEZ HYDROLIZY i EKSTRAKCJI CHEMICZNEJ • Z TROSKĄ O PIERWOTNĄ JAKOŚĆ SUROWCÓW Z TROSKĄ O AUTENTYCZNOŚĆ SKŁADNIKÓW _______________________________________ • INTEGRALNOŚĆ EKO-PRODUKTÓW !

4. EKO-ROLNICZY STATUS: WARTOŚĆ DODATKOWA, ZA KTÓRĄ PŁACI KONSUMENT…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………... • Co tzn. eko-rolniczy? produkcja / pochodzenie / jakość • zespół zasad produkcyjnych (wymogi urzędowe) • obejmuje cały łańcuch produkcji • nie manifestuje się zewnętrznie na/w produkcie • wymaga kontroli (czy permanentnie wdrażany) • KONTROLA EKO-ROLNICZA = GWARANCJA ZGODNOŚCI Z WYMOGAMI PRODUKCJI, NIE SKŁADU CHEMICZNEGO

5. INTEGRALNOŚĆ EKO-PRODUKTÓW • AUTENTYCZNOŚĆ EKO-PRODUKTÓW MUSI BYĆ ZACHOWANA W CAŁYM ŁAŃCUCHU PRODUKCJI • od pola i obory – po opakowanie detaliczne produktu gotowego • Wszystkie ogniwa tego łańcucha: • wytwarzanie, przetwarzanie, magazynowanie, import, odsprzedaż, konfekcjonowanie (porcjowanie, pakowanie i etykietowanie), łącznie z ewentualnym podwykonawstwem, objęte prawnym systemem kontroli

6. CELE SYSTEMU KONTROLI W ROLNICTWIE EKOLOGICZNYM • stosowanie jednolitego standardu eko-produkcji • uwiarygodnienie producentów i ich eko-produktów • wspieranie ochrony środowiska i bioróżnorodności • ZAUFANIE JEST DOBRE, ALE KONTROLA LEPSZA…

7. SYSTEM KONTROLI w REGULACJACH PRAWNYCH ……………………………………………………………………………………………………………………………………. • USA: USTAWA FEDERALNA, 1990 • wdrożona w 2002: NOP (National Organic Program) • UE: ROZPORZĄDZENIE 2092/91 (EWG) • od 2009 nowa regulacja: 834/2007 i 889/2008 • JAPONIA: kryteria eko-produkcjiw JAS od 2000 • ………………………………………………………………… • 70 państw posiada krajowe regulacje • 23 państwa – w trakcie opracowania

8. UE: nowa regulacja prawna od 1.01.2009 • Rozporządzenie Rady (WE) nr 834/2007 • w sprawie produkcji ekologicznej i znakowania produktów ekologicznych i uchylające rozporządzenie (EWG) nr 2092/91 • (podstawowe) • Rozporządzenie Komisji (WE) nr 889/2008 • ustanawiające szczegółowe zasady wdrażania rozporządzenia Rady (WE) nr 834/2007 w odniesieniu do produkcji ekologicznej, znakowania i kontroli • (wykonawcze; wymogi techniczne) • www.minrol.gov.pl • Zakładka „Rolnictwo ekologiczne”

9. WSPÓLNE PODEJŚCIE doSYSTEMuKONTROLI • Warunek wprowadzania do obrotu produktów rolnictwa ekologicznego: • zgodność z wymogami urzędowymi poświadczona przez stronę trzecią • czyli CERTYFIKACJA • przez kompetentną organizację (ISO 65 / EN 45011) • ……………………………………………………………………… • NA ŻYCZENIE PRODUCENTA i ZA JEGO PIENĄDZE !

10. System kontroli: 3 typy w UE • Państwowy: DK, ES, FIN, EE • Państwowy urząd nadzoru • + prywatne jednostki certyfikujące • Prywatny: możliwy, ale obecnie nie praktykowany

11. SYSTEM KONTROLI W POLSCE: Ustawa kompetencyjna (2004) o rolnictwie ekologicznym • Minister właściwy ds. rolnictwa upoważnia do działania prywatne jednostki certyfikujące, legitymujące się akredytacją PCA na zgodność z polską normą PN-EN 45011 (na ich wniosek) • Urzędowy nadzór nad jednostkami certyfikującymi sprawuje GIJHAR-S („właściwy urząd”) • Kontrole producentów prowadzą upoważnione jednostki certyfikujące (wydawanie i cofanie certyfikatów zgodności z wymogami prawnymi)

12. PL: jednostki certyfikujące • 1996 AGRO BIO TEST, Warszawa • 1998 BIOEKSPERT, Warszawa • 2002 PCBC oddz. w Pile, Piła • 2002 PNG, Zajączków k/Kielc • 2003 EKOGWARANCJA PTRE, Lublin • 2003 COBICO, Kraków • 2005 BIOCERT MAŁOPOLSKA, Kraków • 2008 TÜV RHEINLAND Polska, Warszawa • 2008 Centrum Jakości AGRO EKO, Nieporęt • 2008 SGS Polska, Warszawa • 2008 Control Union Polska,

13. Wyróżniki eko-kontroli: • KONTROLA SPOSOBU PRODUKCJI • konieczność całorocznej dokumentacji ! • CERTYFIKACJA PRODUKTÓW • ________________________ • ROZDZIAŁ FIZYCZNY LUB CZASOWY OD PRODUKCJI KONWENCJONALNEJ • konieczność dokumentowania na każdym etapie przepływu produktów

14. WNIOSKOWANIE O CERTYFIKACJĘ. ETAPY POSTĘPOWANIA 1. Zgłoszenie działalności w rolnictwie ekologicznym (druk) 2. Umowa w sprawie kontroli z jednostką certyfikującą 3. Opis przedsięwzięcia zgłaszanego do kontroli 4. Opłata za kontrolę i całoroczny nadzór 5. Inspekcja techniczna (w zakładzie); wizja lokalna 6. Przegląd dokumentacji produkcyjnej 7. Protokół z inspekcji 8. Ocena dokumentacji pokontrolnej w biurze jednostki cert. 9. Decyzja certyfikacyjna (ze wskazaniem niedociągnięć) 10. CERTYFIKAT

15. OPIS PRZEDSIEWZIĘCIA: Odpowiedzialność wnioskującego o kontrolę • ZADANIE WNIOSKUJĄCEGO: PRZEDŁOŻENIE OPISU PRODUKCJI • Plan zakładu, lista wytwarzanych produktów, lista dostawców surowców, receptury, lista stosowanych substancji dodatkowych, wzory dokumentów rejestrujących produkcję, rozdział od produkcji konwencjonalnej , etc. • ODPOWIEDZIALNOŚĆ JEDNOSTKI CERTYFIKUJĄCEJ OGRANICZONA DO OCENY OPISANEGO PRZEDSIĘWZIĘCIA • Jeśli wnioskujący przeoczy lub zatai pewne elementy – odpowiedzialność za wprowadzenie w błąd jednostki certyfikującej spada na wnioskującego • OPIS PRZEDSIĘWZIĘCIA = PRZEDMIOTOWY ZAKRES KONTROLI

16. INSPEKCJA = wizja lokalna + przegląd dokumentacji • W przetwórni: • magazyny surowców i produktów, substancje dodatkowe, maszyny, urządzenia, linie produkcyjne, rejestry czyszczenia, opakowania, etykiety, etc. • Dokumentacja: • rejestry produkcyjne, lista dostawców i ich certyfikaty, faktury i zestawienia zakupu surowców, receptury i wydajność procesów, faktury i zestawienia sprzedaży produktów, lista odbiorców, etc. ……………………………… • BILANS SUROWCÓW I PRODUKTÓW!

17. Protokół z inspekcji + załączniki (kopie dokumentacji) • Podpisy inspektora i przyjmującego • Kopia zostaje u Wnioskującego • Inspektor opisuje, ale nie ocenia • Inspektor nie może doradzać!

18. Pełna kontrola co najmniej raz w roku kalendarzowym • KONTROLE NIEZAPOWIEDZIANE • ………………………………… • POBIERANIE PRÓBEK • obowiązkowo w przypadku podejrzeń • losowo (monitoring dyscyplinujący) • ………………………………….. • KONTROLA KRZYŻOWA (CROSS CHECK) • …………………………………

19. CERTYFIKACJA: ocena dokumentacji pokontrolnej w świetle wymogówprzez inną osobę, niż inspektor • dla określonego producenta • na określone produkty • na określony czas (okres ważności) • ……………………………… • CERTYFIKAT = WARUNEK EKO-ROLNICZEGO ZNAKOWANIA • PRZEPUSTKA NA RYNEK EKO-PRODUKTÓW

20. CERTYFIKAT – WARUNEK EKO-ROLNICZEGO ZNAKOWANIA PRODUKTÓW • Eko-rolnicze znakowanie możliwe, jeśli podane są jednocześnie: • NAZWA I ADRES PRODUCENTA • NAZWA I NUMER IDENTYFIKACYJNY JEDNOSTKI CERTYFIKUJĄCEJ, np. • RE-07/2005/PL • PL-EKO-07

21. Przykład znakowania eko-rolniczego

22. Przykład znakowania eko-rolniczego

23. Przykład fałszywego znakowaniaokreślniki BIO, EKO, etc. niedozwolone na produktach nieobjętych kontrolą eko-rolniczą (niecertyfikowanych)

24. Przykład fałszywego znakowania

25. SANKCJE za naruszenie eko-rolniczego statusu produktów(Art. 30 Reg. 834/2007) 1. zakaz eko-rolniczego etykietowania danej partii, • zawieszenie certyfikatu odnośnie danego produktu, • na określony czas 2. w razie poważnego naruszenia – cofnięcie certyfikatu • WYCOFANIE Z OBROTU PRODUKTÓW NIEWŁAŚCIWIE OZNAKOWANYCH, NA KOSZT PRODUCENTA • PODANIE DO PUBLICZNEJ WIADOMOŚCI • W Polsce – kary finansowe • W Niemczech, zależnie od wagi sprawy, nawet postępowanie karne

26. CEL CERTYFIKACJI POŚWIADCZENIE ZGODNOŚCI PRODUKCJI Z WYMOGAMI WYELIMINOWANIE PRODUKTÓW PSEUDO-EKOLOGICZNYCH _______________________ DLA NAS, KONSUMENTOW, ZNACZY: Żywność, której można ufać!