Reforma oświaty a nauczanie przedmiotów ścisłych w uczelni technicznej Plan wystąpienia

1. Reforma oświaty a nauczanie przedmiotów ścisłych w uczelni technicznejWłodzimierz SalejdaInstytut FizykiSeminarium wyjazdowe kierownictwa Uczelni — Szklarska Poręba, 10-11 III 2006

2. Reforma oświaty a nauczanie przedmiotów ścisłych w uczelni technicznejPlan wystąpienia • Reforma oświaty — Ustawa o systemie oświaty • Podstawy programowe — nauczanie przedmiotów ścisłych w szkołach ponadgimnazjalnych • Nowa matura — akty prawne MENiS i dokumenty CKE • Egzaminy maturalne — wymagania, przebieg, oceny • Podsumowanie stanu obecnego • Nowe projekty podstaw programowych

3. Reforma oświaty a nauczanie przedmiotów ścisłych w uczelni technicznejReforma oświaty— Ustawa Sejmu RP; preambuła (7 września 1991; Dz.U. 2004 nr 256 poz. 2572) Oświata w Rzeczypospolitej Polskiej stanowi wspólne dobro całego społe-czeństwa; kieruje się zasadami zawartymi w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, a także wskazaniami zawartymi w Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka, Międzynarodowym Pakcie Praw Obywatelskich i Politycznych oraz Konwencji o Prawach Dziecka. Nauczanie i wychowanie – respektując chrześcijański system wartości – za podstawę przyjmuje uniwersalne zasady etyki. Kształcenie i wycho-wanie służy rozwijaniu u młodzieży poczucia odpowiedzialności, miłości ojczyzny oraz poszanowania dla polskiego dziedzictwa kulturowego, przy jednoczesnym otwarciu się na wartości kultur Europy i świata. Szkoła winna zapewnić każdemu uczniowi warunki niezbędne do jego rozwoju, przygotować go do wypełniania obowiązków rodzinnych i obywatelskich w oparciu o zasady solidarności, demokracji, tolerancji, sprawiedliwości i wolności. Jednolity tekst na stronach: www.cke.edu.pl oraz http://www.cke.edu.pl/images/stories/pdf/ustawa_ujednolicona.pdf USTAWA O SYSTEMIE OŚWIATY

4. Reforma oświaty a nauczanie przedmiotów ścisłych w uczelni technicznejReforma oświaty Reforma oświaty została rozpoczęta w roku szkolnym 1993/1994 Do szkół ponadgimnazjalnych weszła w roku szkolnym 2002/2003 Pierwsza nowa matura odbyła się w roku szkolnym 2004/2005 W roku szkolnym 2005/2006 początek matur 4 maja; klasy maturalne kończą zajęcia 28 IV Harmonogram matur

5. Reforma oświaty a nauczanie przedmiotów ścisłych w uczelni technicznejPodstawy programowe— akty prawne MENiS Treści kształcenia dla poszczególnych przedmiotów nauczanych w szkołach określająpodstawy programowe, opublikowane w postaci Rozporządzeń Ministerstwa Edukacji Narodowej i Sportu Dz.U. 2003 nr 210 poz. 2041 Dz.U. 2002 nr 51 poz. 458

6. Reforma oświaty a nauczanie przedmiotów ścisłych w uczelni technicznejPodstawy programowe— akty prawne MENiS wsprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół Oświatowe standardy nauczania/kształcenia ROZPORZĄDZENIA MINISTRA EDUKACJI NARODOWEJ I SPORTU Dz.U. 2003 nr 210 poz. 2041; Dz.U. 2002 nr 51 poz. 458

7. Reforma oświaty a nauczanie przedmiotów ścisłych w uczelni technicznejPodstawy programowe — nauczanie przedmiotów ścisłych Reforma oświaty wprowadziła nauczanie przedmiotów ścisłych w szkołach ponadgimnazjalnych na poziomach: • Podstawowym— matematyka 9h na 3 lata; fizyka 3h na 3 lata; chemia 3h na 3 lata. • Rozszerzonym — matematyka (9+...)h na 3 lata; fizyka (3+ ...)h na 3 lata; chemia (3+...)h na 3 lata. Szkoła ma do dyspozycji 10 h na 3 lata przeznaczonych na nauczanie przedmiotów w zakresie rozszerzonym. Przykład: III LO we Wrocławiu klasa matematyczno-fizyczna: matematyka — 11h na 3 lata; fizyka 5h na 3 lata Podstawy programowe nauczania przedmiotów ścisłych na poziomach podstawowym i rozszerzonym określają Rozporządzenia MENiS: Dz.U. 2003 nr 210 poz. 2041; Dz.U. 2002 nr 51 poz. 458

8. Reforma oświaty a nauczanie przedmiotów ścisłych w uczelni technicznejNowa matura — dlaczego? Nową maturę wprowadzono, aby zapewnić: • Jednolitość zadań i kryteriów oceniania w całym kraju. • Porównywalność wyników. • Obiektywizm oceniania (kodowane prace maturalne są oceniane przez zewnętrznych egzaminatorów). • Jednokrotny egzamin z danego przedmiotu(wyniki są podstawą procesu rekrutacyjnego na studia). Nowa matura jest egzaminem zewnętrznym; abiturienci rozwiązująte same zadania zamieszczone w arkuszach egzaminacyjnych; anonimowe prace pisemne są sprawdzane według jednakowych kryteriów przez zewnętrznych egzaminatorów.

9. Reforma oświaty a nauczanie przedmiotów ścisłych w uczelni technicznejNowa matura — weryfikacja wiadomości i umiejętności Rozporządzenia MENiS w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych Tekst dostępny na stroniehttp://www.cke.edu.pl/oraz pod adresem www.cke.edu.pl/images/stories/Akty_prawne/rozp_ocenianie_ujedn_akt.pdf Rozdział 5. Egzamin maturalny § 50. „Egzamin maturalny, będący formą oceny poziomu wykształcenia ogólnego, sprawdza wiadomości i umiejętności, ustalone w standardach wymagań będących podstawą przeprowadzania egzaminu maturalnego, określonych w odrębnych przepisach”.

10. Reforma oświaty a nauczanie przedmiotów ścisłych w uczelni technicznejEgzaminy maturalne — akty prawne MENiS wsprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych Oświatowe standardy egzaminacyjne Jednolity tekst na stronach: ROZPORZĄDZENIA MINISTRA EDUKACJI NARODOWEJ I SPORTU http://www.cke.edu.pl/oraz pod adresem www.cke.edu.pl/images/stories/Akty_prawne/rozp_ocenianie_ujedn_akt.pdf

11. Reforma oświaty a nauczanie przedmiotów ścisłych w uczelni technicznejNowa matura — akty prawne MENiS Użyteczne linki – ministerialne standardy wymagań maturalnych Standardy wymagań będące podstawą przeprowadzania egzaminu maturalnego http://www.menis.gov.pl/prawo/rozp_226/spis.php Standardy wymagań będące podstawą przeprowadzania egzaminu maturalnego z matematyki http://www.menis.gov.pl/prawo/rozp_226/matematyk.php Standardy wymagań będące podstawą przeprowadzania egzaminu maturalnego z fizyki z astronomią http://www.menis.gov.pl/prawo/rozp_226/fiz_astr.php Standardy wymagań będące podstawą przeprowadzania egzaminu maturalnego z chemii http://www.menis.gov.pl/prawo/rozp_226/chemia.php

12. Reforma oświaty a nauczanie przedmiotów ścisłych w uczelni technicznejNowa matura — dokumenty CKE Centralna Komisja Egzaminacyjna www.cke.edu.pl opracowała szczegółowe kryteria wymagań egzaminacyjnych zawarte w informatorach maturalnych Informatory są podstawowym źródłem informacji o maturalnych egzaminach. Adresowane są do uczniów i mają być ich przewodnikiem ułatwiającym przygotowanie się do egzaminu. Każdy informator dotyczy: – jednego egzaminu; – w przypadku egzaminu maturalnego jednego z przedmiotów maturalnych. Informatory maturalne CKE

13. Reforma oświaty a nauczanie przedmiotów ścisłych w uczelni technicznejNowa matura — dokumenty CKE Centralna Komisja Egzaminacyjna www.cke.edu.pl 18. Informator maturalny z matematyki (665 kB) Informatory CKE o egzaminie maturalnym 25. Informator maturalny z chemii (628 kB) 26. Informator maturalny z fizyki i astronomii (2,23 MB)

14. Reforma oświaty a nauczanie przedmiotów ścisłych w uczelni technicznejNowa matura — dokumenty CKE Zawartość informatora maturalnego z matematyki (2005) • Odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania (FAQ)(Jakie egzaminy są obowiązkowe? Gdzie i kiedy można zdawać maturę? Jakie warunki musi spełniać sala egzaminacyjna? Ile czasu trwać będzie matura? Kiedy egzamin maturalny uznawany jest za zdany/niezdany? Czy prace maturalne po sprawdzeniu będą do wglądu dla zdającego?) • Struktura i forma egzaminu oraz zasady oceniania • Wymagania egzaminacyjne • Przykładowe arkusze maturalne, modelowe odpowiedzi i schematy oceniania dla poziomu podstawowego i rozszerzonego

15. Reforma oświaty a nauczanie przedmiotów ścisłych w uczelni technicznejReforma oświatya nowa matura — dokumenty CKE Arkusze do egzaminu maturalnego w sesji wiosennej 2005 rok Centralna Komisja Egzaminacyjna www.cke.edu.pl Arkusze egzaminacyjne 9 maja 2005; matematyka Arkusz I Arkusz II 18 maja 2005; Fizyka i astronomia Arkusz IArkusz II 20 maja 2005; Chemia Arkusz IArkusz II

16. Reforma oświaty a nauczanie przedmiotów ścisłych w uczelni technicznejNowa matura — egzaminy obowiązkowe Obowiązkowe egzaminy maturalne • Język polski — w części ustnej i pisemnej. • Język obcy nowożytny — w części ustnej i pisemnej. • Przedmiot wybieralny zdawany w części pisemnej. Lista przedmiotów wybieralnych: biologia, chemia, fizyka z astronomią, geografia, historia, historia muzyki, historia sztuki, matematyka, wiedza o społeczeństwie, wiedza o tańcu

17. Reforma oświaty a nauczanie przedmiotów ścisłych w uczelni technicznejNowa matura — dodatkowe egzaminy Dodatkowe egzaminy maturalne Absolwent może zdawać egzamin z jednego, dwóch lub trzech przedmiotów dodatkowych: • Języka obcego nowożytnego innego niż obowiązkowy — w części ustnej i pisemnej. • Przedmiotu wybieralnego innego niż obowiązkowy w części pisemnej, a także z informatyki, języka greckiego (lub łacińskiego) i kultury antycznej.

18. Reforma oświaty a nauczanie przedmiotów ścisłych w uczelni technicznejNowa matura — przedmioty ścisłe Egzaminy maturalne z przedmiotów ścisłych Absolwent zdający egzamin z przedmiotu dodatkowego (m.in. matematyka, fizyka z astronomią, chemia): • rozwiązuje zadania egzaminacyjne zawarte w arkuszu egzaminacyjnym dla poziomu podstawowegooraz dobrowolnie • zadania egzaminacyjne zawarte w arkuszu egzaminacyjnym dla poziomu rozszerzonego.

19. Reforma oświaty a nauczanie przedmiotów ścisłych w uczelni technicznejNowa matura z matematyki i fizyki — wyniki sesji wiosennej 2005 r. Okręgowa Komisja Egzaminacyjna we Wrocławiu www.oke.wroc.pl • Raport z egzaminu maturalnego z matematyki na Dolnym Śląsku i Opolszczyźnie w sesji wiosennej 2005 r • Raport z egzaminu maturalnego z fizyki i astronomii na Dolnym Śląsku i Opolszczyźnie w sesji wiosennej 2005 r

20. Reforma oświaty a nauczanie przedmiotów ścisłych w uczelni technicznejPodsumowanie 1. Polski system oświaty został zreformowany. 2. Jego „produkty” studiują na PWr od roku ak. 2005/2006. 3. System oświaty nie przygotowuje w pożądanym stopniu części kandydatów na studia w uczelni technicznej(„ubogie” treści programowe w zakresie kształcenia na poziomie podstawowym w grupie przedmiotów ścisłych; mała liczba godzin z przedmiotów ścisłych). 4. Egzamin z matematyki nie jest obowiązkowy na nowej maturze. 5. Brak i słabość kadry nauczającej przedmioty ścisłe. 6. Reformowanie studiów w PWr powinno uwzględniać realia polskiego systemu oświaty.

21. Reforma oświaty a nauczanie przedmiotów ścisłych w uczelni technicznejPodstawy programowe — nowe propozycje Instytut Spraw Publicznych http://www.isp.org.pl/ opracował na zlecenie MENiS projekt nowej podstawy programowej kształcenia ogólnego http://www.isp.org.pl/podstawa/

22. Reforma oświaty a nauczanie przedmiotów ścisłych w uczelni technicznejPodstawy programowe — nowe propozycjeInstytut Spraw Publicznych (ISP) – organizacja pożytku publicznego www.isp.org.pl Prof. dr hab. Lena Kolarska-Bobińska – Dyrektor, członek Komitetu Socjologii PAN Fundacja INSTYTUT SPRAW PUBLICZNYCH jest pozarządową i niezależną placówką badawczą, która powstała w 1995 r. w celu zapewnienia zaplecza naukowego i intelektualnego dla modernizacji kraju i toczących się w Polsce debat. Zadania ISP:–realizacja projektów przydatnych dla praktyki życia publicznego,–inicjowanie debat publicznych,–sygnalizowanie zagrożeń mogących wystąpić w przyszłości, –przedstawianie nowych idei przyczyniających się do rozwiązywania obecnych i przyszłych problemów,–budowanie pomostu pomiędzy nauką a praktyką oraz środowiskami naukowców, polityków, dziennikarzy i działaczy społecznych.

23. Reforma oświaty a nauczanie przedmiotów ścisłych w uczelni technicznejPodstawy programowe — nowe propozycje: projekt UW Na stronie MEiN http://www.mein.gov.pl/menis_pl/glowna/glowna.php "Docelowa" podstawa programowa z matematykiwięcej... Projekt opracowany przez zespół prof. Zbigniewa Marciniaka dla szkół ponadgimnazjalnych (5 II 2006) http://www.mein.gov.pl/oswiata/biezace/docelowa_podstawa.php

24. Reforma oświaty a nauczanie przedmiotów ścisłych w uczelni technicznejPodstawy programowe — nowe propozycje: projekt UW Dr hab. Zbigniew Marciniak, prof. UW Instytut Matematyki, Wydział Matematyki, Informatyki i Mechaniki Uniwersytetu Warszawskiego Przewodniczący PKA Zainteresowania naukowe: Algebra — teoria grup i pierścieni, topologia algebraiczna

25. Reforma oświaty a nauczanie przedmiotów ścisłych w uczelni technicznejPodstawy programowe — projekt UW; nauczanie specjalistyczne Przy obecnej liczbie godzin przeznaczonych na lekcje matematyki można rzetelnie zrealizować tylko część treści, które chcielibyśmy uznać za wystarczające. Wielu nauczycieli, zwłaszcza tych, którzy pamiętają zakres treści programowych z lat 70-tych, bardzo ta sytuacja niepokoi. Ponadto, do szkół kończących się maturą uczęszcza dziś niemal 80% uczniów (przy niecałych 20% w latach 70-tych), co stawia przed szkołą także większe wymagania jakościowe, zwiększające czasochłonność. W efekcie, w dzisiejszej polskiej szkole istnieje zbyt mało możliwości realizowania nauczania specjalistycznego w ostatnich latach szkolnej nauki, co wyraża się w szczególności zbyt małą liczbą godzin, jakie oferujemy uczniowi, gdy chce się specjalizować w jakiejś dyscyplinie. [...] Do jego realizacji potrzebna będzie możliwość prowadzenia nauki w szkole średniej w taki sposób, by uczeń mógł się od pewnego momentu nauki skoncentrować tylko na 6-8 wybranych przedmiotach, oferowanych w istotnie zwiększonej liczbie godzin.

26. Reforma oświaty a nauczanie przedmiotów ścisłych w uczelni technicznejPodstawy programowe — projekt UW; nauczanie specjalistyczne Podstawa programowa matematyki (szkoła ponadgimnazjalna kończąca się maturą) Cele edukacyjne 1.  Przygotowanie do świadomego i pełnowartościowego uczestnictwa w świecie zdominowanym przez modele matematyczne. 2.  Przyswojenie podstawowych struktur matematycznych w stopniu umożliwiającym rozpoznawanie ich przydatności i wykorzystanie w sytuacjach praktycznych 3.  Wdrożenie w uporządkowane rozumowanie: rozumienie pojęć wniosku, dowodu (także nie wprost), przykładu i kontrprzykładu; wyrobienie umiejętności i potrzeby krytycznej oceny przeprowadzonego rozumowania bądź otrzymanego wyniku obliczeń. 4.  Wyrobienie nawyku samodzielnego zdobywania, analizowania i klasyfikowania informacji; stawiania hipotez i poszukiwania metod ich weryfikacji.

27. Reforma oświaty a nauczanie przedmiotów ścisłych w uczelni technicznejPodstawy programowe — projekt UW; nauczanie specjalistyczne Podstawa programowa matematyki (szkoła ponadgimnazjalna kończąca się maturą) Zadania szkoły 1.  Zapewnienie kształcenia promującego samodzielne, krytyczne i twórcze myślenie; ograniczenie do niezbędnego minimum działań schematycznych i odtwórczych; 2.  Zapewnienie każdemu uczniowi warunków do rozwoju zdolności na miarę jego możliwości poznawczych; 3.  Przygotowanie uczniów do samodzielnego zdobywania wiedzy na dalszych etapach edukacji oraz w pracy zawodowej; 4.  Wdrożenie uczniów do korzystania z nowoczesnych narzędzi i źródeł informacji (kalkulatory, komputery, oprogramowanie, multimedia, zasoby sieciowe).

28. Reforma oświaty a nauczanie przedmiotów ścisłych w uczelni technicznejPodstawy programowe — projekt UW; nauczanie specjalistyczne Treści wykraczające poza obecny zakres rozszerzony • Liczby rzeczywiste (Zasada indukcji zupełnej. Algorytm Euklidesa. Elementy teorii liczb.) • Wyrażenia algebraiczne (Trójkąt Pascala. Dwumian Newtona. Dzielenie wielomianów z resztą.) • Równania i nierówności (Układy równań liniowych; małe wyznaczniki. Równania i nierówności wykładnicze i logarytmiczne. Układy równań algebraicznych. Dowodzenie nierówności.) • Funkcje (Składanie funkcji. Funkcja odwrotna. Funkcje wielomianowe i wymierne. Potęgi o wykładniku rzeczywistym. Funkcja wykładnicza. Modelowanie wzrostu i rozpadu.) • Ciągi (Ciąg Fibonacciego. Własności ciągów. Zbieżność ciągu.  Szereg geometryczny. Liczba e.) • Trygonometria (Miara łukowa kąta. Funkcje trygonometryczne argumentu rzeczywistego. Proste (i nie tylko) równania i nierówności trygonometryczne.)

29. Reforma oświaty a nauczanie przedmiotów ścisłych w uczelni technicznejPodstawy programowe — projekt UW; nauczanie specjalistyczne Treści wykraczające poza obecny zakres rozszerzony • Planimetria (Izometrie płaszczyzny i ich zastosowania. Konstrukcje geometryczne.) • Geometria analityczna (Elementy programowania liniowego. Iloczyn skalarny. Kąt między wektorami.Zastosowania wyznaczników w geometrii.) • Stereometria (Stożkowe jako przekroje stożka obrotowego.) • Rachunek różniczkowy i całkowy (Granica i ciągłość funkcji.Pochodna, interpretacja geometryczna i fizyczna.Twierdzenie Lagrange`a. Związek pochodnej z monotonicznością.Całka nieoznaczona i oznaczona.Obliczanie całek oznaczonych metodą trójkatów, prostokątów i Simpsona.) • Kombinatoryka i teoria grafów. • Elementy statystyki opisowej. Teoria prawdopodobieństwa (Tablice częstości i histogramy. Kwartyle i percentyle.Korelacja. Prosta regresji.Algebra zdarzeń.Prawdopodobieństwo warunkowe. Prawdopodobieństwo całkowite.Niezależność zdarzeń. Schemat Bernoulliego.Prawo wielkich liczb Bernoulliego.Zmienne losowe. Wartość oczekiwana i wariancja.Rozkład normalny. Testowanie hipotez statystycznych.)

30. Reforma oświaty a nauczanie przedmiotów ścisłych w uczelni technicznejNowe projekty podstaw programowych — zakończenie Wdrożenie w systemie oświaty docelowej podstawy programowej matematyki oraz idei nauczania specjalistycznego pozwoliłoby podnieść poziom przygotowania kandydatów na studia w wyższych uczelniach technicznych. Czy wobec tego środowisko akademickie PWr nie powinno zdecydowanie poprzeć propozycji prof. Z. Marciniaka? W każdej nauce tyle jest prawdy, ile w niej jest matematyki. Emanuel Kant(1724-1804)

31. Reforma oświaty a nauczanie przedmiotów ścisłych w uczelni technicznej Dziękuję za uwagę! Pytania? Uwagi?