BT ve MRG IV. Mesleki Gelişim Kursu ÇEŞME 2007

1. BT ve MRGIV. Mesleki Gelişim KursuÇEŞME 2007 Dr. Hüdaver Alper Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Radyoloji ABD İzmir

2. AMAÇ BT ve MRG Teknik Endikasyonlar Temel radyolojik değerlendirme Her aşamada anlayan kişilerin filme bakabilmesi Hataların asgariye indirgenebilmesi

3. Bilgisayarlı Tomografi Konvansiyonel BT Spiral BT (Bir nefeste tüm toraks) Tek dedektörlü Çok dedektörlü

4. Tek dedektörlü BT Çok dedektörlü BT

5. Bilgisayarlı Tomografi Çok kesitli BT 2/4/6/16/32/40/64 kesit 2/2.5 dönüş/saniye Hız 4-64 kat artmakta Daha kısa çekim süresi Temporal Çözünürlükte artma Uzaysal çözünürlükte artma

6. Bilgisayarlı Tomografi Spiral toraks BT Anjio BT Dinamik Nodül Taraması Düşük Doz BT PET – BT Yüksek Rezolüsyonlu BT (HRCT)

7. Kontrast Madde Kullanımı Metastaz taramaları HRCT Tarama amaçlı düşük doz BT’de kontrast madde gereksizdir Bunun dışında kalan tüm BT tetkiklerinde optimal tanı değeri için kontrast madde kullanıyoruz

8. ANJİO BT Pulmoner emboli araştırması Aorta anevrizması, Disseksiyon, Vaskulit vb. damar tutulumlarını değerlendirmek Akciğer kanseri veya mediastinal tümörlerin vasküler invazyonunu değerlendirmek Damardan belli hız ve miktarda kontrast vermek Kontrast madde dolaşım sisteminde istediğimiz yere ulaştığında tetkiki başlatarak kontrast madde etkisinden optimal yararlanmak

10. Subsegmental PA Dalları Başlangıçta 5 mm kesitlerle sınırımız segmental arterlerde son buluyordu 2 mm kesit / 0.7 sn tarama / 2.65 mm kesit SubsegPA %60-65 4x1mm / 0.5 sn tarama / 1.25 mm kesit SubsegPA % 94 64 MSBT Lober arterden 6. dallanmaya kadar %100 hassasiyet, % 70 özgüllük

15. !!!... SANTRAL KİTLELERİN TÜMÜNE EVRELEME AMAÇLI MUTLAKA ANJİO BT ÖNERİYORUZ.

16. Dinamik BT Endikasyonları Soliter pulmoner nodülün iç yapısı, kenar özellikleri, büyüme hızı ve vaskülaritesinin değerlendirilmesi

17. Soliter Pulmoner Nodül Dinamik nodül görüntülenmesi Kontrast tutulum özelliği Swensen SJ et al, Lung nodule enhancement on CT:Multicenter study Radiology 2000; 214:73-80 Büyüme hızı değerlendirilmesi Yankelevitz DF et al, Small pulmonary nodules: Volumetrically determined growth rates based on CT evaluation Radiology 2000; 217:251-256

18. Nodül Boyanması Prekontrast ve 1,2,3,4,5 dakika 3 mm kesit kalınlığı, Z aksında15 mm tarama 300 mg I /ml, 420 mg I / kg vücut ağırlığı 2 ml / san enjeksiyon hızı En yüksek nodül boyanması değerlendirilir Zaman kontrast eğrisi Swensen SJ et al, Radiology 2000; 214:73-80 Solid Küresel Homojen Kalsifikasyonsuz Yağsız

20. Kontrast verilmesinden 4 dakika sonra 54 HU fark oluşmaktadır

21. 2’ 77 HÜ prekontrast 65 HÜ 1’ 67Ü 4’ 74 HÜ 5’ 70 HÜ 3’ 73 HÜ ▲ HÜ: 12 HÜ

22. 2001 2003 2005

23. 1’ Prekontrast Prekontrast atenüasyon değeri 39 HÜ Kontrast madde enjeksiyonu sonrasında 1., 2., 3., 4. ve 5. dak atenüasyonu 33, 47, 49, 52, 58 HU Histopatolojik tanı kondromatoz hamartom. (Çalışmamızdaki yanlış-pozitif olgu.) 3’ 2’ ▲HÜ:19 HÜ 4’ 5’ SPNde Dinamik BT. Biçeroğlu S, Savas R, Alper H et al., Serbest bildiriler. URK 27 Ekim-1 Kasım 2006 Antalya

24. Nodül Boyanması 356 nodül / 171 malign ( 48 %) Eşik değeri 15 HU ≤ Duyarlılık 98 % (167/171) Özgüllük 58 % Doğruluk 77 % Swensen SJ et al, Radiology 2000; 214:73-80

25. 15 HÜ Alt Sınır Kabul Edildiğinde Nodüllerin Tanısal Karakteristikleri SPNde Dinamik BT. Biçeroğlu S, Savas R, Alper H et al., Serbest bildiriler. URK 27 Ekim-1 Kasım 2006 Antalya

26. Büyüme Hızı Değerlendirilmesi Görsel mi yoksa Bilgisayar destekli mi? 2 D vs 3 D

27. Gözleriniz sizi yanıltıyor mu? Erasmus JJ, et al, Solitary Pulmonary Nodules: Part II. Evaluation of the Indeterminate Nodule Radiographics. 2000;20:59-66

28. 2D / 3D 1 cm / 30 gün ikiye katlanma hızı 12.4 günde Çap artışı 1 mm ( 10 % ) Aynı zaman sürecinde Alan genişlemesi 16 mm2 ( 20 % ) Hacim artışı 174 mm3 ( 30 % ) Yankelevitz D et al, Small pulmonary nodules: Volumetrically determined growth rates based on CT evaluation Radiology 2000; 217:251-256

29. Metod Nodülü arka plandaki akciğerden ayırma 3D rekonstrüksiyon Hacim hesaplanması şekil değerlendirilmesi Bir süre sonra tekrar Hacim değişikliği İkiye katlanma hızı hesaplanması Claudia I. Henschke et al, Early Lung Cancer Action Project: A Summary of the Findings on Baseline Screening The Oncologist, Vol. 6, No. 2, 147-152, April 2001

31. Düşük Doz BT Standart BT 120-200 kVp, 140mA Düşük doz BT 140 kVp, 20-40mA (standart dozun % 10-25’i) Takip ve Tarama olgularında

32. Çok kesitli BT’nin getirdikleri • Sanal bronkoskopi • Nodül hacmi ve takip ile tümör ikiye katlanma zamanını hesaplama • Alınan ince kesitler ile anatomik ve patolojik bölgeleri sagital, koronal ve üç boyutlu planda izleyebilme • Pulmoner emboliyi subsegmental dallarda dahi görebilme • En küçük nodülleri bile tanıma, • ……

33. Sanal Bronkoskopi

37. Yüksek Rezolüsyonlu BT(HRCT) İnce kesitler 1 mm yada  Kısa tarama süresi 1 san. yada  Kenar keskinliğini arttırıcı rekonstrüksiyon algoritması En yüksek matrix Pencere ayarları -600/1200 > -700/100 HU Yüksek radyasyon dozu 120/100 yada 140/170 kVp/mA Küçük görüntü alanı ile rekonstrüksiyon

38. Todo, Itoh ve Nakata 1980 Dünyada 90 lı yıllarda yaygınlaştı Yüksek uzaysal çözünürlük

39. HRCT Endikasyonları • İnterstisyel akciğer hastalığı (kollajen doku hastalığı, enfeksiyon, ilaç reaksiyonu, lenfanjitik metastaz) • Bronşektazi • Fungal enfeksiyonlar • Buzlu cam/ hemoptizi etiyolojisi için • Bronşiolitis obliterans (ekspiryumda)

40. HRCT Endikasyonları • PA Akciğer grafisi  normal olan diffüz akciğer hastalığını ortaya koymak • Spesifik tanı koymak • Ayırıcı tanı listesini daraltmak • Akciğer biyopsisinin yerini saptamak • Akciğer hacim azaltma operasyonu düşünülen olgularda amfizemin dağılım ve yaygınlığını saptamak • Fibrozis ile sonuçlanabilecek hastalıklarda reversibiliteyi saptamak ve tedavi etkinliğini izlemek

46. Tanıda Anahtar Ölçütler Radyoloji Anatomi Biyofizik Patoloji Radyolojik bulgular değişmez Tüm modalitelere uygulanabilir BT / MRG bulguları yoktur Radyolojik bulgular vardır

47. Tanıda Anahtar Ölçütler • Klinik bilgi • Hastalık süreci • Akut/Kronik • Radyolojik patern ve bulgular • Kistik, buzlu cam, retiküler, konsolidasyon, nodül, kitle vb… • Lezyonların dağılımı ( akciğerin fizyolojisi!!) • Yaygın • Üst / Alt, Santral /Periferik

48. ALVEOLER PATERN • Alveol- alveoler duktus ve respiratuar bronşiolden oluşan asinusun dolması Püy  Bakteriyel enf (pnömoni, tbc..) Tümör  BAK, lenfoma Protein  ARDS, alveoler proteinozis Su  Pulmoner ödem Kan  Travma, Goodpasture’s sendromu, infarkt....

50. HAVA BRONKOGRAMI Lober pnömoni Pulmoner ödem İnfarkt BAK Hyalen membran hastalığı….