TB Radyolojisi TTD TB Kontrolü Kursu, 11.04.2012

1. TB RadyolojisiTTD TB Kontrolü Kursu, 11.04.2012 Şeref Özkara (ozkaraseref@yahoo.com) Atatürk Göğüs Hastalıkları ve GCEA Hastanesi, Ankara

2. Film Kalitesi Okunabilir film Önce film kalitesi değerlendirilir Kötü film Film tekrarlanır

3. Film kalitesinin unsurları • Dansitesi uygun olmalı. Parankim net görülmeli. • Yumuşak (beyaz), “underexposure” • Sert (siyah), “overexposure” • Simetrik olmalı • İnspiryumda çekilmiş olmalı • Akciğerleri içermeli • Larinks ve kostofrenik sinüsleri içermeli. • Skapulalar akciğer alanı dışında olmalı. • Artefaktlar görüntüyü engellememeli

4. Mycobacteriumtuberculosis: primer enfeksiyon • Basille ilk karşılaşma sonrası enfeksiyon • Ghon odağı: yerel enfeksiyon • Ranke kompleksi: yerel enfeksiyon ve lenf bezi yayılımı • Çocuklarda genellikle semptomsuz • Erişkin: kilo kaybı, ateş, öksürük, hemoptizi • Radyoloji muhtemelen %15 normal

5. Mycobacteriumtuberculosis: primer enfeksiyon 2 • Konsolidasyon, genellikle lobu tutar, yavaş temizlenir. • Çocuklarda atelektazi • Kavite ve miliyer yayılım seyrek • Çocuklarda lenfadenopati tipiktir, erişkinlerde seyrek • Plevra sıvısı görülebilir. AC hastalığı olmadan. Çocuklara göre genç erişkinlerde daha fazladır

6. Ghon lezyonu. Küçük, sınırlı, yoğun nodül.

7. Rankekomleksi: Sınırlı, yoğun nodül ve hilustakalsifiye nodül.

8. Çocukta primer TB: sağ paratrakeal LAP 1 yıl önce, sağ paratrakeal bölge normal, BT’de düşük yoğunluklu subkarinal lenf nodu büyümesi, sağ alt lop bronşunu daraltmış.

9. Çocukta primer TB: konsolidasyon.

10. Çocukta primer TB: bronkopnömoni. Yamalı konsolidasyon izleniyor.

11. Tüberküloz, miliyer görünüm (1/3) A. Rasgele dağılmış çok sayıda nodül

12. Tüberküloz, miliyer görünüm (2/3) B. YÇBT, rasgele dağılmış yaygın nodülleri gösteriyor Oklar: subplevral nodüller Ok başları: sentrlobüler nodüller

13. Tüberküloz, miliyer görünüm (3/3) C. Makroskopik görünüm. Rasgele dağılmış nodüller.

14. Çocukta primer TB: havayolu tutulumu ve hacim kaybı. Sağ küçük fissür yukarı çekilmiş, hacim kaybını gösteriyor.

15. Primer TB: plevra sıvısı. BT’de iki taraflı plevra sıvısı ve lingulada konsolidasyon. Plevra biyopsisinden M. tuberculosis üretilmiş.

16. Perikart TB: kalsifiyeperikardit. Oklar, perikarttaki kalsifikasyonları gösteriyor.

17. Primer TB: kavite. Sağ orta alt zondakonsolidason ve kavite (ok)

18. Postprimer (reaktivasyon) TB • Latent enfeksiyonun aktifleşmesi ile • Genellikle üst lopların apikal ve posteriorsegmentleri ile alt lobun superiorsegmentinde • Tedavisiz genellikle ilerleyici hastalık yapar • Kavite sıktır: endobronşiyal yayılım olabilir.

19. Postprimer (reaktivasyon) TB 2 • Sınırları net olmayan konsolidasyon • Kavite %40-87 görülür. • YÇBT’desentrlobüler nodüller ve “tomurcuklu ağaç görünümü” • Lenfadenopati ve plevra sıvısı seyrektir • Miliyer yayılım • Hava yolu tıkanıklığı • Tüberküloma

20. Postprimer TB: Konsolidasyon. Apikal ve posterior lop konsolidasyon ve lineer, nodüleropasiteler. B. Tedavi bitimindeki film. Lineer opasiteler ve hacim kaybı (trakea yer değiştirmesi)

21. Postprimer TB: konsolidasyon, kavite ve küçük nodüller. Yamalı konsolidasyon (ok), küçük nodüller BT’de, konsolidasyon ve kavite (ok başı) ile küçük sentrlobüler nodüller (ok)

22. Postprimer TB. Makroskopi: bronşların dolması, tomurcuklu ağaç görünümü patolojisi YÇBT’de çok sayıda küçük nodüller ve dallanmalar. Bunlar; mukus, püy ve döküntüler ile bronş tıkanmasına bağlıdır (tomurcuklu ağaç görünümü)

23. Posprimer TB: hızlı AC yıkımı. Sol alt lop bronşektazisi ve AC yıkımı, lingula da etkilenmiş. Daha sonra çekilen BT: sol alt lop yıkımı artıyor.

24. Posprimer TB: hızlı AC yıkımı. C. Birkaç ay sonraki AC filmi, sol AC yıkımı ve mediasten yapılarının sola kayması D. Y(+) kalan hastada sol pnömonektomi yapılınca aşırı hacim kaybı ve bronşektazi görünüyor.

25. Posprimer TB: kavite. Sağ üst lopta konsolidason, lineer ve nodüleropasiteler, kavite. Sol üst loptaki nodüller, endobronşiyal yayılım ile oluşan “asiner” nodüllerdir.

26. Posprimer TB: kavite Sağ üst lopta kavite BT’de sağ üst lop kavitesi duvarı orta derecede kalın ve düzensiz

27. Postprimer TB: enfeksiyonun endobronşiyal yayılımı. Bronşektazi ve kavite ve sentrlobüler nodüller

28. Postprimer TB: tedavi yanıtı A. Aktif TB dönemi. Yamalı infiltrasyon, küçük nodüller, kavite

29. Postprimer TB: tedavi yanıtı C. Sağ apikalkavite de ve sol üst loptaki konsolidasyon ve nodüllerde gerileme. Apikal plevra kalınlaşması artmış.

30. Postprimer TB: bronkoplevral fistül. BT’de çok sayıda hava sıvı seviyesi ve bronkoplevral fistül.

31. Postprimer TB: spontanpnömotoraks. BT’depnömotoraks ve sağ akciğer konsolidasyonu görülüyor.

32. Postprimer TB: TB ampiyem. BT’de plevrada kalsifikasyon ve büyük bir plevra sıvı varlığı izleniyor.

33. Postprimer TB: tüberkülom. Akciğer filminde sol apekste nodül izleniyor.

34. Postprimer TB: tüberkülom. Sol apikal lezyon kontrast tutmuyor ve kalsifiye değil.

35. Postprimer TB: tüberkülom. TB tedavisi sonrası nodülde kısmi gerileme izleniyor.

36. Postprimer TB: kavite ve yerel endobronşiyal yayılım

37. Postprimer TB: bronkolitiyazis. Bronkolit basısı nedeniyle sağ orta lop medialsegmentte kısmi tıkanma

38. Postprimer TB: bronkostenoz. AC filminde sol üst lopta hacim kaybı. Sol üst lopta sisli bir opasite, sol kalp sınırı silinmiş. KoronalBT’de sol ana bronşta darlık.

39. ÇİD-TB hastası. BT’de konsolidasyon ve kavite izleniyor.

40. TB kollaps tedavisi. İçi boş toplarla yapılan plombaj

41. TB kollaps tedavisi, torakoplasti. Kalsifiyefibrotoraks izleniyor

42. TB’de sık görülmeyen bulgular • Atipikparankim yerleşimi: postprimerTB’de üst lop anteriorsegment, alt lop tutulumu • PostprimerTB’de LAP, birlikte parankimopasitesi olsun ya da olmasın • TB ile ilişkili yaygın (diffüz) opasiteler • Akciğer kavitelerinde hava-sıvı düzeyleri • Kitle benzeri opasiteler ya da tüberkülomalar • 40 yaş üstü hastalarda primer TB görünümleri • Tek başına plevra sıvısı

43. TB’nin komplikasyonları • Aspergilloma • Rasmussen anevrizması • Bronkolitiyazis • Bronşektazi ve akciğer harabiyeti • Trakeoösefageal fistül • Ösefagomediastinal fistül • Hava yolu darlığı • Ampiyem • Perikardit • Mediastenfibrozisi • Göğüs duvarı absesi • Spinalosteomiyelit

44. Santral sinir sistemi TB: tüberkülomlar

45. Kas-iskelet TB: spinaventosa. İkinci parmak kemik dokusunda kistikharabiyet ve yumuşak doku şişliği

46. Genitoüriner TB: Cam macunu böbrek, böbrek şeklinde amorf kalsifikasyon

47. TB aktif mi? • Görüntüleme, bakteriyolojinin yerini tutmaz. • 6 ay ya da daha eski film var ve bulgular stabil ise inaktif olduğu düşünülür. BAZI FİLM BULGULARI AKTİFLİK LEHİNEDİR • Lenfadenopati • Konsolidasyon (hava boşluğu ya da AC lobu) • Endobronşiyal yayılım görünümü • Sentrlobüler nodüller (YÇBT) • Dallanma göstermesi (YÇBT) • Miliyer görünüm • Akciğerde kaviteler • Bu bulguların fibrozis ya da yapısal bozulma olmadan görülmesi

48. YÇBT ve TB aktifliği AKTİFLİK LEHİNE • Konsolidasyon • Nodüller (özellikle dallanma görünümü ile) • Buzlu cam opasitesi İNAKTİFLİK LEHİNE • Bronşektazi • Lineer ve retiküleropasiteler • Yapısal bozulma • Kalsifiye nodüller

49. BAĞIŞIKLIĞIN BASKILANMASI VE TB • Bağışıklık fazla baskılanınca (CD4<200hc/µL) • Akciğer dışı TB sık görülür • Toraks bulguları primerTB’ye benzer. • Konsolidasyon • LAP • Plevra sıvısı • Miliyer görünüm, bağışıklık ciddi şekilde baskılanınca daha fazla görülür. • Ciddi bağışıklığı baskılanmış hastada LAP sıklıkla baskın ya da tek bulgudur. • Tutulan lenf bezinin dış kenarlarında kontrast tutulur. • HIV’deperiferik kontrast tutulumlu LAP, mikobakteri lehinedir.

50. HIV/AIDS ile birlikte TB: primer TB görünümü. Alt lobda konsolidasyon, plevra sıvısı