Operacjonalizacja problematyki badawczej

1. Operacjonalizacjaproblematyki badawczej W poszukiwaniu wskaźników

2. Co to jest operacjonalizacja? • Definicja: • Wyrażenie pojęć i terminów teoretycznych w kategoriach operacyjnych, tzn. bądź poprzez terminy mające jednoznaczny sens empiryczny, bądź też poprzez czynności, jakie należy wykonać, aby poznać opisywane zjawisko, • Przełożenie języka pojęć (j. teoretycznego) na język zmiennych (j. empiryczny)

3. Po co jest operacjonalizacja? Eksplikacja problematyki badawczej to „uściślenie i udoskonalenie abstrakcyjnych pojęć”, wręcz skonstruowanie modelu heurystycznego. Operacjonalizacja to opracowanie „konkretnych procedur badawczych (operacji), które pozwolą na dokonanie empirycznych obserwacji” i weryfikację opracowanego modelu heurystycznego.

4. Po co jest operacjonalizacja? BEZ OPERACJONALIZACJI NIE MA MOWY O NAUKOWYM BADANIU. BEZ OPERACJONALIZACJI WNIOSKI I UOGÓLNIENIA SĄ NIEUZASADNIONE I NIEDOZWOLONE. BEZ OPERACJONALIZACJI CZĘŚĆ TEORETYCZNA NIE JEST POWIĄZANA Z PROCEDURAMI BADAWCZYMI.

5. Operacjonalizacja a pomiar Zatem, operacjonalizacja to nic innego, jak przygotowanie się do przeprowadzenia pomiaru. Pomiar to procedura przyporządkowania, zgodnie z określonymi zasadami, wartości liczbowych (cyfr lub innych symboli) właściwościom empirycznym (zmiennym, cechom).

6. Co to jest wskaźnik? We współczesnej literaturze na temat metod i technik badawczych w naukach społecznych zagadnieniu wskaźnika poświęcono zaskakująco niewiele miejsca. Dla pogłębienia wiedzy na ten temat należy skorzystać z książki S. Nowaka pt. „Metodologia badań socjologicznych”. Generalnie, wskaźników nie można tworzyć arbitralnie – powinny mieć odniesienia zarówno w teorii, jak i empirii.

7. Co to jest wskaźnik? • Wskaźnikiem nazwać można takie obserwowalne zjawiska, których wystąpienie, zgodnie z przyjętymi definicjami operacyjnymi i określonymi zasadami pomiaru, w sposób jednoznaczny świadczy, że dana zmienna przyjmuje określoną wartość.

8. Jeszcze kilka uwag o pomiarze • KAŻDY POMIAR NACECHOWANY JEST BŁĘDEM!!! • Wyróżnia się cztery poziomy pomiaru: • Nominalny • Porządkowy • Interwałowy • Stosunkowy • Poziomy te charakteryzują się inkluzywnością i różnym stopniem złożoności uzyskanych wyników.

9. Rzetelność i trafność pomiaru W każdym pomiarze powinna być zachowana równowaga pomiędzy rzetelnością i trafnością. Rzetelność to nic innego jak zgodność. Pomiar za każdym razem powinien dawać względnie te same wyniki (pomiar jednego zjawiska). Trafność z kolei odnosi się do zakresu adekwatnego odzwierciedlenia problemu.

10. Uwagi końcowe • Badacz/ka w toku operacjonalizacji musi być zatem świadomy/a: • Błędu cechującego jego/jej pomiar, • Poziomów, na jakich decyduje się dokonać pomiaru (ich zalet i ograniczeń), • Problemu równowagi pomiędzy rzetelnością i trafnością pomiaru, • Abstrakcyjności pojęć teoretycznych i swoistej umowności odzwierciedlających je zmiennych.