PRAWO I JEGO FUNKCJE

1. PRAWO I JEGO FUNKCJE AUTOR: Monika Leończyk 1B

2. CO TO JEST PRAWO? Pojęcie prawa ma wiele znaczeń, najczęściej rozumiemy go jako zbiór norm postępowania na terenie danego kraju, ustalony przez władze państwowe z uwzględnieniem norm zwyczajowych. Według Celsusa (jurysty rzymskiego)  „Prawo jest tym, co dobre i słuszne”. „Prawo stawia dobro ogółu ponad dobrem jednostki. ” - Cyceron

3. Pojęcie prawa można rozumieć na dwóch płaszczyznach: podmiotowej i przedmiotowej. Pojęcie prawa w znaczeniu podmiotowym  - to zbiór uprawnień jednostki, służący zabezpieczeniu jej interesów. Pojęcie prawa w znaczeniu przedmiotowym - to zbiór norm prawnych norm postępowania, których naruszenie grozi sankcjami. *Sankcje - społeczna reakcja na określone działanie jednostki postaci kary lub nagrody. 

6. PODZIAŁY PRAWA Prawo naturalne - zbiór norm, który obowiązuje niezależnie od tego, czy zostały uznane przez władzę państwową, ich źródłem jest wyznawany system wartości. Prawo naturalne oparte jest na naturze ludzkiej, nie można więc jego zniszczyć lub zabrać człowiekowi. Prawo naturalne jest nadrzędne przy tworzeniu prawa państwowego, nawiązuje do godności człowieka, powszechnego dobra i sprawiedliwości społecznej, a nie dążenia władzy do zaspokojenia własnych doraźnych interesów.

7. Prawo naturalne jest bardziej stabilne i trwałe od prawa stanowionego, gdyż odnosi się do woli Bożej, która podyktowała człowiekowi uniwersalne i niezmienne zasady postępowania w zbiorowości. Podstawowe przykłady prawa naturalnego to: prawo do własności, do życia, do owoców swojej pracy, do zabawy, do religii itp.

8. Prawo stanowione (ius civile) - to zbiór norm, które zostały ustanowione przez organy państwowe, ustawodawcze, uwzględniając normy ogólne przyjęte w danym społeczeństwie. Państwo gwarantuje przestrzeganie tego typu prawa za pomocą przymusu. Prawo stanowione niektórzy określają jako prawo pozytywne,gdyż jest wolne od ocen moralnych i tylko jego należy przestrzegać.

10. Przepis prawny - jednostka redakcyjna aktu prawnego, wyraźnie wyodrębniona w formie artykułu lub paragrafu. W sensie gramatycznym stanowi on zdanie. Norma prawna - wypowiedź zawierająca żądanie władzy publicznej, aby w określonej sytuacji adresata podjął wyznaczone w niej działanie, jest to zatem norma postępowania, która została ustanowiona przez kompetentne organy władzy publicznej. Akt prawny – to rezultat tworzenia prawa przez właściwy organ państwowy lub samorządowy.

12. NORMY PRAWNE SPOSÓB WYSŁOWIENIA ZAKRES STOSOWANIA ZAKRES OBOWIĄZYWANIA • nakazujące • zakazujące • uprawniające • bezwzględnie obowiązujące • • względnie obowiązujące • ius commune - obowiązujące na obszarze całego państwa • ius particulare - obowiązujące na części terytorium państwa

13. ZDARZENIE PRAWNE Zdarzenia, z którymi obowiązująca norma prawna łączy powstanie, zmianę lub ustanie stosunku prawnego. Zdarzenia prawne dzielimy na: - fakty - zdarzenia, które wywołują skutki prawne niezależnie od woli ludzkiej, np. śmierć, - działania - zachowanie człowieka lub innego podmiotu będące wynikiem jego woli.

14. Wśród działań wyróżniamy: • Czynności zmierzające do wywołania skutków prawnych • a) czynności prawne • - czynności zmierzające do wywołania skutków prawnych oraz inne czyny działania lub zaniechania; • b) orzeczenia sądowe • działania organu sądowego przybierające postać orzeczeń: - konstytutywne- jeśli orzeczenie zmienia istniejący stan prawny, np. rozwód • - deklaratoryjne- stwierdzenie istniejącego stanu prawnego, np. ślub • c) akty administracyjne • - działania organu administracji państwowej podjęte w ramach jego kompetencji, np. decyzja zezwalająca na budowę domku jednorodzinnego, 2. inne czyny, te gdzie jest działanie lub zaniechanie.

15. FUNKCJE PRAWA • STABILIZUJĄCA - prawo utrwala funkcjonujący w społeczeństwie ład polityczny, społeczny i gospodarczy • DYNAMIZUJĄCA - dzięki odpowiednim zapisom prawnym można zmieniać różne obszary życia społecznego • OCHRONNA - prawo chroni wartości istotne ze społecznego punktu widzenia • ORGANIZACYJNA - prawo tworzy ramy działania organów władzy publicznej oraz organizacji społecznych • REPRESYJNA - prawo wymierza kary za popełnianie przestępstw, kara powinna działać odstraszająco

16. • WYCHOWAWCZA - prawo wskazuje normy pozytywne oraz działania zabronione (negatywne), kształtuje w ten sposób społecznie pożądane modele zachowań • KONTROLNA - prawo poddaje ludzkie zachowania społecznej kontroli,, określa jakie postępowanie jest zabronione, a jakie dozwolone • DYSTRYBUTYWNA - prawo rozdziela w społeczeństwie dobra i obciążenia, które wynikają z funkcjonowania państwa, np. przez odpowiednie ustawodawstwo finansowe, podatkowe • REGULATOR KONFLIKTÓW - prawo umożliwia rozstrzyganie sporów, określa sposoby rozwiązywania konfliktów, łagodzi sprzeczne interesy społeczne • KULTUROTWÓRCZA - prawo integruje ludność danego państwa, jego rozwiązania są zdobyczami cywilizacyjnymi, mają wartość kulturową, prawo decyduje także o utrzymaniu ciągłości historycznej państwa i narodu

18. Inne zasady prawa rzymskiego

19. Źródła: Arkadiusz Janicki; „W centrum uwagi”, wyd. Nowa Era, Warszawa 2011 Internet (www.wikipedia.org