1 / 77

UYKU ve HEMŞİRELİK BAKIMI

UYKU ve HEMŞİRELİK BAKIMI. UYKU. Tanımlar Düzenli tekrarlayan kolayca geri dönebilen uyanıklıkla karşılaştırıldığında dış uyaranlara yanıt eşiğinin azaldığı göreceli hareketsizlikle beliren bir durumdur. UYKU. Tanımlar

billy
Download Presentation

UYKU ve HEMŞİRELİK BAKIMI

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript

  1. UYKU ve HEMŞİRELİK BAKIMI

  2. UYKU Tanımlar • Düzenli tekrarlayan kolayca geri dönebilen uyanıklıkla karşılaştırıldığında dış uyaranlara yanıt eşiğinin azaldığı göreceli hareketsizlikle beliren bir durumdur

  3. UYKU Tanımlar Bireyin herhangi bir uyaranla uyandırılabileceği bağıntılı bir bilinçsizlik durumu Organizmanın uyaranlara karşı cevabının azaldığı bir dönem

  4. UYKU Uyku, beynin dinlendiği, bu nedenle yavaşladığı ve hatta durduğu bir süreç olarak yorumlanırken; Yapılan gözlemler ve araştırmalar; uyku sırasında beyinde işlevlerin durmadığını sadece uyanıklık durumuna göre dış uyaranların daha zayıf veya farklı olarak işlendiği bir bilinç durumu olduğunu ortaya koymuş

  5. UYKU Uyku, • Bireylerin yaşamını ve sağlığını etkileyen • Fizyolojik, psikolojik ve sosyal boyutları olan • İnsanın gerek fiziksel gerekse ruhsal yönden sağlıklı olması için gerekli Temel yaşam aktivitelerinden biridir

  6. UYKU FİZYOLOJİSİ

  7. UYKU FİZYOLOJİSİ Retiküler Aktive Edici Sistem Medulladaki bulber senkronize edici bölge Beyin sapındaki iki özelleşmiş bölge uykunun kontrol edilmesinde önem taşımaktadır;

  8. Birey uyumaya başladığında gözler kapanır, rahat pozisyon alır Retiküler aktive edici sisteme olan uyarılar azalır Böylece bulber senkronize edici bölge bireyin uyumasını sağlar Retiküler aktive edici sistem; görsel, işitsel, ağrı ve dokunma uyarıları biçiminde duyusal bilgiyi alır Bu uyarılar bireyin uyanık kalmasını sağlar

  9. UYKU FİZYOLOJİSİ Beden ve ruh sağlığı açısından önemli

  10. UYKU FİZYOLOJİSİ Uyku Sırasında Görülen Fizyolojik Değişiklikler Böbreklerden fosfat atılır Adrenal hormonlar salgılanır Vitaminler kullanılır Deri onarımı gerçekleşir Büyüme hormonu salgılanır Vücut onarımı (yara kapanması) sağlanır

  11. UYKU FİZYOLOJİSİ Uykusuzluk Durumunda Görülen Fizyolojik Değişiklikler Yorgunluk, bezginlik Konsantrasyonda güçlük Ağrıya karşı duyarlılıkta artış Sinirlilik

  12. UYKU FİZYOLOJİSİ Uykusuzluk Durumunda Görülen Fizyolojik Değişiklikler İleri durumda; Halüsiyasyon, iştahsızlık, boşaltımda zorluk Deri sarkması, renginde koyulaşma(göz altları)

  13. SİRKADİYEN SAAT VE RİTİM

  14. Belirli aralıklarlayinelenen biyolojik olaylaraBiyolojik Ritim; Aradan geçen zamana Ritim Periodudenir Günlük(sirkadiyen)en sık görülen ritim’dir Karanlıkta yada aydınlıkta da devam etmesi ritmin endojen (içten gelen) kaynaklı olduğunu ve bir iç saatinvarlığını gösterir

  15. SİRKADİYEN SAAT VE RİTİM Sirkadiyen ritmi; gün ışığı melatonin seratonin hormonu belirler

  16. UYKU EVRELERİ

  17. UYKU EVRELERİ Klasik tanımlama ile uyku • REM -Hızlı Göz Hareketleri- (Rapid Eye Movement) • Yüzeyel Uyku • Derin uyku • Non-REM (NREM) olmak üzere iki ana dönemden oluşur

  18. UYKU EVRELERİ Uykunun uyanıklık ile beraber periodik geçişlerin olduğu beş dönemi vardır Genellikle kısa bir uyanıklık döneminden sonra 1.,2.,3.,4. döneme girilir

  19. UYKU EVRELERİ İlk REM dönemi uyku başladıktan 90-120 dk sonra ortaya çıkar Daha sonra yaklaşık 90 dk aralarla bir gecede 3-5 REM dönemindengeçilir

  20. UYKU 2) REM 1) NREM Yüzeyel uyku (2.evre) Derin uyku (4.evre) UYKU EVRELERİ Yüzeyel uyku (1.evre) Derin uyku (3.evre)

  21. UYKU EVRELERİ

  22. Non-REM/ 1. Evre: Uykunun hafif olduğu uyku-uyanıklık arasında geçiş evresidir Uyarılarla (gürültü, dokunma, diğer uyarılar) hemen uyanır Fizyolojik aktiviteler azalır (kalp atımı, solunum, ısı vb.) metabolizma yavaşlar Olağan uykuda bu evrenin süresi: ½dk ile 7dk UYKU EVRELERİ

  23. Non-REM/ 2. Evre: Uyku 1. evreye göre daha derindir, uyandırılma güçtür Bu dönemde beyin uyarıların önemine göre hareket eder (ör; gök gürültüsü/bebek sesi) Fizyolojik aktivitelerde azalma devam eder (kalp atımı, solunum, ısı vb.), kas tonüsü azalır Bu evrenin süresi: 10dk ile 20dk UYKU EVRELERİ

  24. Non-REM/ 3. Evre: Uyku 2. evreden daha derindir, uyandırılmak için güçlü uyarı gerekir Solunum düzenli, kalp atımı ve vücut sıcaklığı düşüktür, vital bulgular yavaş/düzenlidir Kaslar tamamen gevşektir Bu evrenin süresi: 15dk ile 30dk UYKU EVRELERİ

  25. Non-REM/ 4. Evre: Uyku siklusunun en derin olduğu, vücudun tamamen dinlendiği, fizyolojik olayların geliştiği evre Vital bulgular anlamlı şekilde düşük, kaslar gevşemiş, metabolizma yavaştır Horlama, uykuda anlamsız konuşma, uyurgezerlik, enürezis görülebilir UYKU EVRELERİ

  26. Non-REM/ 4. Evre: Somototropin ve büyüme hormonu salgılanır Uyandırılma eşiği düşüktür Bu evrenin süresi: 15dk ile 30dk UYKU EVRELERİ

  27. REMEvresi Uyku başlangıçından 90 dk sonra başlar Başta boyun kasları olmak üzere (solunum ve göz kasları hariç) iskelet kaslarında tonus kaybı olur Bilişsel ve fizyolojik aktivitelerde artış olur UYKU EVRELERİ

  28. REMEvresi Rüyaların (canlı ve renkli) büyük çoğunluğu (%80) bu evrede görülür Erkeklerde ereksiyon, kadınlarda uterusta ritmik kasılma olur Taşikardi-bradikardi dönemleri görülür, solunum sayısı ve derinliği değişir, gastrik sekresyon artar UYKU EVRELERİ

  29. UYKU GEREKSİNİMİ Yaş gruplarına ve yaşam dönemlerine göre uyku niteliği ve süreci değişir Fiziksel hastalık, gebelik, zihinsel stres, artmış mental gerginlik uyku gereksinimini artar Zorlu öğrenme durumları ve stres dönemlerinde REM dönemi artar

  30. Yaşdönemlerinegöreuykugereksinimideğişir • Genç yetişkinler • Orta yaş yetişkinler • Yaşlılar • Yeni doğanlar • Süt çocuğu(infant) • Oyun çocukluğu • Okul çağı çocukluğu • Adölesanlar

  31. Uyku sorunu hastalıklarda bulgu olarak görülür Çoçuk, erişkin ve yaşlılarda uyku sorunu yaygındır UYKU BOZUKLUKLUKLARI

  32. İnsomnia Tanım; Uykuya dalma, sürdürme ve sonlandırmada güçlük çekilmesive bireylerin yeterli bir süre ve zaman diliminde uyuyamadığı için dinlenememesi ve güne hazır olmaması

  33. İnsomnia’da Fizyolojik Belirtiler

  34. İnsomnia’da Psikolojik Belirtiler

  35. İnsomnia B. Sekonder İnsomnia - Psikiyatrik boz. İlişkili - Tıbbi boz. ilişkili A. Primer İnsomnia - Psikofizyolojik - Subjektif

  36. A. Primer İnsomnia Psikofizyolojik İnsomia: • uykuya başlamada ve devam ettirmede güçlük • günlük işlevselliklerde azalma • gerginlik ve endişe durumu * Tekdüze uğraşlar esnasında uyuyabilirler, ancak istedikleri zaman uykuya dalamaz * Yapmamış olduğu işler nedeni ile evde uyuyamaz, ev dışında aynı durumda rahatlıkla uyuyabilirler

  37. Primer İnsomnia - Subjektif İnsomnia: Uyku bozukluğuna ilişkin nesnel bulgular olmamasına karşın uykusuzluk yakınmaları vardır Normal sınırlarda ve kalitede uyumalarına rağmen kşi 1-2 saat uyuyabildiğini ifade der

  38. B. Sekonder İnsomnia • Psikiyatrik bozukluklarla ilişkili insomnia Psikiyatrik bozukluklar ile insomnia arasında iki yönlü bir ilişki vardır Anksiyete bozuklukları uykusuzluğu, uykusuzluk anksiyete bozukluğunu etkiler

  39. Sekonder İnsomnia • Tıbbi bozukluklarla ilişkili insomnia • Akut-kronik hastalıklar • Hastalıkların semptomları • Kullanılan ilaçlar uyku sorununa neden olabilir

  40. Sekonder İnsomnia • Tıbbi bozukluklarla ilişkili insomnia NEDENLERİ • Ağrı • Travma • Kas-iskelet sist. hast., kalp-akciğer- böbrek, endokrin sist.- gastrointestinal sistem hast. • Hipertansiyon, alzehimer, parkinson hast. • İlaçlar; antidepresanlar, antihipertansifler, steroidler, bronkodiltörler

  41. İnsomnia genellikle birkaç geceden fazla sürmeyebilir • Bir nedenle başlayan uykusuzluk sonraları başka nedenlerle devam ediyor olabilir • İlaç yerine insomnia’ya etki eden durumun (ör; stres, ilaç kull.) belirlenmesi ve gerekli önlemlerin alınması doğru yaklaşımdır

  42. Bireyler, uykusuzlukla başetmeye çalışırken yanlış uygulamalarla uykusuzluğun devamına neden olabilirler • Kronik uykusuzlukta uykusuzluğu devam ettirici faktörler önemlidir

  43. Uykusuzluğu Devam Ettiren Faktörler

  44. HİPERSOMNİA Günlük yaşamın sürdürülmesini etkileyen, gece yeterince uyunmasına karşın, gündüzleri uyuma gereksinimi ile kendini belli eden bir sorundur

  45. Hipersomnia Bulguları • Uzamış uyku epizotları • Tekrarlayan uyku atakları • Gündüz aşırı uykulu olma • Her yerde uykuya dalma eğiliminde olma • Kolaylıkla uykuya dalma

  46. Narkoplesi Uyku-uyanıklık durumunu düzenleyen mekanizmanın disfonksiyonuyla ortaya çıkan bozukluk Gündüzleri kontrol edilemeyen yineleyici uyku atakları vardır

  47. Narkoplesi Uyku atakları 1.5-2 saatlik aralarla, önüne geçilmez bir şekilde ortaya çıkar, birey 5-10dk uyduktan sonra kendini tamamen uyumuş hisseder

  48. SOLUNUMLA İLİŞKİLİ UYKU BOZUKLUKLARI Uyku sırasında solunumla ilişkili bozukluklar ağırdır Uyku Apnesi Sendromu 10 sn yada fazla süren, solunumun durması ile karakterize bir bozukluk Tanı için; 5 apne/1 saat; koşul

  49. PERİODİK EKSTİREMİTE HAREKETLERİ BOZUKLUKLARI Uyku sırasında ortaya çıkan periodik, yineliyici ekstiremite (özellikle alt ekstiremiteler) hareketleridir Uykuda kısa süreli uyanıklıklara neden olur

More Related